بازار آریا - دنیای اقتصاد : امارات در توسعه هوش مصنوعی در کنار چین و آمریکا قرار گرفت. این کشور عربی با رونمایی از پروژه K2 Think به‌عنوان پیشرفته‌ترین مدل متن‌باز هوش مصنوعی در جهان نشان داد که قصد دارد در رقابت جهانی هوش مصنوعی نه تنها مصرف‌کننده، بلکه یکی از پیشروها و شکل‌دهندگان اصلی آینده فناوری باشد.
امارات متحده عربی با رونمایی از K2 Think به عنوان پیشرفته‌ترین مدل متن‌باز هوش مصنوعی در جهان نشان داد که قصد دارد در رقابت جهانی هوش مصنوعی نه تنها مصرف‌کننده، بلکه یکی از رهبران و شکل‌دهندگان اصلی آینده فناوری باشد. این دستاورد بخشی از راهبرد بلندپروازانه این کشور برای تبدیل شدن به قطب نوآوری و هوش مصنوعی در خاورمیانه است و نشان می‌دهد که امارات با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پیشرفته، شراکت‌های دانشگاهی-صنعتی و پروژه‌های کلان فناورانه مسیر خود را برای تثبیت جایگاه استراتژیک در عرصه جهانی هوش مصنوعی هموار می‌کند.
ظهور بازیگران در منطقه
اکنون که رقابت در حوزه هوش مصنوعی بیش از هر زمان دیگر در منطقه شدت گرفته کشور امارات نیز به یکی از بازیگران اصلی در این عرصه تبدیل شده است. امارات این بار با معرفی K2 Think که از آن به‌عنوان «پیشرفته‌ترین هوش مصنوعی متن‌باز در حوزه استدلال» یاد می‌شود توجه کارشناسان و و تیتر یک رسانه‌ها را به خود اختصاص داده است. این رونمایی نه تنها نمادی از توانمندی فنی امارات است، بلکه بیانیه‌ای راهبردی درباره جاه‌طلبی کشور در عرصه هوش مصنوعی و نوآوری به‌شمار می‌رود.
اگر تا دیروز بحث بر سر سرعت پردازش داده و توان تولید محتوا بود، امروز رقابت اصلی بر سر توانایی استدلال، تحلیل و تفکر عمیق ماشین‌هاست. K2 Think با بهره‌گیری از بیش از 32میلیارد پارامتر و آموزش گسترده روی مجموعه‌ای از داده‌های متنوع توانسته است عملکردی قابل قیاس با مدل‌های چندین برابر بزرگ‌تر ارائه دهد. به‌عبارت دیگر این مدل نشان می‌دهد که هوش مصنوعی به معنای واقعی کلمه می‌تواند نه صرفا تولیدکننده محتوا، بلکه حل‌کننده مسائل پیچیده باشد.
رسانه این دستاورد را نتیجه همکاری دانشگاه محمد بن زاید در حوزه هوش مصنوعی (MBZUAI) و شرکت G42 دانسته‌اند؛ شراکتی که نمونه‌ای برجسته از همکاری‌های اثرگذار میان دانشگاه و صنعت و الگویی برای دیگر کشورها محسوب می‌شود. چنین همکاری‌هایی ترکیبی از تحقیق علمی پیشرو، مهندسی دقیق و استفاده از زیرساخت‌های محاسباتی پیشرفته را ارائه و نشان می‌دهند که چگونه می‌توان یک مدل بهینه و سریع را بدون نیاز به میلیاردها پارامتر تولید کرد.
از نظر کاربردی K2 Think محدود به یک حوزه خاص نیست. این مدل می‌تواند در بخش‌هایی مانند بهداشت و درمان، امور مالی، لجستیک، آموزش و تحقیق علمی مورد استفاده قرار گیرد و ظرفیت‌های هوش مصنوعی را در حل مسائل واقعی و پیچیده افزایش دهد. همچنین متن‌باز بودن این مدل تحت مجوز Apache 2.0 به پژوهشگران و شرکت‌ها امکان می‌دهد تا آن را در پروژه‌های تحقیقاتی و صنعتی خود به‌کار گیرند و به توسعه اکوسیستم هوش مصنوعی در منطقه کمک کنند.
این حرکت همچنین در راستای استراتژی ملی هوش مصنوعی 2031 امارات قرار دارد؛ برنامه‌ای بلندپروازانه که هدف آن تبدیل این کشور به یکی از پیشروهای جهان در زمینه هوش مصنوعی است و پیش‌بینی می‌کند پروژه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی تا سال 2031 بیش از 27میلیارد دلار به اقتصاد ملی بیفزایند.
نهادهای بین‌المللی مانند مجمع جهانی اقتصاد نیز سرعت بالای پذیرش هوش مصنوعی در امارات را تایید کرده‌اند؛ بر اساس گزارش آینده مشاغل 2023 امارات بالاترین میزان استفاده سازمان‌ها از فناوری‌های هوش مصنوعی در خاورمیانه را داراست. به گفته‌ی هکتور لیو، مدیر موسسه مدل‌های بنیادین MBZUAI، این موفقیت با ترکیب روش‌هایی مانند فاین‌تیونینگ زنجیره‌ی استدلال (CoT) و مقیاس‌گذاری در زمان اجرا حاصل شده است. او تاکید کرد که K2 Think نه به‌عنوان یک مدل منفرد، بلکه به‌عنوان یک سیستم پویا طراحی شده تا به مرور زمان بهبود پیدا کند.
