بازار آریا - همشهری : شکرک زدن عسل یک پدیده کاملاً طبیعی و نشانه خام و سالم بودن عسل است، نه دلیلی بر تقلبی بودن آن. بسیاری از خریداران تصور می‌کنند که شکرک زدن عسل نشان‌دهنده بی‌کیفیتی عسل است؛ در حالی‌که بلوری شدن قندهای طبیعی موجود در عسل، نتیجه فرایندهای طبیعی در عسل‌های حرارت‌ندیده و کاملاً ارگانیک است.
یکی از مهم‌ترین سؤالات خریداران هنگام تهیه عسل طبیعی این است که چرا عسل بعد از مدتی شکرک می‌زند و آیا این تغییر ظاهر به معنی فاسد شدن یا تقلبی بودن محصول است؟
پاسخ کوتاه و علمی این است: شکرک زدن نشانه طبیعی بودن عسل است. این اتفاق به دلیل ساختار طبیعی قندهای موجود در عسل رخ می‌دهد و نه‌تنها مضر نیست، بلکه نشان می‌دهد عسل خام و دست‌نخورده است و بدون حرارت بالا بسته‌بندی شده.
در این مطلب به صورت کامل و قابل استناد، علت شکرک زدن عسل، راه‌های نگهداری صحیح و نکات مهم تشخیص عسل طبیعی را بررسی می‌کنیم.
شکرک زدن عسل چیست؟
شکرک زدن زمانی اتفاق می‌افتد که گلوکز طبیعی موجود در عسل شروع به بلوری شدن کند. این بلورها ممکن است ریز، درشت، نرم یا سخت باشند و رنگ آن‌ها نیز بسته به نوع گل و میزان مواد معدنی تغییر کند.
این پدیده بین چند هفته تا چند ماه پس از برداشت رخ می‌دهد و کاملاً طبیعی است.
نکته مهم: عسل‌هایی که هرگز شکرک نمی‌زنند، معمولاً حرارت دیده‌اند یا ترکیباتشان دستکاری شده است.
آیا شکرک زدن نشانه تقلبی بودن عسل است؟
قطعاً خیر؛ اتفاقاً عکس این موضوع صحیح‌تر است.
عسل طبیعی به دلیل خام بودن و حفظ آنزیم‌ها و ترکیبات فعال، شکرک می‌زند. اما عسل‌های صنعتی که تحت حرارت شدید قرار گرفته‌اند، آنزیم‌ها و قندهای فعالشان از بین رفته و به همین دلیل دیرتر یا اصلاً شکرک نمی‌زنند.
پس: شکرک زدن یعنی عسل سالم است.
دلایل اصلی شکرک زدن عسل
1. نسبت گلوکز به فروکتوز
عسل‌هایی با گلوکز بالاتر سریع‌تر شکرک می‌زنند. برخی شهدها مانند یونجه، گشنیز یا آفتابگردان به سرعت بلوری می‌شوند.
2. دمای نگهداری
دمای 10 تا 15 درجه محیطی ایده‌آل برای بلوری شدن عسل است.
قرار گرفتن عسل در یخچال سرعت شکرک زدن را چند برابر می‌کند.
3. خام و حرارت‌ندیده بودن
عسل‌هایی که حرارت ندیده‌اند آنزیم‌های طبیعی‌شان فعال است و همین عامل شکرک زدن را تسریع می‌کند.
4. وجود ذرات طبیعی در عسل
گرده گل، موم و ذرات ریز طبیعی نقش «هسته اولیه کریستال» را دارند و فرآیند شکرک را آغاز می‌کنند.
آیا عسل شکرک زده قابل مصرف است؟
بله، کاملاً ایمن، سالم و سرشار از خواص است.
عسل شکرک زده:
• تمام ویتامین‌ها و آنزیم‌ها را حفظ کرده؛
• طعم طبیعی‌تری دارد؛
• برای گلو و سیستم گوارش مفید است؛
• برای کودکان دلپذیرتر است چون نمی‌چسبد؛
پس نیازی به نگرانی یا دور ریختن آن نیست.
چطور عسل شکرک زده را به حالت مایع برگردانیم؟
اگر ترجیح می‌دهید عسل دوباره روان شود، مراحل زیر را انجام دهید:
1. ظرف عسل را در قابلمه آب گرم 40–45 درجه قرار دهید.
2. اجازه دهید چند دقیقه بماند تا بلورها به آرامی آب شوند.
3. از حرارت مستقیم روی شعله گاز استفاده نکنید.
4. دمای بالا به آنزیم‌ها آسیب می‌زند؛ پس با حوصله گرم کنید.
روش صحیح نگهداری عسل برای جلوگیری از شکرک زدن
• دمای اتاق بهترین محل نگهداری است.
• عسل را درون کابینت و دور از نور مستقیم قرار دهید.
• از نگهداری عسل در یخچال خودداری کنید.
• درب ظرف باید کاملاً بسته باشد تا رطوبت وارد نشود.
• ظرف شیشه‌ای بهترین گزینه است.
شکرک زدن در عسل‌های مختلف
نوع گل مورد استفاده زنبور تأثیر زیادی در سرعت شکرک زدن دارد:
• عسل گل آفتابگردان، کلزا و گشنیز → سریع شکرک می‌زنند
• عسل کنار، عسل مرکبات و عسل طبیعی کوهی → دیرتر شکرک می‌زنند
این تفاوت کاملاً طبیعی و مرتبط با ترکیب قندی شهد است.
سوالات متداول درباره شکرک زدن عسل
1. آیا شکرک زدن باعث کاهش کیفیت عسل می‌شود؟
خیر. عسل شکرک زده از نظر کیفیت، ارزش غذایی و خواص دارویی هیچ تفاوتی با عسل مایع ندارد.
2. آیا باید عسل شکرک‌زده را گرم کنیم؟
نه لزوماً. این فقط به سلیقه مصرف‌کننده بستگی دارد. گرم کردن تنها برای تغییر ظاهر است.
3. آیا عسل شکرک‌زده فاسد شده؟
نه. عسل فاسدشدنی نیست و شکرک زدن فقط یک تغییر فیزیکی طبیعی است.
4. آیا ممکن است عسل طبیعی شکرک نزند؟
اگر حرارت دیده باشد، بله. اما عسل خام معمولاً دیر یا زود شکرک می‌زند.
5. بهترین نوع ظرف برای نگهداری عسل چیست؟
ظرف شیشه‌ای درب‌دار، زیرا واکنش‌پذیر نیست و رطوبت را جذب نمی‌کند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.