بازار آریا -

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، با حضور آقای ساسان شاه ویسی دبیر کل اتاق بازرگانی ایران، آقای روح الله ایزدخواه نماینده مجلس شورای اسلامی (در استودیو بیرجند) عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، آقای سیدشمس الدین حسینی دیگر نماینده مجلس شورای اسلامی (ارتباط اینترنتی) رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مجلس و از طراحان اصلی طرح اصل 44 و قوانین مرتبط با آن و آقای حسن خانی پژوهشگر اقتصادی به بررسی موضوع ملزومات جهش تولید با مشارکت مردم پرداخت.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
مشروح این برنامه را در ادامه می بینید:
سوال: این که داریم از مشارکت مردم صحبت می‌کنیم این که می‌گوییم مردم مشارکت کنند که جهش تولید اتفاق بیفتد دقیقا به چه معناست مردم چگونه باید این مشارکت را رقم بزنند؟
آقای ساسان شاه ویسی دبیر کل اتاق بازرگانی : حلول سال نو را تبریک می‌گویم بهار قرآن و بهار طبیعت و التماس دعا دارم برای طاعات و عبادات، به شعار سال اشاره کردید و سنوات را هم مطرح کردید. به نظرم می‌رسد خیلی دقیق اگر بخواهیم مستقیم سر مساله برویم این که مردم محوری اقتصاد آیا امروز اقتصاد ایران مردم محور است خیر اقتصاد ایران دولتی است بنا به هزار و یک دلیل که آن هم در جای خودش محل بحث‌های مختلفی است یک سابقه تاریخی به ما می‌گوید که ضرورت‌های پیشران اقتصاد ایران به عنوان نفت و این که یک درآمد با پایه پرقدرت را در اختیار دولت قرارداده این بستر و این ارثیه در دامن نظام اقتصادی ایران شکل گرفته و اصرار دارد به جهت توزیع منابع پرقدرت پولی و مالی رویکرد‌ها و اثرگذاری‌های کارکرد سرمایه را در حوزه‌های مختلف تعریف بکند و به تبع آن بازیگران، ذی نفعان و قابلیت را هم برای خودش اولویت بندی بکند و ضرورت‌ها را تشخیص می‌دهد این که این درست است یا غلط یک بحث است این که باید ادامه پیدا کند بحث دیگری است شاید تا پیش از این ضرورت داشته به جهت کارکردبخشی به منابع ملی ضرورت‌ها را تعریف بکنیم برنامه‌های توسعه‌ای چه در بعد از انقلاب برنامه‌های عمرانی در قبل از انقلاب، کارکرد خودش به عبارتی در را روی پاشنه منابع دولتی تعریف کرده و اتفاقا این رویکرد بخش بزرگی از منابع موجود را اعم از منابع طبیعی، منابع انسانی و منابع طبیعی که به شکل سرگردان در کشور وجود دارد را دچار یک بستگی قرارداده که رویکرد آن این است که اصرار می‌شود به این که بایستی اقتصاد مبتنی بر کارکرد‌ها و رویکرد‌های دولتی تعریف شود.
شاه ویسی : بار‌ها و بار‌ها اشاره شده دیدگاه‌های حضرت آقا مطالبات حقه ایشان و از طرفی هم اتفاقا بازیگران چه بخش مردمی چه خصوصی چه بخش تعاون و چه افرادی که در صنایع و کارگاه‌های کوچک کار می‌کنند این است که این دامنه از هدایت، حمایت و نظارت آیا بایستی که معطوف به رویکرد‌های مداخله آمیز شود. به نظرم می‌رسد شاید اگر در سال 1399 جهش تولید را به عنوان شعار سال پشت سر گذاشتیم بسته‌های مختلفی را در حوزه دانشی و در حوزه اجرایی برای تحقق آن به کار گماردیم، اما آن چه موردنظر بود اتفاق نیفتاد چه بسا اشاره کردید در سال‌های بعد هم باز نام گذاری‌های اقتصادی و با رویکرد تولیدی مطرح شد این نشان دهنده این است که شاید یک باور و یک قابلیت اساسی نسبت به این که این جهش چیست چگونگی دارد دامنه آن چیست در درون بخشی چه نگاهی باید به آن داشت در برون بخشی و بین بخشی چه نگاهی باید به آن داشت. عامل و بازیگر اصلی چه کسی است در چه سطحی باید این بازیگری را تعریف کرد و نهایتا رابطه بین جریان حکمرانی و بازیگران اصلی اقتصاد چگونه باشد شاید مهمترین سوالی است که امسال با ترجیح بند با مشارکت مردم بتواند پاسخ به بسیاری از این ابهامات را داده باشد.
