بازار آریا - فرشاد اعظمی : سطح علمی دانش‌آموزان با یک افت عجیب و نگران‌کننده همراه است. دانش‌آموزانی که قرار است آینده‌سازان کشور باشند، حالا در اولین پیچ‌و‌خم‌های زندگی، یعنی امتحانات مدارس، نتایج ناامیدکننده‌ای را رقم زده‌اند. مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش‌و‌پرورش، شهریورماه امسال معدل دانش‌آموزان پایه دوازدهم در سال 1404 در مجموع رشته‌های ریاضی، انسانی، تجربی و علوم معارف را 10.15 اعلام کرد. این در حالی است که باید تا پایان برنامه هفتم توسعه میانگین نمرات دانش‌آموزان حداقل 2.5 نمره افزایش پیدا کند و امسال نمرات نه‌تنها افزایشی پیدا نکرد بلکه دچار افت مجدد شده است.
طبق گزارش این مرکز، «میانگین نمرات پایه دوازدهم آزمون نهایی خرداد سال 1404 در رشته علوم تجربی 11.30، ریاضی فیزیک 11.51، علوم و معارف اسلامی 10.90 و پایین‌ترین میانگین نمره با 8.65 به رشته ادبیات و علوم انسانی تعلق دارد. تغییرات نمرات در رشته ادبیات و علوم انسانی منفی 0.42، رشته تجربی منفی 0.22، رشته ریاضی مثبت 0.25 و رشته معارف منفی 0.21 است». البته ماجرا فقط به اینجا ختم نمی‌شود.
پیش از این، دانش‌آموزان ایرانی در آزمون بین‌المللی تیمز که هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود، افت علمی خودشان را در مقایسه با رکورد قبلی و همین‌طور دانش‌آموزان سایر کشورهای منطقه عیان کردند. 224 مدرسه در پایه چهارم و 224 مدرسه در پایه هشتم و 12300 دانش‌آموز ایران در تیمز 2023 شرکت کردند؛ آزمونی که سطح پیشرفته نمره 625، سطح بالا 550، سطح متوسط 475 و سطح پایین نمره 400 دارد و طی آن، دانش‌آموزان ایرانی در ریاضی پایه چهارم که در سال 2019 نمره 443 را کسب کرده بودند، در سال 2023 نمره 420 را کسب کردند. همین رکورد در علوم پایه چهارم نیز تکرار شد و آنان از نمره 441 در سال 2019 به نمره 432 در سال 2023 رسیدند. دانش‌آموزان ریاضی پایه هشتم نیز از نمره 446 در سال 2019 به نمره 423 در سال 2023 رسیدند.
دانش‌آموزان علوم پایه هشتم از نمره 449 در سال 2019 به نمره 419 در سال 2023 رسیدند. نمراتی که نشان می‌دهد باید زنگ خطر را در بحث کیفیت آموزش به صدا درآورد؛ زنگ خطری که از یک طرف کیفیت آموزشی در مدارس و از طرف دیگر نگاه و دغدغه خانواده‌ها نسبت به این مساله را نشانه می‌رود.
علیرضا کاظمی، وزیر آموزش‌و‌پرورش، مهرماه سال جاری ضمن تایید افت تحصیلی دانش‌آموزان، گفته بود که «افت تحصیلی در سال 1404 به میزان 43 درصد است». البته او «تعطیلی‌های ناخواسته ناشی از ناترازی‌های انرژی و آلودگی هوا و نیز شکاف برنامه درسی با نیازهای زمانه را از جمله علل افت تحصیلی دانش‌آموزان» دانسته است. اشاره وزیر آموزش و پرورش به تعطیلات ناخواسته، یادآور برگزاری غیرحضوری مدارس در ایام قرنطینه همه‌گیری کرونا نیز می‌تواند باشد، دورانی که مدارس ایران به سبب نداشتن زیرساخت‌ها و ابزار لازم، دچار یک سردرگمی ممتد شدند تا همچنان برخی از کارشناسان رد اثرات ویرانگر آن دوران را در افت تحصیلی دانش‌آموزان دنبال کنند.
هرچند که در این میان نمی‌توان از ترک تحصیل دانش‌آموزان و نیز مهاجرت و بازنشستگی معلمان و نیروهای متخصص آموزشی غافل بود؛ آنچنان که گفته می‌شود سال جاری قریب به 930هزار دانش‌آموز به دلایل مختلف ترک تحصیل کردند. همزمان وزارت آموزش‌و‌پرورش در مهرماه گذشته از کمبود 335هزار معلم خبر داده بود.