از منظر استراتژیک K2 Think بیش از یک دستاورد فناورانه است؛ نمادی از جاه‌طلبی امارات برای تبدیل شدن به یکی از معماران اصلی آینده هوش مصنوعی در جهان. این مدل نشان می‌دهد که کشورها می‌توانند با سرمایه‌گذاری هدفمند، طراحی بهینه و همکاری هوشمندانه میان بخش دانشگاهی و صنعتی جایگاه خود را در رقابت جهانی هوش مصنوعی حتی بدون وابستگی کامل به مدل‌های عظیم و پرهزینه چندتریلیون پارامتری تثبیت کنند.
K2 Think در واقع چشم‌انداز آینده‌ای را برای امارات تصویر می‌کند که در آن هوش مصنوعی و توانایی‌های استدلالی ماشین‌ها، نقش تعیین‌کننده‌ای در اقتصاد، پژوهش و توسعه اجتماعی خواهد داشت؛ آینده‌ای که امارات قصد دارد در آن، نه صرفا مصرف‌کننده فناوری، بلکه یکی از رهبران و شکل‌دهندگان اصلی آن باشد.
تاسیس شهر هوش مصنوعی
البته این آغاز ماجرا نیست و امارات متحده عربی خرداد ماه سال جاری با امضای بزرگ‌ترین قرارداد هوش مصنوعی خارج از خاک آمریکا، نقشه راه خود برای تبدیل شدن به کانون فناوری نوین در خاورمیانه را هموار کرد. این توافق که در جریان سفر ماه مه امسال دونالد ترامپ به امارات به امضا رسید، نه تنها ایجاد پردیس عظیم هوش مصنوعی در ابوظبی را تضمین می‌کند، بلکه باعث می‌شود این کشور جایگاهی را به عنوان بازیگر کلیدی در رقابت جهانی بر سر آینده فناوری به دست بیاورد.
در این راستا کارشناسان معتقدند که پروژه‌هایی مانند استارگیت و شهر هوش مصنوعی چشم‌انداز بلندپروازانه امارات را برای تبدیل شدن به کانون فناوری و نوآوری در خاورمیانه به تصویر می‌کشند؛ چشم‌اندازی که فراتر از توسعه زیرساخت‌ها است و شامل ایجاد اکوسیستم‌های نوآوری، تربیت نیروی انسانی متخصص و شکل‌دهی به استانداردهای جهانی بازتعریف آنها می‌شود.
همچنین به موازات پروژه پردیس هوش مصنوعی، امارات متحده عربی از طرح بلندپروازانه دیگری نیز رونمایی کرده است؛ پروژه استارگیت امارات که با ابتکار شرکت اوپن‌ای‌آی و مشارکت شرکت‌هایی دیگری مانند انویدیا، سیسکو، اوراکل، G42 (استارت‌آپ هوش مصنوعی اماراتی) و سافت‌بانک ژاپن کلید خورده است.
هدف از اجرای این پروژه احداث نخستین خوشه محاسباتی هوش مصنوعی با ظرفیت یک گیگاوات در منطقه خاورمیانه است؛ زیرساختی بی‌سابقه که بر اساس اعلام منابع آگاه تا سال 2026 حدود 200 مگاوات از آن وارد فاز عملیاتی خواهد شد. اهمیت این پروژه فراتر از ابعاد فنی و زیرساختی آن ارزیابی می‌شود. کارشناسان و فعالان بخش فناوری معتقدند که استارگیت امارات چیزی فراتر از یک مرکز داده است.
این پروژه یک اکوسیستم کامل شامل پارک علمی برای پرورش نوآوری و استعدادهای جوان است. همچنین این مرکز با بهره‌گیری از سیستم‌های پیشرفته گریس بلک‌ول جی‌بی300 انویدیا، زیرساخت‌های امنیتی سیسکو و فناوری‌های ابری اوراکل، توانایی ارائه خدمات هوش مصنوعی به نیمی از جمعیت جهان در شعاع 3200 کیلومتری را دارد.
این پروژه می‌تواند تحولی عظیم در حوزه‌های مختلف ایجاد کند؛ از تشخیص زودهنگام سرطان با هوش مصنوعی گرفته تا طراحی شهرهای هوشمند با ترافیک روان و مصرف بهینه انرژی. همچنین استارت‌آپ‌های اماراتی با دسترسی به این زیرساخت می‌توانند اپلیکیشن‌هایی برای بهبود زندگی روزمره مانند دستیارهای هوشمند برای خرید یا برنامه‌ریزی سفر توسعه دهند. البته تحلیلگران می‌گویند صنعت هوش مصنوعی امارات هنوز فاصله‌ی زیادی با مقیاس ایالات متحده و چین دارد و در کنار رقابت با عربستان سعودی، با چالش‌های ژئوپولیتیک روبه‌رو خواهد بود.