بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد : دیوان محاسبات روز گذشته در گزارشی از عدم تحقق 31درصد از منابع هدفمندسازی یارانه‌ها در سال 1402 خبر داد. پیش از این داوود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه، از منابع 750هزار میلیارد تومانی هدفمندسازی در بودجه 1403خبر داده بود. این ارقام در حالی تعیین شده است که مرکز پژوهش‎‌های مجلس پیش از این کسری 230هزار میلیارد تومانی منابع هدفمندسازی در سال جاری را پیش‌بینی کرده است.
روز گذشته دیوان محاسبات گزارشی از عملکرد هدفمندی یارانه‌ها تا پایان سال 1402منتشر کرد. بر این اساس 31درصد از منابع پیش‌بینی‌شده برای هدفمندسازی یارانه‌ها در بودجه سال گذشته محقق نشده است. همچنین دیوان محاسبات کشور تاکید کرده است که به منظور مدیریت کارآ و اثربخش یارانه‌ها، منابع و مصارف هدفمندی در سرجمع بودجه عمومی دولت لحاظ شود. از دست دادن کارویژه سازمان هدفمندی، تکالیف غیرمتعارف دستوری و استقراض سازمان از موارد حائز اهمیت در گزارش راهبردی این نهاد نظارتی است. پیش از این نیز داوود منظور در یک نشست خبری مشترک با احسان خاندوزی در رابطه با جزئیات یارانه‌ها در بودجه 1403 صحبت کرده بود.
به گفته او یکی از انواع پرداخت‌ها، یارانه‌های نقدی است که بخش بزرگی از جامعه 300هزار یا 400هزار تومان در ماه مطابق آزمون وسع دریافت می‌کنند که کل منابع آن، 330هزار میلیارد تومان در سال است. همچنین برای کمک‌هزینه‌های معیشتی ویژه افراد کمیته امداد و سازمان بهزیستی نیز هر ماه بالغ بر 5هزار میلیارد تومان پرداخت می‌شود. برای یارانه خرید تضمینی گندم و آرد و نان نیز 200هزار میلیارد تومان در سال جاری بابت این امر هزینه خواهد شد. از سوی دیگر 85هزار میلیارد تومان برای یارانه دارو اختصاص یافته و 11میلیارد دلار ارز ترجیحی نیز به واردات کالاهای اساسی و نهاده‌های کشاورزی وارداتی اختصاص می‌یابد که اختلاف این عدد با نرخ بازار مبادله‌ای شامل 150هزار میلیارد تومان می‌شود که دولت می‌پردازد.
بنابراین به گفته منظور، مجموع کل این موارد، بخش بزرگی از بودجه دولت یعنی 750همت در تبصره 8 خواهد بود. از سوی دیگر اخیرا وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از تداوم طرح فجرانه کالابرگ خبر داده است. این طرح با افزایش اعتبار استفاده از کالابرگ الکترونیکی از اواسط بهمن سال گذشته آغاز شده و قرار بود به مدت سه ماه، یعنی تا اردیبهشت‌ماه، تداوم یابد. به گفته مرتضوی، 19میلیون خانوار و حدود 60میلیون نفر جمعیت به عنوان جامعه هدف طرح کالابرگ الکترونیکی در کشور محسوب می‌شوند. این در حالی است که پرداخت کالابرگ الکترونیکی به دلایل مختلف مانند پوشش تفاوت قیمتی و افزایش بار مالی برای بودجه، مورد برخی انتقادات قرار گرفته بود. طرح‌هایی از این دست این بار مالی را افزایش داده و تداوم آنها می‌تواند به ناترازی منابع و مصارف دولت دامن زند که در نهایت با کسری بودجه خود را در تورم نمایان خواهد کرد.
پیش‌بینی تداوم کسری منابع هدفمندی
وزن سنگین یارانه‌ها در بودجه 1403، در حالی اتفاق افتاده است که علاوه بر عدم تحقق حدود 30درصد از منابع هدفمندی یارانه‌ها در سال 1402، مرکز پژوهش‎‌های مجلس از احتمال عدم تحقق حدود 230هزار میلیارد تومان از منابع یارانه هدفمندسازی یارانه‌ها در سال جاری خبر داده است. به گفته این نهاد پژوهشی، پیش‌بینی می‌شود اوضاع نابسامان هدفمندی یارانه‌ها در سال 1403 نه تنها ادامه یافته بلکه تشدید شود؛ زیرا تمام روندهای مبنایی مخرب مانند ناترازی تولید و مصرف فرآورده‌های نفتی و فقدان هرگونه برنامه جامع جهت اصلاح آن، بی‌انضباطی مالی، بیش‌برآوردی منابع و کم‌برآوردی مصارف و سایر عوامل همچنان مانند گذشته با قوت پابرجا هستند .
از سوی دیگر، فلسفه غیرقابل‌تغییر مصارف حمایتی هدفمندی یارانه‌ها، مقابله با فقر ناشی از کژکاردی‌های عملکرد اقتصادی است. به نوعی بخش قابل‌توجه منابع حقیقی شدن قیمت‌های انرژی برمبنای قانون، صرف جبران رفاهی برای گروه‌های کم‌درآمد می‌شود. در واقع بنا به فلسفه اولیه هدفمندی یارانه‌ها هر گونه تغییری در مصارف حمایتی، الزاما باید با کارآیی بیشتر در جهت مقابله با فقر عمل کند.
راه‌حل چیست؟
برای کاهش ناترازی منابع و مصارف، مرکز پژوهش‌ها در گزارشی پیشنهاد کرده است در صورت تمایل دولت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به پرداخت یارانه تشویقی کالابرگ الکترونیکی، محدود کردن جامعه هدف می‎تواند کارآیی بیشتری از طریق کاهش هزینه‌ها و بهبود اثرگذاری داشته ‌باشد. همچنین جایگزینی پرداخت یارانه تشویقی به تعداد فرزندان زیر 18سال به جای هفت دهک درآمدی، می‌تواند به میزان قابل‌توجهی جامعه هدف را محدود کند. ضمن آنکه تناسب بیشتری با نهاده‌های فرهنگی و اجتماعی حاکم بر جامعه و سیاست‌های جمعیتی کشور دارد. در چنین حالتی دولت ضمن افزایش اثرگذاری بیشتر بر جامعه هدف، هزینه‌های کمتری را متحمل می‌شود و حداقل 30هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی در مصارف ایجاد می‌کند.
--> اخبار مرتبط پینگ‌پونگ در میز بودجه تایید کسری 30 درصدی بودجه پرداخت بخشی از مطالبات گندمکاران سازمان برنامه و بودجه اعتباری برای حساب پیشرفت و عدالت اختصاص نداد دو دلیل تاخیر ارائه برنامه هفتم