بازار آریا - دنیای اقتصاد - محمدحسین حسینی : نگاه معامله‌گران طلای جهانی طی هفته گذشته بیشتر معطوف به نشست رؤسای بانک‌های مرکزی جهان در شهر جکسون هول، ایالت وایومینگ آمریکا بود. در این هفته، داده اقتصادی چندان مهمی از سوی ادارات ذی‌ربط منتشر نشد تا بتواند معاملات بازار جهانی را به سمت‌وسوی خاصی هدایت کند. به گفته تحلیلگران، بازار جهانی اکنون نیازمند محرکی جدید است تا بتواند وارد فاز‌های صعودی یا نزولی جدید شود. در این راستا، رویداد بانکی جکسون هول که از امروز آغاز خواهد شد و تا سه روز ادامه خواهد داشت، برای معاملات جهانی از اهمیت بالایی برخوردار است.
قیمت طلا پیش از سخنرانی مهمی از سوی رئیس فدرال‌رزرو در نشست جکسون‌هول، نوسانات جزئی را مشاهده کرد. نشستی که از امروز در شهر جکسون هول ایالات وایومینگ آغاز خواهد شد و میزبان رؤسای بانک‌های مرکزی کشورهای پیشرفته خواهد بود کخ می‌تواند سرنخ‌های تازه‌ای را درباره مسیر سیاست پولی این بانک‌ها ارائه دهد. روز گذشته، بهای هر اونس طلا در ابتدای معاملات آسیایی حدود 3315 دلار بود و کاهشی نیم درصدی نسبت به جلسه پیشین را شاهد بود. این افت پس از تلاش‌های تازه برای توقف جنگ روسیه و اوکراین رخ داد که بر تقاضای دارایی‌های امن تاثیر گذاشت. با این حال، قیمت طلا در ادامه معاملات روز گذشته به کانال 3320 دلار بر اونس رسید.
نگاه‌ها اکنون به سخنرانی پاول در رویداد سالانه جکسون‌هول، در روز جمعه دوخته شده است؛ جایی که انتظار می‌رود فدرال‌رزرو در ماه آینده نرخ‌های بهره را 0.25 واحد درصد کاهش دهد. نرخ‌های بهره پایین‌تر به نفع طلا هستند؛ زیرا ضمن کاهش هزینه فرصت نگهداری طلا، باعث کاهش ارزش دلار یا پول مربوط به آن نرخ بهره می‌شود و طلا را برای خریداران خارجی ارزان‌تر می‌کند. مسیر سیاست پولی انبساطی فدرال‌رزرو، مهم‌ترین بانک مرکزی دنیا، با انتشار آمار تورمی بالاتر از انتظار در هفته گذشته پیچیده‌تر شد؛ آماری که باعث شد برخی معامله‌گران انتظار خود از کاهش نرخ‌ها را تعدیل کنند. در مقابل، فشار دونالد ترامپ برای کاهش‌های گسترده نرخ بهره همچنان ادامه دارد، هرچند پاول نسبت به آثار احتمالی سیاست تعرفه‌ای او بر افزایش فشارهای قیمتی ابراز نگرانی کرده است.
طلا از ابتدای سال تاکنون بیش از 25 درصد رشد داشته است. خرید بانک‌های مرکزی، ورود سرمایه به صندوق‌های قابل معامله (ETF) و تنش‌های ژئوپولیتیک از این روند حمایت کرده‌اند. به علاوه با نگرانی‌ها نسبت به تاثیر تعرفه‌ها بر اقتصاد جهانی این روند افزایشی را تقویت کرده است. اگرچه طلا در ماه‌های اخیر در بازه‌ای محدود معامله شده، تحلیلگران به طور گسترده انتظار رشد بیشتر را بر اساس پیش‌بینی کاهش نرخ‌ها و روند دلارزدایی کشورها دارند.
در این میان، معاملات آتی طلا برای تحویل دسامبر بیش از 8 دلار کاهش یافت و نقره سپتامبر نیز 60 سنت افت کرد و در کانال 37 دلار معامله شد. در بازارهای جهانی، سهام آمریکا اندکی ضعیف‌تر آغاز شد، شاخص دلار تغییر چندانی نداشت، قیمت نفت خام در حدود 62 دلار و 75 در هر بشکه بود و بازدهی اوراق 10ساله خزانه‌داری آمریکا به حدود 4.3 درصد رسید. از منظر فنی، هر دو فلز همچنان برتری نسبی در کوتاه‌مدت دارند. برای طلا مقاومت اصلی سطح 3500 دلار و حمایت مهم 3319 دلار است. برای نقره نیز مقاومت کلیدی در 39 دلار و 90 سنت و حمایت در 36 دلار و 28 سنت قرار دارد.
