بازار آریا - دنیایاقتصاد: شیخ محمد بنعبدالرحمن بنجاسم آلثانی، نخستوزیر قطر پس از حمله مرگبار اسرائیل به دوحه، در نیویورک با دونالد ترامپ، و مارکو روبیو دیدار کرد. شیخ محمد که وزیر امور خارجه این کشور نیز هست، از زمان حمله اسرائیل به نشست حماس در دوحه، درگیر فعالیتهای دیپلماتیک گستردهای در ایالات متحده بوده است.
«کیمبرلیهالکت»، خبرنگار الجزیره نوشت: «نگرانی این است که رابطه بین قطر و ایالات متحده در نتیجه این حملات بهطور فزایندهای پیچیده شده است، بنابراین آنها به دنبال راهی برای پیشبرد هر دو موضوع هستند.» ترامپ به دنبال یک اقدام توازنبخش در خاورمیانه بین متحدان سنتی عرب خود و اسرائیل است. چنین بود که ایالات متحده – در محکومیت حملات اسرائیل به دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد پیوست و 15عضو شورای امنیت بدون هیچ رای مخالف یا ممتنعی، با اجماع آرا حمله اسرائیل را محکوم کردند. این در حالی است که روبیو در اقدامی که نشانهای از حمایت از اسرائیل است، برای یک سفر دو روزه و قبل از شرکت در اجلاس آتی سازمان ملل در 22سپتامبر، به اسرائیل خواهد رفت.
اما پرسش این است که آیا ایالات متحده میتواند نگرانیهای امنیتی کشورهای خلیج فارس را پس از حملات اسرائیل برآورده کند؟ «جرد سوبا» در تحلیل دیروز شنبه برای المانیتور نوشت، رئیسجمهور ایالات متحده گفت که پس از حملات هوایی اسرائیل به دوحه، برنامههای خود را برای نهایی کردن یک توافق دفاعی دوجانبه با قطر پیش خواهد برد. حملات بیسابقه اسرائیل به خاک یکی از متحدان کلیدی ایالات متحده، موجی از شوک را در پایتختهای متحد غرب در منطقه نفتخیز خلیجفارس ایجاد کرد و تردیدهای جدیدی را در مورد تعهد واشنگتن به نقش چند دههای خود بهعنوان ضامن امنیت پادشاهیهای عرب ایجاد کرد.
دوحه از زمان سفر ترامپ به این کشور در ماه مه، در حال مذاکره با دولت ترامپ در مورد گسترش «توافقنامه اصلی همکاری دفاعی» (DCA) بوده است. قطر قصد دارد در نهایت تضمینهای قوی برای حفاظت از خود توسط ایالات متحده دریافت کند. توافقنامه مذکور که به پس از جنگ اول خلیج فارس برمیگردد، در طول سالها بارها گسترش یافته و همه چیز را از دسترسی گستردهتر نظامی ایالات متحده گرفته تا پایگاههای بلندمدت در این کشور و همکاری در ابتکارات مختلف، از جمله دفاع هوایی و موشکی پیشرفته، تضمین میکند. «دنیل شاپیرو»، سفیر سابق ایالات متحده در اسرائیل که در دوران دولت بایدن به عنوان مقام ارشد سیاست خاورمیانه پنتاگون خدمت میکرد، گفت: «اینطور نیست که آنها بتوانند برای امنیت به شریک دیگری روی آورند.»
هنوز مشخص نیست که مقامات نیروی هوایی ایالات متحده در مرکز عملیات هوایی و پدافند هوایی چه نقشی در شناسایی موشکهای اسرائیلی و ارسال هشدار داشتهاند و این امر تردیدهایی را در مورد اینکه آیا واشنگتن واقعا میتواند اطمینان حاصل کند که خاک قطر دوباره هدف قرار نخواهد گرفت، ایجاد میکند. تحلیلگران و مقامات منطقهای میگویند که هرچند ممکن است اقداماتی انجام گیرد اما بعید است که نگرانیهای فزاینده همسایگان قطر در خلیج فارس، بهویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی را کاهش دهد. سابقه ایجادشده در حمله به یک عضو شورای همکاری خلیج فارس، سابقهای است که رهبران منطقهای آن را تحمل نخواهند کرد. دریاسالار کوین دونگان (بازنشسته) که فرماندهی ناوگان پنجم ایالات متحده را در بحرین در دوران دولت اوباما بر عهده داشت، گفت: «این یک خط قرمز در منطقه بود که شکسته شده است.»
گزارشگر المانیتور بر این باور است که بعید است قطر تضمینهای قطعی مبنی بر اینکه ایالات متحده از نظر نظامی به دفاع از آن خواهد پرداخت، بهدست آورد. چنین توافقی نیاز به تصویب دو سوم آرا در سنا دارد؛ چشماندازی بعید که عربستان سعودی هم نتوانست آن را بهدست آورد. با این حال، کارشناسان و مقامات سابق میگویند که ادامه اتکا به ایالات متحده یکی از معدود گزینههای دوحه است. چین علاقه کمی به تضمین امنیت نشان داده است و روسیه همچنان به شدت در جنگ اوکراین سرمایهگذاری میکند. حملات اسرائیل به قطر به اعتبار واشنگتن در خلیج فارس ضربه زد. شاپیرو در مورد برداشتها در منطقه گفت: «باور اینکه این به نوعی [با ایالات متحده] هماهنگ نشده باشد، یا حداقل از آن اطلاعی وجود داشته باشد، دشوار است.» شاپیرو به المانیتور گفت: «اگر به نظر میرسد که دولت ترامپ از قطر بهعنوان کانال مذاکره خود استفاده میکند و در عین حال اجازه ضمنی برای حملات اسرائیل میدهد، باید از خود بپرسند که آیا میتوانند به ایالات متحده اعتماد کنند یا خیر؟»