بزرگنمايي:

بازار آریا - یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه سال 1402 ، شاخص کل حدود 12درصد، سکه تمام 27درصد، صندوقهای درآمد ثابت 28درصد و دلار 26درصد رشد داشتند، ضمن بررسی چشم انداز بازار سرمایه در سال 1403 گفت: اینکه آبان سال 1403 چه کسی رئیس جمهور آمریکا خواهد شد، کاملا روشن نیست، هر چند که احتمال برد ترامپ بیشتر به نظر می رسد، اما صرف حضور ترامپ در انتخابات باعث التهاب بازارها خواهد شد و بحث فروش و صادرات نفت را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
سال 1402، یکی از بدترین سالهای بازار سرمایه بود امین بیگانی در گفت و گو با جماران، با بیان اینکه سال 1402، یکی از بدترین سالهای بازار سرمایه بود، تصریح کرد: از پایان سال 1401، با توجه به رشد قیمت دلار و زیر ارزش بودن سهام شرکتها، بازار رشد خوبی داشت، این وضعیت ادامه پیدا کرد تا اینکه متاسفانه در 16 اردیبهشت، عملا ترمز این رشد کشیده شد؛ به طوری که فروش هماهنگ کدهای خاص، بازار را منفی کرد و و دو ماه بعد هم با اعلام خبر تغییر فرمول نرخ خوراک پتروشیمی ها براساس مصوبه هیات وزیران وضعیت در بازار تغییر کرد.
وی با یادآوری اینکه ابتدا قرار بود کدهای خاصی که از این رانت اطلاعاتی خبر داشتند و عملا سوء استفاده کردند، معرفی و اسامی شان اعلام شود، اما مانند خیلی از موارد دیگر، هیچ گاه این اطلاعات علنی نشد، ادامه داد: برخلاف بسیاری از پیش بینی ها، سال 1402، بازار سرمایه نتوانست به جایگاه خود برسد و از بازارهای موازی هم عقب افتاد. یکی از بزرگترین دلایل این مساله، دست اندازی دولت در جیب شرکتها بود که با بحث نرخ خوراک پتروشیمی ها شروع شد و با تغییر فرمول نرخ پالایشی ها ادامه پیدا کرد.
عده ای در تیم اقتصادی دولت، به رشد بازار بورس بسیار بدبین هستند شاخص کل 12درصد، سکه 27درصد، صندوقهای درآمد ثابت 28درصد و دلار 26درصد رشد داشت بیگانی با بیان اینکه در تیم اقتصادی دولت، عده ای به رشد بازار بورس بسیار بدبین هستند، در حالی که به لحاظ اقتصادی، این مساله می تواند برعکس و به نفع اقتصاد کشور باشد، گفت: سال 1402 ، شاخص کل حدود 12درصد، سکه تمام 27درصد، صندوقهای درآمد ثابت 28درصد و دلار 26درصد رشد داشتند. در واقع، سیاست انقباضی بانک مرکزی و دولت تاثیر خود را بر کل بازارهای مالی گذاشته است. با اینکه عملا سال 1402 وارد رکود تورمی شده بودیم، سیاست عدم رشد نقدینگی و حفظ سیاست انقباضی، باعث رکود در بازارهای مختلف شد.
با مساله دولت گرسنه و فقیر مواجه هستیم همچنان ریسک دستکاری دولت در بازارهای مختلف وجود دارد این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: تا زمانی که کسری بودجه ادامه دارد و با مساله دولت گرسنه یا دولت فقیر مواجه هستیم، همچنان ریسک دستکاری دولت در بازارهای مختلف وجود دارد و افزایش مالیاتها، کاهش مشوقها و ادامه دست درازی به جیب شرکتها به عنوان بزرگترین ریسک بازار سرمایه تداوم خواهد داشت.
