بازار آریا - دنیای اقتصاد - نیوشا شایان‌مهر: در بحبوحه قرن بیست و یکم، بازارهای مالی دیگر تنها عرصه‌‌‌ای برای خرید و فروش نیستند؛ بلکه در خط مقدم تنش‌‌‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی ایستاده‌‌‌اند. در زمین بازی بازارها، انتشار یک خبر جنگی، حمله تروریستی، یا فروپاشی مالی می‌تواند به سقوط ناگهانی شاخص‌‌‌ها و بی‌اعتمادی در میان سرمایه‌گذاران منجر شود. در چنین شرایطی، آنچه بازارها را از هرج‌‌‌ومرج بازمی دارد، نه فقط توازن عرضه و تقاضا، بلکه مجموعه‌‌‌ای دقیق از قوانین، مقررات و مکانیسم‌‌‌های اضطراری است.
بورس نیویورک و نزدک یکی از شفاف‌‌‌ترین ساختارهای واکنش به بحران را دارند. قانون مطرح‌شده در این حوزه، ماده معروف به Rule 7.12 است. این قانون، سه سطح را برای توقف اضطراری معاملات مشخص می‌کند. در صورتی که شاخص S&P500 بازار در یک روز بیش از 7درصد افت کند (سطح یک)، معاملات به مدت 15دقیقه متوقف خواهند شد.اگر افت بازار به 13درصد برسد (سطح دو)، معاملات مجددا 15 دقیقه دیگر متوقف می‌شوند و به بازار زمان تنفس داده می‌شود. درنهایت اگر این افت تا مرز 20درصد پیشروی کند (سطح سه)، جلسه معاملاتی مذکور تا انتهای روز متوقف شده و در روز بعد مجددا بازگشایی خواهد شد.
این توقف‌‌‌ها نه تنها مانع فروش هیجانی می‌شوند، بلکه زمانی را برای تصمیم‌گیری منطقی در اختیار معامله‌‌‌گران و نهادهای مالی قرار می‌دهند. متن Rule 7.12 به‌‌‌صراحت اشاره کرده است که این مکانیسم‌‌‌ها برای پایداری بازار و اعتماد سرمایه‌گذاران در مواجهه با افت گسترده قیمت‌ها طراحی شدهاند. علاوه بر این، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا می‌تواند پس از هماهنگی با رئیس‌‌‌جمهور و کاخ سفید، در صورتی که تشخیص دهد پای «مصلحت عمومی و حمایت از سرمایه‌گذاران» در میان است، معاملات بورس را تا 90روز برای همه اوراق (جز موارد معاف) متوقف کند.
پاریس
بورس پاریس که یکی از زیرمجموعه‌های بازار یورونکست محسوب می‌شود، رویکردی نسبتا محافظه‌‌‌کارانه دارد. در قانون 1601 کتاب قانون، نحوه واکنش به بحران‌ها تبیین شده است. در این بازار از سازوکاری به نام «مهار قیمتی» استفاده می‌شود که دو محدوده قیمتی ایستا و پویا را در بر می‌گیرد. بر این اساس اگر قیمت‌ها خارج از این محدوده قرار گیرند، معاملات متوقف می‌شوند و نماد مربوطه وارد مرحله کشف قیمت و حراج می‌شود. همچنین در قوانین فرانسه ذکر شده است که در شرایط اضطراری، مقامات ارشد مالی این اختیار را دارند که کل بازار یا بخش‌‌‌هایی از آن را برای مدتی نامعلوم تعطیل کنند. نسخه اصلاح‌‌‌شده دستورالعمل یورونکست در ژوئیه 2025 به‌وضوح بر این حق قانونی تاکید دارد.
مکانیسم‌‌‌های خودکار در فرانکفورت
بورس فرانکفورت، مهم‌ترین بورس آلمان و یکی از نهادهای کلیدی در ساختار مالی اتحادیه اروپا به شمار می‌آید. این بورس به‌عنوان یکی از شفاف‌‌‌ترین و ساختارمندترین بازارهای اروپایی، رویکردی دقیق و از‌پیش‌تعیین‌شده در مواجهه با بحران‌ها دارد. یکی از ابزارهای کلیدی مهار بحران در بورس فرانکفورت، ساختاری موسوم به «توقف نوسانات» است. این سیستم به گونه‌‌‌ای طراحی شده است که در صورت عبور قیمت‌ها از محدوده نوسان تعریف‌‌‌شده، معاملات نماد مربوطه متوقف شده و وارد فرآیند حراج کنترل‌‌‌شده می‌شود. این مکانیسم مانع گسترش شوک قیمتی به کل بازار می‌شود.در کنار آن، دستورالعملی تحت عنوان «دستورالعمل بحران»، چارچوبی جامع برای تعطیلی، تعلیق یا تنظیم مجدد عملیات بازار در شرایط خاص مانند جنگ، حملات تروریستی، یا شوک‌‌‌های شدید اقتصادی در نظر گرفته است.
براساس این دستورالعمل، هیات‌مدیره بازار می‌تواند بنا به تشخیص خود، کل یا بخشی از بازار را متوقف کند. در این شرایط بازگشایی بازار تنها با هماهنگی نهادهای نظارتی اروپایی، از جمله ناظر ارشد بازارهای مالی اتحادیه اروپا، امکان‌‌‌پذیر است. این مکانیسم‌‌‌ها بارها توسط بورس فرانکفورت به کار گرفته شدهاند تا از ریزش‌‌‌های شدید جلوگیری شده و به بازار فرصت بازنگری دهد. نکته‌‌‌ای که در مقایسه بازار کشورهای مختلف خودنمایی می‌کند، آن است که واکنش بورس‌‌‌ها به بحران نه‌تنها محصول قوانین داخلی است، بلکه بازتابی از فرهنگ حقوقی، ساختار حاکمیتی، و تجربه تاریخی هر کشور در مواجهه با نوسانات سیاسی و اقتصادی است. آمریکا با ساختاری شفاف و اتکای بالا به قانون، سعی در حفظ اعتماد بازار دارد. در مقابل، فرانسه و آلمان به دنبال حفظ انضباط و نظم در واکنش‌‌‌ها هستند.