بازار آریا - کاترینا دمونی* پیروزی شگفت‌انگیز زهران ممدانی به مقام شهرداری نیویورک، امید تازه‌ای در دل احزاب چپ اروپا برانگیخته است، امید به اینکه یک برنامه رادیکال و بی‌پرده بتواند در برابر موج نیروهای راست‌گرا در داخل قاره ایستادگی کند.
احزاب چپ از لندن تا برلین، پیروزی ممدانی، سوسیال‌دموکرات 34ساله‌ای را که با وعده کنترل اجاره‌ها و مالیات بر ثروتمندان در شهری که نماد سرمایه‌داری جهانی به شمار می‌رود، به شهرت رسیده و توانسته رای مردم را به دست آورد، جشن گرفتند. احزابی چون چپ آلمان و حزب سبزهای بریتانیا امیدوارند از موفقیت ممدانی نیروی تازه‌ای بگیرند و نشان دهند که قصد ندارند برای جذب رأی‌دهندگان، سیاست‌های خود را رقیق کرده یا در میدان درگیر‌ی جناح راست بر سر مساله مهاجرت گرفتار شوند.
این پیروزی همچنین می‌تواند برای احزاب چپ سنتی‌تر، مانند حزب کارگر بریتانیا که پس از پیروزی قاطع سال گذشته در نظرسنجی‌ها سقوط کرده، و حزب سوسیال‌دموکرات آلمان فرصتی برای بازاندیشی در جهت‌گیری‌هایشان فراهم آورد.
زک پولانسکی، نخستین رهبر یهودی حزب سبز انگلستان و ولز که در سال جاری انتخاب شد، به دلیل استفاده خلاقانه از شبکه‌های اجتماعی و طرح مالیات بر ثروت برای کاهش نابرابری، با ممدانی مقایسه شده است.
او در گفت‌وگو با رویترز با شور و شوق گفت: «پیروزی ممدانی نشان می‌دهد که امید بر نفرت غلبه کرده است.» پولانسکی افزود: «اهمیت این اتفاق تنها به نیویورک محدود نمی‌شود، این پیامی است که در سراسر جهان طنین‌انداز می‌شود. موضوع، بهبود زندگی مردم و درک نابرابری‌هایی است که نه فقط در نیویورک، بلکه در بیشتر نقاط جهان وجود دارد. ما باید هزینه‌های مردم را کاهش دهیم و از میلیونرها و میلیاردرها مالیات بگیریم.»
او که حزبش پس از کسب تنها چهار کرسی در سال 2024، اکنون در نظرسنجی‌ها رشد محسوسی داشته است، گفت محور اصلی سیاست‌ها باید بحران معیشت باشد. در بریتانیا، نرخ تورم مواد غذایی در مارس 2023به 19درصد رسید؛ بالاترین میزان در 45 سال گذشته. وزیر دارایی، ریچل ریوز، نیز هشدار داده است که دولت ناچار به اتخاذ «تصمیم‌های دشوار» و احتمالا افزایش مالیات خواهد بود.
چپ به دنبال ساختن شتاب جدید است
در فضای سیاسی به‌شدت قطبی‌شده آلمان، حزب چپ در انتخابات فدرال فوریه گذشته عملکردی غیرمنتظره داشت و اکنون امیدوار است در انتخابات محلی سال آینده، از جمله در برلین، موقعیت خود را تثبیت کند. اعضای این حزب در جریان کارزار ممدانی به نیویورک سفر کرده بودند تا از نزدیک تجربه او را مطالعه کنند.
یان فان آکن، رهبر حزب چپ آلمان، به رویترز گفت: «مشکلاتی که مردم نیویورک با آن روبه‌رو هستند، بسیار شبیه دغدغه‌هایی است که در خانه‌های مردم آلمان می‌شنویم؛ اجاره‌ها غیرقابل‌تحمل شده و قیمت مواد غذایی، برق، گرمایش و حمل‌ونقل عمومی سریع‌تر از دستمزدها بالا می‌رود.» او افزود: «ما در تماس نزدیک با ممدانی و تیمش هستیم و از یکدیگر می‌آموزیم. کمپین او می‌تواند الگویی برای انتخابات سال آینده برلین باشد. پیروزی ممدانی به ما انگیزه داده است.»