مشوقی برای بازار باقی نمانده، اما دولت همچنان در پی اعمال فشار است وی اظهارداشت: عملا مشوقی برای بازار سرمایه باقی نمانده، نرخ خوراک گاز از کشورهای همسایه و میانگین جهانی بالاتر است، رشد قیمت برق برای صنایع مختلف ادامه داشته و عملا یارانه و مشوقی برای شرکتها در صنایع مختلف باقی نمانده که دولت بخواهد براساس آنها منتی بر سر شرکتها بگذارد و با اخاذی، آنها را تحت فشار قرار دهد، اما با این حال هنوز هم این اقدامات می توانند ادامه پیدا کنند. گرچه از نظر منطقی، دیگر جایی برای اعمال نفوذ دولت باقی نمانده است.
دولت هنوز شرکتهای خصوصی شده بازار سرمایه را زیرمجموعه خود می داند بیگانی با بیان اینکه اختلاف دلار نیمایی و دلار آزاد نشان می دهد که دولت هنوز عملا شرکتهای خصوصی شده بازار سرمایه را زیرمجموعه خود می داند و هر زمان نیاز داشته باشد، از آنها اخاذی می کند، مواضع تیم اقتصادی دولت را ناهماهنگ دانست و گفت: متاسفانه شاهد تناقض در مواضع تیم اقتصادی دولت هستیم؛ وزیر اقتصاد از حمایت از بازار سرمایه صحبت می کند اما در یک سال گذشته، شاهد بودیم که دولت انواع فشارها را به بازار سرمایه وارد کرد!
وی توضیح داد: در آخرین اقدام، رئیس بانک مرکزی، در نامه ای به بانکها، خواست تسهیلات اعتباری داده شده به کارگزاریها کاهش پیدا کند، در حالی که کل تسهیلات اعطا شده به کارگزاریها 40همت است و بانک مرکزی فقط در سال 1402 به بانک ها اجازه داده 150 همت به کارمندان خود تسهیلات اعطا کند و کل تسهیلات بانکی 6هزار و 600 همت است ودر واقع 6هزارم درصد از کل اعتبارات بانکها، به کارگزاری ها داده شده که عددی نیست که بانک مرکزی بخواهد روی آن دست بگذارد.
ناهماهنگی در تیم اقتصادی دولت از حالت طبیعی خارج شده است این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه وزیر اقتصاد، صحبت از کنترل نرخ سود بانکی و بین بانکی در محدود 20درصد می کند، اما در عمل این نرخ اکنون به بالای 24 و 25درصد رسیده است! اضافه کرد: نرخ سود صندوقهای درآمد ثابت به 28 و 29درصد و نرخ سود سپرده ها به بالای 30درصد رسیده و رئیس بانک مرکزی، برخلاف اظهارات وزیر اقتصاد، عملا کار فروش اوراق 30درصدی به بانکها به مقدار 280 همت را انجام داد. این ناهماهنگی در تیم اقتصادی دولت، قطعا به بازار سرمایه و بازارهای اقتصادی دیگر ضربه خواهد زد. اگر چه اختلاف میان رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد، شاید طبیعی به نظر برسد، اما این همه ناهماهنگی در تیم اقتصادی دولت از حالت طبیعی خارج شده و نمی توان آن را توجیه کرد.
صندوقهای طلا، کالا و بعضی سهامی، برندگان سال 1402 بازار سرمایه بودند به گفته بیگانی؛ در بازار سرمایه 1402، صندوقها برنده بودند. در واقع؛ صندوق‌های طلا، کالا و بعضی سهامی برندگان سال 1402 بازار سرمایه بودند. جمع صندوق های فعلی به 444 صندوق رسیده که شامل 141 صندوق درآمد ثابت و 128 صندوق سهامی، 28 صندوق مختلط و 15 صندوق کالایی است. صندوقهای طلا، رشد مناسبی داشتند و نسب به رشد بازار سرمایه بهتر بودند. صندوقهای کالایی مانند «سحرخیز» و «نهال» رشد بهتری نسبت به تمام بازارها و حتی بازارهای موازی ثبت کردند. البته تعدادی از صندوقهای سهامی نیز عملکرد خوبی نسبت به شاخص کل و شاخص هم وزن داشتند.