سوال: یک مقدار اگر بخواهیم دقیق‌تر و ساده‌تر بگوییم الان از خانم خانه داری که در خانه نشسته آقای کارمند خانم کارمند آقا و خانم کارگر این‌ها اگر قرار باشد در اقتصاد مشارکت کنند این مشارکت باید از کجا باشد و به چه صورت و با چه کیفیتی؟
شاه ویسی : باید فرآیند‌ها و روند‌ها را در کنار همدیگر تعریف کنیم و بعد جانمایی کنیم نقشی که به اقتصاد خانواده می‌خواهیم بدهیم در این فرآیند‌ها و در این روند‌ها کجا قرار گرفته است به عبارت بهتر اگر همه این بحث‌ها قرار است ما را به طرف خلق ثروت و تولید ببرد که این تولید هم در مهندسی خودش اجزای مختلفی دارد از تولید دانش و خدمات شروع می‌شود تا تولید ثروت ختم می‌شود یک زنجیره را تعریف می‌کند ما باید مشخص بکنیم هر کدام از این بازیگران چه بازیگران خرد چه بازیگران کلان در چه جانمایی در این زنجیره ارزش تعریف می‌شوند اگر این قابلیت تعریف شود آن وقت به اولویت‌ها می‌رسیم اولویت‌ها را چه کسی تعریف می‌کند نیاز‌ها و ضرورت‌های سیاسی یا نیاز‌ها یا ضرورت‌های رقابت پذیرکردن اقتصاد برای سهم بیشتر گرفتن در هندسه اقتصاد جهانی به نظرم می‌رسد اگر این‌ها درست بهش پاسخ داده شود آن وقت رابطه نهاد، ساختار، مدیریت و مردم بهتر می‌تواند در این حوزه تعریف شود.
سوال: نظرتان چیست فکر می‌کنید در مورد مشارکت مردمی صحبت می‌کنیم این که اسم شعار امسال مشارکت مردم برای جهش تولید با مشارکت مردم است این مشارکت مردم چگونه محقق خواهد شد از چه بستری است تعاونی ها، بخش خصوصی است یا خود مردم عادی چه شکلی؟
آقای ایزدخواه : آغاز سال جدید را و بهار قرآن را تبریک و تهنیت می‌گویم و آرزوی توفیق برای همه ملت شریف ایران، ببینید منظومه راهبردی که رهبر انقلاب در حوزه اقتصاد دارند از چند سال قبل از حداقل دوازده سیزده سال قبل به این طرف در یک کلمه همان اقتصاد مقاومتی است این اقتصاد مقاومتی وجوهی دارد که رهبری هر سال تلاش می‌کنند یکی از آن وجوه را پررنگ کنند وجه اول و مهمش تولید است اقتصاد باید بر مدار تولید بچرخد نه بر مدار سرمایه فروشی نه بر مدار نفت فروشی نه بر مدار خام فروشی نه بر مدار رانت خواری، اقتصاد باید اقتصاد مولد باشد دوم این که باید درون زا و برون گرا باشد معتقدیم که اقتصادمان باید بنیه‌های داخلیش قوی باشد، اما با تعامل با کل جهان عمل کند نکته سوم بحث عدالت محوری است عدالت اقتصادی باید حاکم باشد ساختار‌ها ساختار‌های اقتصادی باید عدالت را مستقر بکنند نه تبعیض را گسترش بدهند الان بعضا ساختار‌هایی داریم که تبعیض را دارد دامن می‌زند نکته چهارم مردمی بودن، مردمی شدن اقتصاد است، اقتصاد در مکتب انقلاب اسلامی نه دولتی است نه سرمایه داری، وجه سومی دارد که به آن می‌گوییم اقتصاد مردمی این اقتصاد مردمی در دنیا حرف جدیدی است نه لیبرالیسم نه سوسیالیسم نه کمونیسم این‌ها هیچ کدام اقتصاد مردمی را شکل ندادند آن چیزی که انقلاب اسلامی می‌گوید اقتصاد مردمی یک مکتب جدید است یک حرف جدیدی است ما قایل به انحصارگرایی دولتیم نه قایل به انحصارطلبی سرمایه داری، هر دو تا را نقض می‌کنیم می‌گوییم مردم باید عاملیت داشته باشند در اقتصاد وجه پنجم بحث دانش بنیان شدن است حالا امسال رهبری اشاره و تصریح خودشان را داشتند بر مردمی شدن اقتصاد تولید را که سال هاست می‌گویند بیش از هفت هشت سال است که بر تولید تکیه صریح دارند امسال فرمودند تولید جهش تولید با مشارکت مردم یعنی چی یعنی اگر می‌خواهیم اقتصادمان به سامان بشود از فقر و فلاکت و تبعیض دربیاید از فساد و رانت دربیاید اولا باید ستون فقرات اقتصاد را بر تولید بنا بگذاریم و ثانیا این مسیر را هم نمی‌شود مگر از طریق اقتصاد مردمی. مردمی شدن اقتصاد فرمول دارد مدل دارد الگو دارد باید برویم الگوهایش را متناسب با اقتضای کشور بسازیم.