ممدانی قرار است نخستین شهردار مسلمان نیویورک و جوان‌ترین شهردار از سال 1892 تاکنون شود. پیام‌های او در شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه برای رای‌دهندگانی در دو سوی اقیانوس اطلس که از تورم و ضعف خدمات عمومی پس از همه‌گیری آسیب دیده‌اند، طنین‌انداز شد.
او در یکی از ویدئوهای معروف خود، پس از شیرجه زدن در آب‌های یخ‌زده کانی آیلند در ژانویه با کت و شلوار رسمی گفت: «من دارم یخ می‌زنم… و اجاره شما هم همین‌طور یخ می‌زند!»
حزب چپ آلمان نیز سیاست‌هایی مشابه در دستور کار دارد: کنترل اجاره‌ها، حمل‌ونقل رایگان یا بسیار یارانه‌ای، و پیام‌های صریح ضدثروتمندان. یکی از پوسترهای انتخاباتی حزب می‌گوید: «ما با ثروتمندان می‌جنگیم – هیچ‌کس دیگر این کار را نمی‌کند.»
در فرانسه نیز، نیروهای چپ که خود را برای انتخابات ریاست‌جمهوری 2027 آماده می‌کنند، از پیروزی ممدانی الهام گرفته‌اند. مانون اوبری از حزب چپ رادیکال فرانسه تسلیم‌ناپذیر در پستی در شبکه ایکس نوشت: «سرانجام، درسی برای چپ در همه جا: با رقیق کردن لیبرالیسم اقتصادی نمی‌توان پیروز شد، بلکه باید با آن تا پای جان جنگید.»
تمرکز بر بحران معیشت
پولانسکی در پاسخ به پرسش درباره درس‌هایی که احزاب چپ می‌توانند از پیروزی ممدانی بگیرند، گفت: «در نهایت، مساله معیشت از همه چیز مهم‌تر است. احزاب پیشرو باید راه‌حل‌های واقعی برای آن ارائه دهند.»
حتی احزاب میانه‌روتر نیز از پیروزی ممدانی روحیه گرفته‌اند. راشا نصر، نماینده حزب سوسیال‌دموکرات آلمان، گفت: «برای ما در SPD، معنای این پیروزی آن است که باید دوباره تمرکز خود را بر هدف اصلی‌مان بگذاریم؛ سیاست‌های اجتماعی برای اکثریت جامعه.»
او یادآور شد که حزبش در آخرین انتخابات، بدترین نتیجه از زمان جنگ جهانی دوم را تجربه کرده است: «در کارزار گذشته، بیش از حد وارد مباحثی شدیم که عملا دیگر قابلیت پیروزی نداشتند، مثل سیاست مهاجرت.»
فیلیپ کوکر، استاد علوم سیاسی دانشگاه هانوفر، نیز در تحلیلی گفت: «نتیجه نیویورک نشان می‌دهد که احزابی که می‌خواهند پیروز شوند، یا دست‌کم نمی‌خواهند رای‌دهندگانشان را به راست‌گرایان پوپولیست واگذار کنند، باید به مسائل اصلی خود وفادار بمانند و راه‌حل‌های مستقل برای مشکلات روز ارائه دهند، نه آنکه با تقلید از راست‌گرایان و اتخاذ سیاست‌های ضد مهاجرت، به رقابت در زمین آنها وارد شوند.»
با این حال، ممدانی که با برنامه‌ای رادیکال پیروز شده، اکنون با چالش اجرای وعده‌هایش روبه‌روست. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، تهدید کرده است که بودجه فدرال نیویورک را قطع خواهد کرد. برخی از تحلیلگران وال‌استریت نیز امیدوارند و شاید انتظار دارند که ممدانی نتواند تغییرات بنیادین وعده‌داده‌شده را عملی کند.
جیمز اشنایدر، مدیر پیشین ارتباطات راهبردی حزب کارگر در دوران جرمی کوربین، در گفت‌وگویی گفت: «اکنون بخش دشوار کار آغاز می‌شود؛ تبدیل آن اکثریت انتخاباتی به قدرت واقعی، یعنی بهبود زندگی مردم از شهرداری، و در عین حال، تبدیل ارتش صد‌هزار‌نفری داوطلبانش به سازمان‌دهندگان اجتماعی در هر محله شهر.»
* تحلیلگر رویترز