شاهد بالاترین اختلاف میان دلار آزاد و دلار نیما هستیم دلار نیمایی آرام آرام تا محدوده 48 تا 50 هزار تومان رشد خواهد کرد وی ضمن تشریح وضعیت بازارهای سرمایه گذاری برای سال 1403، اختلاف میان دلار نیما و آزاد است را از جمله عوامل تاثیرگذار در بازار سرمایه برشمرد و خاطرنشان کرد: در حالی که دلار آزاد در محدود 60 هزار تومان معامله می شود، دلار نیمایی در محدوده 40 هزار تومان قرار دارد. این اختلاف در محدوده 50 درصد، رانت بزرگی برای عده ای خاص ایجاد کرده و دوباره شاهد بالاترین اختلاف میان دلار آزاد و دلار نیما هستیم. انتظار داریم سال آینده شاهد کاهش این اختلاف باشیم و دلار نیمایی آرام آرام به محدوده 48 تا 50 هزار تومان رشد خواهد کرد.
بیگانی ادامه داد: این حرکت می تواند باعث شود شرکتهای صادراتی و دلارمحور، کفهای خود را تا حدود حداقل 20درصد بالا ببرند و این می تواند بازار بورس را به بالا حرکت دهد. فروش دارایی ها توسط بانکها و واگذاری گروه ایران خودرو به کروز و احتمالا تجدید ارزیابی خودرویی ها در نیمه اول 1403، می تواند در بازار سرمایه تاثیرگذار باشد.
حضور ترامپ در انتخابات تمام بازارهای مالی ایران را تحت تاثیر قرار می دهد وی با بیان اینکه سال 1403، انتخابات آمریکا تاثیراتی را در بازار سرمایه در ایران خواهد داشت، گفت: حضور ترامپ در انتخابات عملا می تواند تمام بازارهای مالی ایران را تحت تاثیر قرار دهد. اینکه آبان سال 1403 چه کسی رئیس جمهور آمریکا خواهد شد، کاملا روشن نیست، هر چند که احتمال برد ترامپ بیشتر به نظر می رسد، اما صرف حضور ترامپ در انتخابات باعث التهاب بازارها خواهد شد و بحث فروش و صادرات نفت را تحت تاثیر قرار خواهد داد. هر چند که اکنون رئیس بانک مرکزی از صادرات و فروش نفت ابراز رضایت می کند و از کنترل قیمت دلار با ذخیره ارزی خوب سخن می گوید، اما باید توجه داشت که بازگشت ترامپ، به معنای تشدید تحریمها و افزایش فشارها به خریداران نفت ایران است و این پیامد منفی برای درآمد ارزی کشور خواهد داشت و می تواند بر رشد قیمت دلار تاثیرگذار باشد.
سال 1403 می تواند برای بازار سرمایه سال خوبی باشد این کارشناس بازار سرمایه افزود: سال 1403 می تواند برای بازار سرمایه سال خوبی باشد، اگر شاهد دست درازی و بخشنامه های غیرمنطقی از سوی دولت نباشیم. دست درازی دولت و بخشنامه های غیرمنطقی و یک باره می تواند تاثیر منفی زیادی روی بازار داشته باشد، هر چند که بازار سرمایه عملا دیگر چیزی برای از دست دادن ندارد و تمام ضربه ها را خورده است. از طرفی، همین دستکاری دولت می تواند عامل منفی برای بازار سرمایه در سال 1403 باشد، با همه این مسائل، جمع بندی درخصوص وضعیت بازار سرمایه در سال 1403، مثبت است؛ چرا که اتفاقات پیش رو و بحث رشد دلار آزاد و به تبع رشد قیمت دلار نیما می تواند همه اخبار منفی پیرامون بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار دهد و خنثی کند.