ایزدخواه : لازم نیست برویم تقلید از دنیا کنیم لازم نیست همان مدل بانکداری که انگلیس و امریکا تجربه کردند همان را عینا بیاوریم دست و پاشکسته تقلید کنیم در کشور و منابع هنگفت نقدینگی مان به سمت تولید نرود و کارآفرین مان پشت درب بانک بماند و سهمی از بانک و تسهیلات بانکی نداشته باشد. پس اندازه‌های مردم در حبس بانک باشد یا در حوزه زمین همین طور با این که کشور پهناوریم و منابع وسیع ارضی داریم اراضی داریم این‌ها در حبس دولت باشد یا در حبس سرمایه داران بزرگ باشد و عموم مردم کشاورزمان دامدارمان کارآفرین مان خرد و کلان نتوانند از این منابع هنگفت استفاده‌ای بکنند یا 5 هزار کیلومتر ساحل داشته باشیم، اما این‌ها قفل باشد و چیزی به نام اقتصاد دریا نداشته باشیم در حالی که یک کشوریم که به دریا‌های آزاد وصلیم. اولین راهی که گفتید چه راه‌هایی دارد اولین راهی که در مشارکت مردم مهم است آزادسازی منابع به نفع مردم است، مردم باید مالکیت عمومی باید حاکم بشود در کشور در آن صدر سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و بخش خصوصی سازی رهبری می‌فرمایند مالکیت عمومی این الان محقق نیست مردم الان حس مالکیت ندارند مردم با این که هفت برابر جمعیت مان معادن داریم مردم حسی از معدن داری ندارند با این که دریا داریم مردم حسی از دسترسی به ذخایر دریا ندارند، با این که منابع انرژی تجدیدپذیر و پاک در کشور داریم الی ماشاء الله مردم حسی از این مالکیت ندارند مردم مان یا کارمندند یا کارگر؟
سوال: برای این راهکاری چه کار باید کرد برای این نکاتی که به آن اشاره کردید مجلس باید قانون بگذارد قانون‌ها وجود دارد خوب اجرا نمی‌شود دولت کم کاری کرده؟
ایزدخواه : مجلس قطعا ریل گذاری باید بکند منتهی باید به لحاظ فکری حمایت شود در همین مجلس طرحی داشتیم برای آزادسازی اراضی به نفع مرتع داران و دامداران رد شد و تایید نشد باید رویکرد فکری مجلس هم اصلاح شود راه حل تورم راه حل کسری بودجه راه حل ناترازی انرژی راهی نیست جز مردمی سازی اقتصاد این که فکر کنیم 19 وزیر و 290 تا نماینده پشت در بسته می‌توانند اقتصاد را مدیریت کنند حرف باطلی است و با سر می‌زند زمین ما را باید اقتصاد را به دست مردم بدهیم باید عاملیت مردم را در اقتصاد شکوفا کنیم باید اراضی را منابع تولید را سرمایه‌ها را آزاد کنیم نه در حبس بانک باشد نه در حبس امور اراضی باشد نه در حبس دستگاه‌های فشل دولتی باشد باید این‌ها در اختیار عموم مردم قرار بگیرد. حرفم ناتمام است.
