ارزش معاملات خرد بازار سهام يک بار ديگر بهطور متوسط به کمتر از 100 ميليارد تومان سقوط کرد. موضوعي که از افزايش عمق رکود در بازار حکايت دارد. در همين حال، ميانگين نسبت قيمت بر درآمد سهام در محدوده 5/ 7 واحد قرار گرفته است که باتوجه به نرخ سود سپردهها و جذابيت کنوني بازارهاي موازي از قبيل بازار سکه و بازار ارز، انگيزه چنداني براي خريد سهام فراهم نميکند.
پيش بيني کارشناسان از روند شاخص سهام
معاملات اولين روز از هفته جاري بورس تهران، امروز در شرايطي آغاز ميشود که نتايج نظرسنجي سايت «دنياي بورس» از روند قيمتها طي معاملات هفته جاري نشان ميدهد، پيشبيني روند کم نوسان نماگر بازار سهام بيش از گزينههاي ديگر (روند نزولي و صعودي) مد نظر کارشناسان قرار گرفته است.در اين نظر سنجي 55 کارشناس بازار سهام حضور داشتهاند و از اين تعداد 30 نفر (حدود51 درصد) روند نماگر اصلي بازار در اين هفته را کم نوسان پيشبيني کردهاند. همچنين، 14 نفر (28 درصد) روند صعودي و 11 کارشناس(21 درصد) روند نزولي را براي نماگر اين بازار در هفته جاري پيشبيني کردهاند.در چرايي روند کم نوساني که اکثريت کارشناسان شرکتکننده در اين نظر سنجي براي بازار پيشبيني کردهاند، شايد بيش از هرچيزي عامل توقف برخي نمادهاي اثرگذار و همچنين فضاي نيمه تعطيل بازارهاي جهاني نقش داشته باشند (شروع به کار معاملات اين هفته بازارهاي جهاني روز سه شنبه هفته جاري خواهد بود). در تشريح دو عامل ذکر شده ميتوان گفت همچنان نمادهاي مهم و اثرگذاري همچون بانکيها و نماد سايپا که ارزش بازاري بالايي دارند، متوقف هستند.
قفل نقدينگي در نمادهاي مزبور سبب حاکم شدن فضاي رکودي بر معاملات اين روزهاي بورس شده است. اين فضاي رکودي که نشانههاي آن را ميتوان در کاهش چشمگير حجم و ارزش معاملات مشاهده کرد، ميتواند عاملي براي روند کم نوسان قيمتها در بازار سهام باشد. از طرفي بازارهاي جهاني در هفته جاري همچون هفته گذشته با شروع سال ميلادي جديد،باز هم در يک فضاي نيمه تعطيل به سر خواهند برد. از اين رو از سمت اين بازارها نيز سيگنال خاصي براي بازار سهام منتشر نخواهد شد. در حالي که رشد اخير قيمتها بيش از هر چيزي تحت تاثير اين عامل اتفاق افتاده بود، عدم انتشار سيگنال خاصي از سمت اين عامل ميتواند فضاي معاملات هفته جاري را کم نوسان رقم بزند.در مجموع ميتوان گفت شايد دو دليل مذکور در کنار همديگر سبب شده غالب کارشناسان شرکتکننده در نظرسنجي «دنياي بورس» گزينه اول يعني روند کمنوسان نماگر اين بازار را پيشبيني کنند. البته نبايد فراموش کرد که سناريوهاي مطرح شده با فرض ثبات ديگر عوامل مطرح شدهاند و هر گونه تغييري در متغيرهاي اثرگذار بر بورس ميتواند ورق اين پيشبينيها را برگرداند. از جمله اين عوامل روند نرخ دلار طي هفته جاري خواهد بود. بسياري از کارشناسان روند کاهشي نرخ دلار را طي معاملات اين هفته پيشبيني ميکنند.اگر اين نرخ طي معاملات هفته جاري روند نزولي را تجربه کند، ريزش نماگرهاي بازار سهام نيز محتمل خواهد بود. شايد پيشبيني از افت نرخ دلار در جريان معاملات هفته جاري در تخمين 21 درصد از شرکتکنندگان حاضر در اين نظرسنجي که گزينه سوم يعني روند نزولي را براي روند قيمتها در هفته جاري پيشبيني کردهاند، بيتاثير نبوده است.
همانطور که اشاره شد 11 نفر از شرکتکنندگان اين نظرسنجي روند نزولي نماگر اين بازار را پيشبيني کردهاند. چرايي پيشبيني اين گروه از کارشناسان را علاوه بر وضعيت نرخ دلار، ميتوان در خستگي و ناکامي سهامداران پس از نزول ممتد قيمتها از اواخر آذرماه تاکنون جستوجو کرد. امري که در طول فعاليت بورس تهران در چند بازه زماني پس از تجربه يک فضاي فرسايشي و نزول ممتد قيمتها (هر چند با شيب کم)مشاهده شده است. در اين نظرسنجي 28 درصد از کارشناسان روند بازار طي معاملات هفته جاري را صعودي ارزيابي کردهاند. شايد دليل پيشبيني اين عده از کارشناسان نزول قيمتها در هفته گذشته باشد. هر چند افت قيمتها ميتواند با ايجاد يک فضاي فرسايشي موجب خستگي و بيانگيزگي معاملهگران شود اما ميتواند خوشبيني سهامداران به روند آتي قيمتها را نيز به دنبال داشته باشد. به نظر ميرسد برخي کارشناسان با توجه به مسير نزول قيمتها در سه هفته اخير، اکنون سطوح قيمتها را براي سرمايهگذاران با جذابيت نسبي عنوان کردهاند و اين موضوع در پيشبيني روند صعودي قيمتها در اين هفته از نظر اين گروه از کارشناسان بيتاثير نبوده است.