70درصد شرکتهای کوچک در بازار سرمایه ارزش سهامشان به طور جدی کاهش داشته بیگانی یادآورشد: بازار سرمایه در وضعیتی قرار گرفته که 70 درصد شرکتهای کوچک که شامل گروه هایی مانند صنایع غذایی، دارویی و حمل و نقل، سیمان و غیره می شوند، با دلار 60 هزار تومانی، ارزش سهام آنها حدودا به 12 میلیارد دلار رسیده است! این عدد غیرقابل قبول و برای بازار سرمایه عجیب است که نشان می دهد بسیاری از سهم های بازار زیر ارزش ذاتی خود معامله می شوند. به راستی بسیاری از شرکت ها چنان زیر ارزش معامله می شوند که اگر فردی بخواهد یک شرکت مانند آن را تاسیس کند ، اگر شرکت های مانند آن را در بازار سرمایه به اصطلاح «تیک آور» ، کند و اکثر سهام شرکت را بخرد و صاحب هیئت مدیره شود، قیمت برایش بسیار پایین تر تمام می شود.
با این مدیریت، برای حفظ حقوق سهامداران دچار مشکل هستیم این تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه گفت و گوی خود با جماران، درخصوص چشم انداز بازار برای 1403، ضمن بیان انتقاداتی نسبت به عملکرد مدیران بازار سرمایه، گفت: با این مدیریت بازار سرمایه، مشخص است که نسبت به حفظ منافع و حقوق سهامداران این بازار که وظیفه اصلی آن است، دچار مشکل هستیم. رئیس سازمان بورس نسبت به نرخ خوراک پتروشیمی ها و دستکاری در فرمول نرخ خوراک پالایشی ها و افزایش بهره بانکها و کاهش تسهیلات اعطایی به کارگزاریها واکنش مناسبی نشان نداد و حتی شده در ظاهر هم صحبت های حمایتی نکرد. همین واکنش می توانست با ایجاد جو رسانه ای به بهتر شدن اوضاع کمک کند.
وی به وضعیت رشد قیمت دلار برای سال آینده اشاره کرد و اظهار داشت: طبق جدول منتشر شده در دو سال گذشته که به سازمان برنامه و بودجه کشور منتسب شده بود، و در آن دو سناریوی رفع تحریمها و تداوم آنها را برای ارزیابی قیمت دلار در نظر گرفته بودند، در محدوده 1403 عدد 70 هزار تومان ادعا شده و برای سال 1404 عدد 110 هزار تومان را ارزیابی کردند، عملا می توان محدوده 70 تا 110 هزار تومان طی یکسال پیش رو بر اساس این جدول ادعایی را مد نظر قرار داد. ضمن اینکه محدوده های تکنیکالی دلار هم این ارقام را نشان می دهند. در واقع متاسفانه این عدد به لحاظ شاخص های اقتصادی، رشد نقدینگی و کاهش رشد اقتصادی کشور و تحریم ها محتمل به نظر می رسد. این شرایط باعث رشد فروش شرکتها و رشد سودآوری شرکتها و رشد قیمتها می شود.
تحولات مثبت بازار سرمایه 1403 تاثر واگذاری ایران خودرو بر بازار سرمایه بیگانی با اشاره به اتفاقات مثبت در پایان سال برای گروه خودرویی ها، اضافه کرد: خودرو در بازار به گونه ای عمل کرده که به عنوان لیدر بازار شناخته می شود، البته در بیشتر بازارهای سهام کشورهای دنیا این وضعیت وجود دارد که شرکتی را به عنوان لیدر بازار می شناسند. البته این لیدر می تواند در حوزه احساسات تصمیم گیری لحظه ای بازار باشد، اما در هر حال تاثیرگذار است. واگذاری مدیریت ایران خودرو به شرکت «کروز» می تواند نکته مثبتی باشد و حداقل از حوزه تصمیم گیری و فشارهای دولت خارج می شود و می تواند باعث کاهش هزینه های شرکت و تاثیر مثبت در کاهش زیان شرکت شود. از سویی پیگیری برای تجدید ارزیابی شرکت نکته مهمی است که می تواند در نیمه اول 1403 اتفاق بیفتد تا شرکت به بازار پایین تر منتقل نشود.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بحث فروش زیر مجموعه های شرکت های خودرویی می تواند در کاهش زیان این شرکت ها تاثیر گذار باشد ، گفت: باید در نظر بگیریم که دخالت دولت برای کنترل قیمتها در بازار سرمایه ادامه دارد. اگر چه در همین دولت هم شاهد بودیم عملا نتوانستند در شرایطی که دلار رشد داشت، مانع رشد بازار سرمایه شوند، هر چند که در نهایت ترمز رشد بازار را کشیدند، اما در محدوده آبان 1401 تا اردیبهشت 1402 بازار رشد خوبی داشت. پس می توان دوباره انتظار تکرار این چنین اتفاقی را داشت.
