بازار آریا - دنیای اقتصاد؛ ریک پری، فرماندار سابق تگزاس و وزیر انرژی در دوره اول ترامپ، با هدفی جاه‌طلبانه، شرکت فرمی آمریکا را تأسیس کرده است تا انرژی هسته‌ای را دوباره به آمریکا بازگرداند.
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- نیلوفر ادیب‌نیا: ریک پری، فرماندار سابق تگزاس و وزیر انرژی در دوره اول ترامپ، با هدفی جاه‌طلبانه، شرکت فرمی آمریکا را تأسیس کرده است تا انرژی هسته‌ای را دوباره به آمریکا بازگرداند.
این پروژه در خارج از شهر آماریلو، تگزاس، قرار دارد و قرار است بزرگ‌ترین مجتمع انرژی و مرکز داده جهان باشد. در ابتدا، این تأسیسات برق خود را از گاز طبیعی و انرژی خورشیدی تأمین می‌کند و در ادامه، با افزودن رآکتورهای هسته‌ای معمولی و چندین رآکتور کوچک ماژولار (SMR)، قصد دارد 11 گیگاوات برق اضافه تولید کند.
براساس گزارشی از اکونومیست، ایده پری در زمانی مطرح می‌شود که پس از دو دهه اشکال و تأخیر، علاقه جهانی به انرژی هسته‌ای دوباره جان گرفته است. اگرچه انرژی هسته‌ای در برخی کشورها منبع مهمی محسوب می‌شود، اما پروژه‌های هسته‌ای در اروپا و آمریکای شمالی اغلب با تأخیر و هزینه‌های اضافی روبه‌رو بوده‌اند و کاهش قیمت انرژی‌های تجدیدپذیر نیز ریسک سرمایه‌گذاری در هسته‌ای را افزایش داده است.
با این حال، تحولات اخیر باعث ایجاد خوش‌بینی شده‌اند. دولت‌ها در بسیاری از کشورهای غربی به دنبال منابع برق امن و مستقل هستند و شرکت‌های بزرگ فناوری به دنبال انرژی قابل اعتماد و کم‌انتشار هستند و سرمایه‌گذاری خصوصی قابل توجهی را به این حوزه آورده‌اند.
علاوه بر این، مدل‌های عملیاتی و مالی جدید می‌توانند اقتصاد هسته‌ای را بهبود بخشند. به گفته سما بیلبائو یی لئون، رئیس انجمن جهانی انرژی هسته‌ای، «این بار چیزی متفاوت است» که نشان‌دهنده احتمال احیای انرژی هسته‌ای است.
در آمریکا، اشتیاق به انرژی هسته‌ای به وضوح دیده‌می‌شود. دونالد ترامپ خواستار چهار برابر شدن ظرفیت هسته‌ای داخلی به 400 گیگاوات تا سال 2050 شده است، هدفی جاه‌طلبانه که حمایت‌های فدرال و ایالتی را به دنبال داشته است.
قانون «یک لایحه بزرگ و زیبا» که در ماه ژوئیه تصویب شد، مزایای مالیاتی قابل‌توجهی برای صنعت هسته‌ای در نظر گرفته است. ایالت‌های جمهوری‌خواه مانند تگزاس از گسترش هسته‌ای استقبال می‌کنند و حتی برخی ایالت‌های با گرایش دموکرات نیز به این جریان پیوسته‌اند؛ به عنوان مثال، ایالت نیویورک که در سال 2021 یک نیروگاه بزرگ را تعطیل کرده بود، حالا از ساخت نیروگاه جدید حمایت می‌کند.
در اروپا نیز انرژی هسته‌ای محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. نقشه راه کمیسیون اروپا در ماه ژوئن پیش‌بینی می‌کند که ظرفیت هسته‌ای تا سال 2050 از 100 گیگاوات به 145 گیگاوات افزایش یابد.
آلمان مخالفت خود را با طبقه‌بندی انرژی هسته‌ای به عنوان «سبز» کنار گذاشته است و راه فرانسه برای ساخت شش نیروگاه جدید هموار شده است. دولت بریتانیا نیز پروژه »سایزول سی» شامل دو رآکتور بزرگ با هزینه بیش از 51 میلیارد دلار را تصویب کرده است.
سوئد در حال سرمایه‌گذاری روی رآکتورهای کوچک ماژولار است؛ این رآکتورها اگرچه هنوز به صورت تجاری عرضه نشده‌اند، اما هزینه اولیه کمتری دارند و نسبت به رآکتورهای سنتی با سرعت بیشتری قابل توسعه هستند.