داستان توقف نمادها به کجا ختم ميشود؟
صرف نظر از تخمين دلايل کارشناسان حاضر در اين نظرسنجي، موضوعي که در بيش از 5 ماه اخير گريبانگير معاملات بورس تهران بوده، توقف بخش مهمي از نمادها است. اين موضوع هر چند عامل اصلي افت حجم و ارزش معاملات در جريان ماههاي گذشته نبوده است اما نميتوان از نقش آن در افت اين دو متغير نيز چشم پوشيد. از جمله نمادهاي متوقف کنوني در بازار سهام ميتوان به نماد سايپا و نمادهاي بزرگ بانکي اشاره کرد. در مورد سايپا پيشتر علي بيگزاده، رئيس اداره نظارت بر ناشران بورسي سازمان بورس به بورس پرس گفته بود: در صورتي که گزارش حسابرسي شده «خساپا» تا آخر اين هفته (يعني هفته گذشته)منتشر شود، احتمالا نماد آن هفته آينده (يعني هفته جاري) باز خواهد شد. روز چهارشنبه شرکت سايپا بعد از گذشت حدود 66 روز توقف، اقدام به انتشار گزارش حسابرسي شده عملکرد نيمه اول سال خود در سال جاري کرد. براساس گزارش عملکرد اين شرکت، سايپا با سرمايه 3900 ميليارد توماني، سود هر سهم براي سال مالي جاري را 102 ريال پيشبيني کرده است و در گزارش حسابرسي شده نيمه اول سال جاري، 13 ريال معادل 13 درصد از آن را پوشش داده است. به نظر ميرسد پس از انتشار گزارش حسابرسي شده عملکرد اين شرکت، طي هفته جاري بايد منتظر بازگشايي اين نماد بود.
در گروه بانکي، نماد معاملاتي بانکهاي صادرات، ملت و تجارت متوقف شده همچنان متوقف هستند. پس از درخواست بانک مرکزي از بانکها و موسسات اعتباري در راستاي تدوين انتشار صورتهاي مالي مطابق با استانداردهاي جهاني IFRS اين نمادها در بورس تهران متوقف شدند و هر چند در چند بازه زماني مختلف نسبت به بازگشايي آنها اميدواري شد، اين نمادها همچنان بخش اعظمي از نقدينگي معاملهگران را در سهام خود قفل کردند. در اين مورد حتي برخي اخبار از بازگشايي اين نمادها در دهه نخست دي ماه حکايت ميکردند؛ اما اين امر محقق نشد و بازگشايي اين نمادها به زمان ديگري موکول شد. روز چهارشنبه نيز بانک مرکزي با صدور بخشنامهاي يک بار ديگر به الزام بانکها براي ارائه گزارشهاي مالي مطابق با استانداردهاي جهاني گزارشگري مالي (IFRS) تاکيد کرد. بانک مرکزي در بخشنامهاي جديد اعلام کرد: تدوين و ارائه کامل صورتهاي مالي همگرا با IFRS مطابق با نمونه ابلاغي بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران، از حداقل انتظارات معاونت نظارتي بانک مرکزي در رابطه با تدوين صورتهاي مالي سال 1395 (مياندورهاي و سالانه) است. اين موضوع در شرايطي که همچنان بانکهاي مورد اشاره گزارشهاي مالي سه ماهه، 6 ماهه و 9 ماهه خود را منتشر نکردهاند، موضوع بازگشايي اين نمادها را نيز باز هم در حالت ابهام قرارداده است. از اين رو هر چند نسبت به بازگشايي سايپا اميدواريهاي بالايي وجود دارد، اما بازگشايي بانکها همچنان مبهم است. با اين حال با توجه به ارزش بازار بالاي نمادهاي بانکي متوقف و همچنين نماد معاملاتي شرکت سايپا، بازگشايي اين نمادها در جريان هفته جاري ميتواند تغيير شگرفي در ميزان حجم و ارزش معاملات بازار ايجاد کند. البته علاوه بر اين نمادها، بازگشايي برخي نمادهاي ديگر همچون «شبندر» و «شپلي» را در تعيين روند حجم و ارزش معاملات نيز نبايد از نظر پنهان داشت.به هر ترتيب و فارغ از سناريوهاي مطرحشده براي تخمين روند قيمتها در هفته جاري، بايد ديد آغاز معاملات در بازارهاي جهاني، وضعيت نرخ دلار در بازار ارز و بازگشايي نمادها در نهايت چه راهي را پيش روي معاملهگران در هفته جاري قرار ميدهد.