بازار راه خود را پیدا می کند بیگانی تاکید کرد: بازار راه خود را پیدا می کند و نمی توانند در برابر تقاضایی که به خاطر رشد سودآوری شرکت اتفاق می افتد، ایستادگی کنند و نقدینگی عملا به سمت بازاری می رود که زیر ارزش واقعی خود و البته تا حدودی ایمن تر است. اگر چه رشد بازار سرمایه به عوامل مختلفی بستگی دارد اما در بلندمدت خود را با تورم و رشد نقدینگی مطابقت می دهد.
بازار سرمایه تورم محور شده است وی توضیح داد: مقایسه 8 سال گذشته بازارها نشان داده که بازار سرمایه نسبت به رشد قیمت دلار ، عملکرد بسیار بهتری داشته است به طوری که در مقطعی که دلار 17 برابر شده، شاخص کل بورس 24 برابر ، گروه دارو 31 برابر و گروه فلزات 38 برابر و گروه زراعت 53 برابر شده است! در نظر بگیرید که بسیاری از شرکت ها در کنار رشد قیمت ها از اهرم رشد تولید با طرح های توسعه بهره مند هستند ، برای مثال طی همین مدت در حالی که رشد اقتصادی کلی کشور در عمل صفر درصد بوده، رشد تولید گروه زراعت به طور متوسط سالیانه 5 درصد بوده است. اما متاسفانه طی دو سال گذشته با دست درازی دولت در جیب شرکت ها و دستبرد به سودها ، شاهد کاهش رشد تولید در اکثر شرکت ها هستیم و تولید سود خالص شرکت ها صرفا همراه با تورم حرکت می کند که زنگ خطری برای رشد اقتصادی کشور است.
تیر یا مرداد ماه 1403، بازار در انتظار تحول مثبت است وی با بیان اینکه در دولت رئیسی شاهد بودیم که بازار سرمایه از نظر ارزش دلاری کاهشی بوده و پا به پای بقیه بازارها رشد نکرده و شاید سال 1403 این عقب ماندگی جبران شود، ادامه داد: بررسی نمودار شاخص کل بازار سرمایه در 30 سال گذشته نشان می دهد سیکلهای چند ساله معمولا در بازار سرمایه تکرار شده و معمولا اصلاح 3 تا 4 سال را در بازار شاهد هستیم و بعد شاهد همین دوره رشد بین 3 تا 4 سال هستیم. اکنون می توان گفت در تیر یا مرداد ماه 1403، وارد چهارمین سال اصلاح بازار سرمایه می شویم. براساس این سیکل زمانی احتمال اینکه شاهد شروع سیکل زمانی رشد بازار در میان مدت و بلندمدت باشیم وجود دارد . این سیکل زمانی تا کنون تکرار شده و به نظر می رسد باز هم می تواند تکرار شود و می توانیم شاهد آغاز سیکل زمانی رشد باشیم.
سهامداران سبدشان را متنوع کنند بیگانی در پایان توصیه کرد سهامداران سعی کنند سبدشان را متنوع کنند. نسبت متنوع کردن برای هر فرد به توجه به آگاهی، ریسک و استراتژی اش می تواند متنوع باشد؛ اما سرمایه گذاری در صندوقهای کالایی، طلا و سهامی به عنوان بخشی از سبد سرمایه گذاری باید مورد توجه قرار گیرد.