سوال: نظرتان چیست و فکر می‌کنید که این اقتصاد را مردمی بکنیم برای جهش تولید مشارکت مردم را بیاوریم وسط باید چه اقدامی انجام شود اساسا این جهش تولید با مشارکت مردم چگونه محقق می‌شود؟
حسینی : نوروز 1403 را به شما و همه بینندگان محترم تبریک می‌گویم. اتفاقا می‌خواستم نقطه بحثم متمرکز شوم روی بحث سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی و همین طور قانون اجرا مستحضرید که کلید این که ساختار اقتصاد ایران درست شود و منطبق بر آن چه که قانون اساسی گفته است زده شود به سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی برمی گردد که یک بار این تصمیم را در کشور گرفتیم که بایستی از انحصار دولت خارج بشویم و همان ترتیباتی را که در قانون اساسی را گفته را به آن برگردیم. بعد از ابلاغ سیاست‌های کل اصل 44 قانون اساسی و تصویب قانون اجرای آن در مجلس شورای اسلامی ممنوعیت‌ها برای حضور مردم و بخش غیردولتی در بخش اقتصاد را کنار گذاشتیم ولی مع الاسف باید بگویم محدودیت‌ها و معذوریت‌ها به قوت خودش باقی می‌ماند. در مجلس یازدهم یک اقدام مناسبی صورت گرفت و آن این بود که به این جنبه یعنی این که راه مشارکت مردم باز بشود پرداخته شده ببینید حتما مستحضرید براساس تحلیل هایمان که کسب و کار بین 190 کشور دنیا رتبه 126 را داریم و باز با تاسف بگوییم برای شروع کسب و کار یعنی همین مشارکت مردم یعنی همین که مردم بیایند فعالیت‌های اقتصادی شان را آغاز کنند رتبه مان 178 است لذا همین جا پاسخ سوال تان را بدهم این است که مجلس دوازدهم و دولت قرص پای اجرای قانون تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار باستند. در پای اجرای قانون مواد اصلاح قانون اصلاح مواد یک و هفت قانون اجرای سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی بایستند.
سوال: مصداقی‌تر بگویید تا ذهن مردم بیشتر نزدیک‌تر شود.
حسینی : شما وقتی می‌گویید مشارکت مردم مشارکت مردم یعنی چی؟ یعنی فکر می‌کنید که مثلا مردم باید بیایند در تولید راهپیمایی کنند این چنین چیزی نیست که، منظور این است که اقشار مختلف مردم بتوانند بیایند سرمایه گذاری کنند مقدمه تولید سرمایه گذاری است یعنی وقتی می‌آیید یک بنگاهی را تاسیس می‌کنید یا یک بنگاهی را که دارید سرمایه اش را افزایش می‌دهید دارید تجهیز می‌شوید برای افزایش تولید ولی وقتی یک کسی که می‌خواهد سرمایه اش را هم بیاورد به کار بیندازد حالا شکلش خیلی مهم نیست که در قالب مثلا شرکت سهامی عام باشد یا شرکت تعاونی باشد دستگاه‌های اقتصادی به انواع لطاف الحیل مانع از حضور در عرصه اقتصاد می‌شوند، چون مشارکت مردم چه جوری شکل بگیرد برخی الان شاید فکر می‌کنند ما بایستی فراخوان بدهیم بگوییم ایها الناس بشتابید بیایید در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت کنید وقتی مستحضرید برنامه‌های مختلفی با شما داشتیم فرد می‌خواهد بیاید یک فعالیت اقتصادی را راه اندازی کند مجوز بهش نمی‌دهیم چه جوری می‌خواهد مشارکت اقتصادی شکل بگیرد امروز مقام معظم رهبری مطرح کردند در واقع جهش تولید و در کنار آن گفتند با مشارکت مردمی.
سوال: الان گلوگاه کجاست در صدور مجوز‌هایی که به آن اشاره می‌کنید چقدر کار دارد خوب پیش می‌رود چقدر مشکل وجود دارد و کجا مشکل وجود دارد؟
حسینی : در کل نسبت به آن چه که قبلا بود اوضاع و احوال خیلی بهبود پیدا کرده حداقل مثال می‌زنم می‌توانم به شما بگویم یک میلیون و 700 هزار نفر درخواست مجوز کردند یک میلیون نفر مجوزشان صادر شده ولی شما در حوزه‌های مختلف ملاحظه می‌کنید هنوز این قانون اجرا نشده من این را هم خدمت تان بگویم.