طلا؛ دارایی لوکس
گزارش اخیر گلدمن‌ساکس نشان می‌دهد که طلا از منظر قیمتی بیشتر شبیه املاک لوکس در منهتن عمل می‌کند تا یک کالای مصرفی همچون نفت یا فلزات صنعتی. دلیل اصلی این تفاوت آن است که طلا مصرف نمی‌شود، بلکه در طول زمان انباشته و نگهداری می‌شود. بنابراین، قیمت طلا نه بر اساس توازن تولید و مصرف، بلکه بر پایه تغییر مالکیت و تمایل خریداران و فروشندگان شکل می‌گیرد. به گفته تحلیلگران، بازار طلا دو گروه اصلی خریدار دارد. گروه نخست «خریداران با اعتقاد راسخ» شامل بانک‌های مرکزی، صندوق‌های ETF و سفته‌بازان هستند که بدون توجه به قیمت معامله کرده و مسیر کلی بازار را تعیین می‌کنند. گروه دوم «خریداران فرصت‌طلب» مانند خانوارها در بازارهای نوظهور به‌ویژه هند و چین هستند که تنها در صورت جذاب بودن قیمت وارد بازار می‌شوند و نقش آنها بیشتر در ایجاد کف حمایتی قیمت‌ها در زمان افت است.
مانند بازار املاک در منهتن که تعداد آپارتمان‌ها تقریبا ثابت است و تغییر قیمت بیشتر به هویت خریدار وابسته است تا عرضه جدید، در بازار طلا نیز تولید سالانه تنها حدود 1 درصد به موجودی جهانی (حدود 220 هزار تن استخراج‌شده در طول تاریخ) اضافه می‌کند. بنابراین، تغییر قیمت‌ها عمدتا ناشی از خریدهای خریداران راسخ است. گلدمن ساکس تخمین می‌زند که جریان‌های ناشی از این گروه حدود 70 درصد تغییرات ماهانه قیمت طلا را توضیح می‌دهد؛ به گونه‌ای که هر 100 تن خرید خالص توسط آنها می‌تواند قیمت را حدود 1.7 درصد افزایش دهد.
این موسسه سرمایه‌گذاری در اواسط ژوئیه پیش‌بینی خود را تکرار کرد که طلا تا پایان سال 2025 به 3700 دلار در هر اونس می‌رسد و تا میانه 2026 به 4000 دلار خواهد رسید. حمایت اصلی این روند از سوی ورود سرمایه به ETFها، خریدهای پرقدرت بانک‌های مرکزی و حتی معاملات خارج از ترازنامه صورت می‌گیرد. گلدمن‌ساکس همچنین توصیه خود برای موقعیت خرید بلندمدت طلا را تکرار کرده و بر این باور است که جریان‌های ساختاری همچنان پشتوانه محکمی برای قیمت جهانی طلا فراهم می‌کنند.
افت شتاب جریان سرمایه به صندوق‌های طلا
با وجود پیش‌بینی برخی موسسات مبنی بر تداوم روند صعودی طلا، برخی تحلیلگران اظهار کردند که جریان‌های قوی سرمایه‌گذاری در طلا که از ابتدای سال شکل گرفته بودند، احتمالا اکنون سرعت خود را از دست می‌دهند. داده‌های هفتگی اخیر مربوط به صندوق‌های ETF طلای جهانی نشان می‌دهد که شتاب سرمایه‌گذاری در حال کاهش است و آسیا شاهد خروج سرمایه بوده است. با این حال، هر نشانه‌ای از تسهیل سیاستی می‌تواند دوباره به طلا رونق ببخشد، درحالی‌که موضع محتاطانه‌تر می‌تواند پتانسیل رشد قیمت را محدود کند.
عملکرد فلزات گران‌بها در ترکیه
در سال‌های اخیر ترکیه یکی از بالاترین سطوح تقاضای جهانی برای طلا را تجربه کرده بود، زیرا بحران تورمی شدید این کشور خرید طلا را به ابزاری برای حفظ ارزش دارایی‌ها بدل کرد. اما در سال 2025 روندی متفاوت در حال شکل‌گیری است؛ همزمان با کاهش نرخ تورم ترکیه، واردات طلا کاهش یافته و توجه سرمایه‌گذاران به معاملات نقره معطوف شده است. بر اساس داده‌های بورس استانبول، واردات طلای ترکیه در ژوئیه 2025 به 4.34 تن رسید که نسبت به ژوئن (9.33 تن) بیش از 53 درصد کاهش داشت و به پایین‌ترین سطح از آوریل 2023 سقوط کرد. در مجموع، واردات طلا از ژانویه تا ژوئیه 2025 نزدیک به 80 تن بود که تقریبا مانند دوره مشابه در سال 2024است؛ اما میانگین ماهانه اندکی افت کرده است.
این روند نشان می‌دهد واردات سالانه طلا که در 2023به بیش از 318تن رسیده بود، در 2024 به کمتر از 126 تن کاهش یافته و همچنان در مسیر نزولی قرار دارد. تولید داخلی طلا نیز افت چشم‌گیری داشته است. از ابتدای سال تا ژوئیه 2025تولید معادن ترکیه تنها 14 تن بود، درحالی‌که سال قبل بیش از 18 تن تولید شده بود. در کل سال 2024هم تولید داخلی به 31 تن رسید که نسبت به 36 تن در 2023 شاهد افت محسوسی بوده است. همچنین ضرب سکه و شمش توسط ضرابخانه ترکیه در 2025 نسبت به سال قبل، نصف شده است.
با وجود افت فیزیکی مبادلات، ارزش معاملات طلا در بورس استانبول به دلیل افزایش قیمت‌ها رشد کرده و به طور میانگین ماهانه 2میلیارد و 130میلیون دلار بوده است(37درصد بیشتر از 2024). با این وجود، نقره عملکرد بهتری داشته و ارزش معاملات آن با رشد 47 درصدی به 69میلیون و 300 هزار دلار در ماه رسیده است.