براساس این گزارش، بیش از 120 شرکت در حال توسعه رآکتورهای کوچک ماژولار هستند و بانک بارکلیز پیش‌بینی می‌کند که بین سال‌های 2030 تا 2050، ظرفیت هسته‌ای خارج از چین و روسیه بیش از 50 درصد افزایش یابد و این رآکتورهای کوچک، 40 تا 60 درصد از کل ظرفیت را به خود اختصاص دهند که بازاری به ارزش تقریبی یک تریلیون دلار خواهد بود.
در همین حال، شرکت‌های نوپای همجوشی هسته‌ای توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند، زیرا وعده انرژی پاک و تقریباً نامحدود را می‌دهند، هرچند این فناوری هنوز پرخطر است.
براساس این گزارش، شرکت‌های بزرگ فناوری نقش مهمی در تأمین مالی نوآوری‌های هسته‌ای دارند. از ابتدای سال 2024، شرکت‌های نوپای فعال در زمینه رآکتورهای کوچک ماژولار بیش از 2 میلیارد دلار سرمایه جذب کرده‌اند.
شرکت اوکلو، با پشتیبانی «سم آلتمن» از اُپن‌اِی‌آی، توانسته 460 میلیون دلار سرمایه جذب کند و شرکت تراپاور، به مدیریت «بیل گیتس»، 650 میلیون دلار سرمایه جذب کرده است. گوگل نیز از شرکت کایرس پاور برای توسعه ناوگانی از راکتورهای کوچک تا سال 2035 حمایت می‌کند.
شرکت‌های فعال در زمینه همجوشی هسته‌ای، از جمله کامون‌ولث فیوژن سیستمز با حمایت گیتس، به تازگی 863 میلیون دلار سرمایه جدید جذب کرده‌اند. «مایکل ترل» از گوگل بر نیاز به «انرژی پاک و پایدار» از منابع هسته‌ای برای تکمیل منابع تجدیدپذیر تأکید کرده و از این صنعت، در کوتاه‌مدت و بلندمدت، حمایت می‌کند.
نقش پررنگ شرکت‌های بزرگ فناوری
مشارکت شرکت‌های بزرگ فناوری نشان‌دهنده تاثیرگذاری بالقوه آن‌هاست. در نیروگاه کلینتون در ایالت ایلینوی، شرکت‌های متا و مایکروسافت با سرمایه‌گذاری برای تمدید عمر و راه‌اندازی دوباره نیروگاه‌ها در ازای دریافت مزایای کربن، توانسته‌اند نیروگاه‌هایی را که از نظر اقتصادی به صرفه نبودند، سرپا نگه دارند.
بهبودهای تدریجی در عملیات می‌تواند 7 تا 10 گیگاوات به تولید هسته‌ای آمریکا اضافه کند و فناوری‌های بزرگ‌تر نیز حدود 30 گیگاوات برق اضافی فراهم خواهند کرد. سرمایه‌گذاری‌ها همچنین از سوی توسعه‌دهندگان هسته‌ای و شرکت‌های زنجیره تأمین در جریان است.
عرضه‌های عمومی صدها میلیون دلار جذب کرده‌اند و قیمت سهام شرکت‌های هسته‌ای پس از حمایت «ترامپ» افزایش یافته است. مدل‌های مالی و عملیاتی جدید به غلبه بر چالش‌های اقتصادی تاریخی صنعت هسته‌ای کمک می‌کنند.
تجربیات چین و کره‌جنوبی نشان داده است که طراحی استاندارد، ساخت چند رآکتور در هر سایت و اجرای کارآمد پروژه‌ها، می‌تواند هزینه‌ها و زمان ساخت را به شدت کاهش دهد.
با این حال، چالش‌ها باقی است. پروژه‌های هسته‌ای هنوز با موانع قانونی، محدودیت‌های زنجیره تامین، کمبود نیروی متخصص و عدم قطعیت اقتصادی روبه‌رو هستند. سرمایه‌گذاری دولتی و خصوصی می‌تواند ناپایدار باشد و افکار عمومی ممکن است به کوتاهی‌های ایمنی یا نظارت واکنش نشان دهد.
با این وجود، پیشگامان صنعت امیدوارند و فرصت بی‌نظیری برای نوآوری و توسعه می‌بینند که حتی با دوران اولیه انرژی هسته‌ای تجاری در دهه 1960 رقابت می‌کند. ترکیب حمایت سیاسی، سرمایه‌گذاری خصوصی و پیشرفت‌های تکنولوژیکی نشان می‌دهد که انرژی هسته‌ای ممکن است پس از یک «زمستان طولانی» وارد دوره‌ای از رشد دوباره شود.