بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای‌اقتصاد : تا میانه تابستان 1401 بی‌‌‌آبی چه وضعیتی دارد؟ تاثیر بارندگی‌‌‌های اخیر بر 6حوضه آبریز چگونه بوده است؟ برندگان و بازندگان بارش‌‌‌های اخیر در نقشه آبی کشور کدام استان‌‌‌ها هستند؟ بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که تا نقطه ایده‌‌‌آل بارندگی یا همان نرخ میانگین بارش‌‌‌های بلندمدت کشور، فاصله بسیار است.
در واقع بارندگی‌‌‌های اخیر اثر اندکی بر تنش آبی حاکم بر کشور گذاشته؛ هرچند وضعیت بارش در برخی از استان‌ها را بهبود داده است. با وجود کاهش 9پله‌‌‌ای فاصله بارش‌‌‌های سال آبی 1401 نسبت به میانگین بلندمدت بارش‌‌‌ در کشور، 30 استان کشور همچنان درگیر کاهش بارندگی هستند و فقط هرمزگان است که تا اینجای سال رکورد زده و بالاتر از میانگین بلندمدت خود، پذیرای بارش‌‌‌های بیشتری نسبت به سال‌های اخیر بوده است. در روز نهم مرداد نیز دو منطقه در استان‌های سیستان‌وبلوچستان و فارس با عبور از سطح 50میلی‌متر، بالاترین ارقام بارندگی را رقم زده‌‌‌اند. با توجه به افق بلندمدت، کاهش بارش در اغلب مناطق کشور کاملا محسوس است. افق بلندمدت از آن جهت تصویر دقیق‌‌‌تری از وضعیت آبی استان‌ها و کشور نشان می‌دهد که پتانسیل آبی کشور را با ‌‌‌توجه به تغییرات اقلیمی به نمایش می‌‌‌گذارد.‌‌‌ در نمای بلندمدت، کشور 56میلی‌متر کمبود بارندگی دارد. این عدد تا هفته قبل حدود 65میلی‌متر بود که بارندگی‌‌‌های سیل‌‌‌آسای اخیر کمی از این فاصله کاست و تداوم این بارندگی احتمالا بازهم این شکاف را کمتر خواهد کرد.
نسبت به سال گذشته اما عملکرد کشور از منظر بارش‌‌‌ها بهتر بوده که این به معنی بروز بهبود کوتاه‌‌‌مدت در وضعیت آبی ایران است. بارش‌‌‌های سال‌جاری در حالی بهتر از سال 1400 است که بارندگی تابستانی به دلیل سرعت بالاتر تخریب و خشک بودن خاک، پدیده‌‌‌هایی نظیر تبخیر سریع و وقوع سیلاب را به همراه دارد. البته بارندگی‌‌‌های تابستانی در سال‌جاری کاملا بی‌‌‌سابقه است. ایران در فصل تابستان عموما بارندگی ندارد اما امسال از ابتدای تیر تا دهمین روز مرداد 1401 حدود 7/ 13میلی‌متر بارندگی داشته که نسبت به بلندمدت حدود 184‌درصد رشد نشان می‌دهد. آمارهای سازمان هواشناسی تایید می‌کند که بارش‌‌‌های یک‌هفته اخیر هشت‌برابر بارش‌‌‌های بلندمدت کشور در همین دوره زمانی بوده که چنین جهشی عمدتا به دلیل بی‌‌‌سابقه بودن بارندگی‌‌‌های تابستانی بوده است. اما به‌رغم این خبر خوب نمی‌‌‌توان وضعیت آبی کشور را مناسب ارزیابی کرد. 
با وجود اینکه در بیش از 25استان مختلف کشور رد پای بارندگی تابستانی در روزهای گذشته دیده شده؛ اما بارندگی‌‌‌های اخیر اثری بر استان‌‌‌های ایلام و کرمانشاه نداشته است. این دو استان صدرنشین کاهش بارندگی هستند. در عین حال پنج‌استان زاگرس‌‌‌نشین کمترین بارندگی را داشته‌‌‌اند و شکاف 966میلی‌متری در بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت را در سال‌جاری به ثبت رسانده‌‌‌اند. «دنیای‌اقتصاد» پیش‌تر در گزارشی تحت عنوان «نمای بلندمدت افول آبی» وضعیت پنج استان کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان و خوزستان در حوزه کاهش بارندگی را وخیم اعلام کرده و افت بارش را یکی از دلایل خشکیدگی جنگل‌‌‌های زاگرس عنوان کرده بود. در روزهای اخیر نیز گرچه شکاف بارش در سال آبی جاری و میانگین بلندمدت در لرستان به میزان 3میلی‌متر و در خوزستان به میزان 5 میلی‌متر کاهش یافته؛ اما فاصله تا نقطه ایده‌‌‌آل زیاد است؛ موضوعی که از تنش آبی شدید در این بخش از کشور حکایت دارد.
شواهد آخرین گزارش سازمان هواشناسی ایران نشان می‌دهد که بارش‌‌‌های اخیر باعث شده است تا کل بارش‌‌‌های تجمعی سال‌جاری آبی کشور به ورای 174میلی‌متر برسد. حال آنکه میانگین بلندمدت کشور بیش از 230میلی‌متر است. مقایسه این دو عدد گویای کاهش 24درصدی در بارندگی کشور در سال‌جاری نسبت به میانگین بلندمدت است و ادعای از دست رفتن یک‌چهارم بارش‌‌‌های سالانه کشور در نتیجه تغییرات اقلیمی را تایید می‌کند. آمارهای سازمان هواشناسی در 31استان کشور نشان می‌دهد که بارندگی‌‌‌های اخیر اثر نسبتا مناسبی بر کاهش شکاف بارش در استان تهران داشته است.