سوال: مثل کجا؟
حسینی: ببینید دستگاه مختلف مثال متعدد بار‌ها زده ام مثلا الان شهرداری‌ها فرض کنید به سامانه‌های کسب و کار نپیوسته اند به درگاه ملی مجوز‌های کسب و کار، جهادکشاورزی هنوز خیلی ضعف دارد در این زمینه وزارت بهداشت و درمان به همین ترتیب، پس می‌خواهم یک چیزی خدمت تان بگویم وقتی که یک شعاری مطرح می‌شود مبادا فرض کنیم باید برگردیم نقطه سرخط از صفر شروع کنیم خیر شما برگردید به ملاقاتی که فعالان اقتصادی حدود یک ماه قبل با مقام معظم رهبری داشتند من هم آن جا حضور داشتم ایشان چند مورد را آن جا مطرح کردند یکی همین تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار بود دیگری تامین مالی بود وقتی که از تامین مالی حضور مردم صحبت می‌کنیم باز می‌خواهم بگویم این قدر منابع نداریم که بریز و بپاش کنیم ما باید نظام تامین مالی درست داشته باشیم. الان قانون تامین مالی تولید و زیرساخت‌ها در مجلس یازدهم تصویب شده خوشبختانه یک رفت و برگشت با شورای نگهبان صورت گرفت بخش عمده‌ای ایرادات برطرف شد یک تعداد محدودی از ایرادات آن جا بود آن را هم برطرف کردیم به طور مشخص می‌خواهم باز روی این نکته تاکید کنم اگر به دنبال رشد اقتصادی و جهش تولیدیم بایستی دنبال این باشیم که سرمایه گذاری افزایش پیدا کند. برای این که سرمایه گذاری افزایش پیدا بکند از یک طرف باید محیط کسب و کار فراهم شود اصلا کار حکمرانی تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار و محیط کسب و کار است.
سوال: چند تا دستگاه رابرای صدور مجوز‌ها نام بردید گفتید کم کاری دارند شده گلوگاه، مجلس دوازدهم یا در همین مجلس یازدهم شما چگونه پیگیری خواهید کرد؟
حسینی: مکانیزم هایمان در مجلس شورای اسلامی مشخص است یکی از مکانیزم‌هایی که دنبال می‌کنیم گزارش‌های نظارتی است که تا به حال دو گزارش نظارتی در مجلس یازدهم بردیم حتما گزارش نظارتی بعدی را هم ارایه خواهیم کرد.
سوال: چه زمانی؟
حسینی: حالا باید ببینید توجه داشته باشید در سالی که پشت سر گذاشتیم هم قانون بودجه را داشتیم و هم قانون برنامه را گزارش مان الان آماده است دیگه بایستی ببینیم که باتوجه به تغییر و تحول مجلس در مجلس یازدهم این فرصت را پیدا می‌کنیم یا نه ولی در هر حال ما گزارش مان آماده است این در واقع فرصتی هم اگر فراهم باشد با جزییات بیشتری می‌توانیم به بحث بگذاریم چند جلسه هم خدمت تان بودیم باز دارم تاکید می‌کنم برادر عزیزم دوستان عزیز توجه داشته باشید طی سال‌های 1390 تا 1400 رشد اقتصادی مان پایین بوده حدود نیم درصد بوده رشد جمعیت مان بالای یک درصد بوده درآمد سرانه مان کاهش پیدا کرده است در سال‌های 1401 و 1402 قدری وضعیت سرمایه گذاری بهتر شده قدری وضعیت رشد اقتصادی بهتر شده ولی این را گفتم در حد جوانه است برای این که این جوانه تبدیل به یک نهال شود حداقل دو تا کار اساسی که مطرح کردم باید دنبال شود یکی کماکان تاکید بر تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار این جا از قوه قضاییه انتظار دارم پشتیبانی بیشتر و بهتری بکنند بنده به شخصه معتقدم در بسیاری از مواقع برخی از کسانی که نمی‌خواستند همکاری کنند پشت برخی از نهاد‌هایی که در قوه قضاییه است قایم شدند قوه قضاییه بیشتر باید به مجلس شورای اسلامی کمک کند و بحث بعدی هم تامین مالی تولید زیرساخت ها، چون وقتی شما مراجعه می‌کنید به فعالان اقتصادی یکی از مسایل و موضوعات شان همین پایین بودن ارتفاع تامین مالی است که این هم اقدام مناسبی صورت گرفته است این را می‌خواهم تاکید کنم حرف آخرم که بایستی در مجلس دوازدهم بیش از آن که دنبال به تصویب قوانین جدید باشیم همین قوانینی که در مجلس یازدهم تصویب شده و حتی مجلس قبل این را قانون رفع موانع تولید قانون تولید دانش بنیان قانون جهش مسکن روی این‌ها تاکید کنیم که این‌ها اجرا شود.
تکمیل می شود