چاپ

آريا بازار- نجمه بزرگمهر در گزارشي در فايننشال تايمز به آينده بازار ارتباطات سيار ايران پرداخته است. وي در گزارش خود مي نويسد:

شايد در سال ٢٠١٣ ميلادي که جک دورسي، [ بنيانگذار و مدير عامل ] " توييتر " مطلبي در اين تارنما منتشر کرد و از [ آقاي ] حسن روحاني پرسيد که آيا شهروندان کشورش مي توانند مطالب رئيس جمهور را در " توييتر " بخوانند، انتظار پاسخ نداشت. اما بر خلاف انتظار بسياري در غرب، آقاي روحاني به سرعت با پيامي دوستانه پاسخ داد و گفت دسترسي به اطلاعات جهاني " حق مردم ايران " است.
چنين استقبال هايي در کنار برداشته شدن اخير تحريم هاي اقتصادي ايران، اين اميد را در ميان گروه هاي غربي فعال در زمينه ارتباطات سيار، فن آوري و رسانه ايجاد کرده است که تنها بازار جديد در خاور ميانه سرانجام آماده تجارت و فعاليت اقتصادي شده است.
سر مارتين سورل، مدير عامل " دابليو پي پي " که نخستين شرکت غربي بود که اقتصاد ايران پس از تحريم هاي اين کشور را محک زد، ايران را " بزرگترين بازار دست نخورده " خواند.
سورل گفت " اين روز هاي آغازين " است؛ اما وزارت امور خارجه آمريکا براي اثبات ارزش قرارداد ايران، " سخت خواستار " سرمايه گذاري شرکت ها است.
وي در ادامه با اشاره به قرارداد همکاري " دابليو پي پي " با راهبر بازار "، يکي از شرکت هاي فعال در زمينه تحقيق بازار، گفت: « موضع تحريم ها به طور کامل روشن نيست. گفته شده است که پيشرفت مي کنيم. »

ايران بزرگترين بازار تلفن همراه در خاورميانه
شرکت هاي داراي امتياز نخستين اقدام کننده ممکن است سود قابل توجهي به دست آورند. ايران، به علت آن همه انزواي اجباري خود از نفوذ غرب، به نسبت کشوري ثروتمند است و از جمعيتي جوان و به نظر مشتاق که از رسانه هاي نوين و خدمات و فناوري هاي ارتباطي استقبال مي کنند، برخوردار است.
بخش عمده اي از حوزه ارتباطات سيار متعلق به دولت است و برخي از تحليلگران انتظار دارند که بخش هايي از اين بازار در آينده نزديک خصوصي شود. بر اساس گزارش " شرکت تحليلگران ميسون "، ايران پيش از اين نيز با بيش از ١٠٣ ميليون خط تلفن همراه و ٤٧ ميليون تلفن هوشمند ( که بيشتر آنها از نمونه هاي " سامسون " و " هواوي " هستند ) در سال ٢٠١٥ ميلادي ، بزرگترين بازار تلفن همراه در خاور ميانه بوده است.
در همين حال، خطوط ثابت اينترنت پهناي باند از سال ٢٠١١ تا ٢٠١٥ ميلادي چهار برابر شده و به ٨ ميليون و ٣٠٠ هزار خط رسيده است.

شرکت هاي ارتباطات سيار بين المللي براي ورود به بازار ايران صف کشيده اند
فهرستي بلند از شرکت هاي ارتباطات سيار بين المللي براي ورود به بازار ايران با هدف بهبود دسترسي به اينترنت و خدمات تلفن همراه صف کشيده اند. در ماه هاي اخير " ودافون "، " تلکام ايتاليا "، " اي تي اند تي " و " نوکيا " براي ورود به ايران هجوم آورده اند و قرارداد هايي با گروه هاي داخل کشور بسته اند؛ اين در حالي است که " آرينج " و " اينتروت " ( شرکت شبکه سازي مستقر در لندن ) نيز قرار است در اين کشور حضور يابند. از زماني که تحريم ها برداشته شده است، ٥٢ تقاضاي مجوز ارائه خدمات ارتباطات سيار ثبت شده است.
اما آنها نخستين مورد نخواهند بود. " ام تي ان " آفريقاي جنوبي و شرکت " اريکسون "، سازنده تجهيزات لازم براي ارتباطات سيار، هر دو حتي پيش از دوره برقراري تحريم ها، در ايران فعاليت مي کردند.
اما بررسي هاي بعدي که " اريکسون " به طور ويژه انجام داد، حاکي از اين نگراني است که ممکن است دولت از شرکت هاي ارتباطات سياري که شرکت هاي خارجي در آنها سرمايه گذاري کرده اند، براي رديابي مردم استفاده کند. در ايران شاهد هستيم که سرعت اينترنت پايين نگه داشته مي شود و برخي از شبکه هاي اجتماعي و نيز تارنما هاي سياسي مخالفان مسدود هستند.

پيام روحاني به شرکت هاي ارتباطات سيار غربي
دولت ميانه رو [ آقاي ] حسن روحاني که در سال ٢٠١٣ ميلادي به قدرت رسيد، از شرکت هاي ارتباطات سيار غربي براي ورود به بازار ايران استقبال کرده است.
در " همايش نوآوري هاي ايران در ارتباطات سيار " که يکي از دو همايشي بود که در زمينه ارتباطات سيار در ماه سپتامبر در تهران برگزار شد، ادعا شد: « سال ٢٠١٦ ميلادي آغاز دوره اي تازه براي تجارت در ايران است ». اين نشان مي دهد که ايران دسترسي به جمعيتي ٧٩ ميليون نفري " تحصيل کرده و مصرف گرا " را پيشنهاد مي کند.
اين پيام دريافت شده است. الساندرو تالوتا، رئيس و مدير عامل " تله کام ايتاليا اسپارکل "، به هيأت هاي حاضر در رويداد " ظرفيت هاي اوراسيا " که ماه پيش در آتن برگزار شد، گفت با افزايش بسيار زياد سرمايه گذاري بخش خصوصي در نوسازي زيرساخت هاي ارتباطات سيار ايران روبرو هستيم.
وي گفت: « دولت ايران نگاه روشني به سرمايه گذاري در زمينه پهناي باند و فناوري تبادل اطلاعات دارد. » " اسپارکل " توافقي با " شرکت زير ساخت ارتباطات سيار " ايران براي توسعه شبکه جهاني اينترنت در اين کشور امضا کرد.

ايجاد توازن در بازار ارتباطات سيار ايران
تحليلگران مي گويند ورود شرکت هاي غربي به ايجاد توازن در اين بخش و کاستن از سيطره چيني ها و " سپاه پاسداران " ( که " شرکت ارتباطات سيار ايران " ( TCI) را در سال ٢٠٠٩ ميلادي خريداري کرد ) بر زير ساخت هاي ارتباطات سيار کمک مي کند.
" شرکت ارتباطات سيار ايران " " ام سي آي " را که در داخل کشور به " همراه اول " معروف است، زير نظر دارد و بيش از دو سوم مشترکان بازار تلفن هاي همراه ايران مشترک اين شرکت اند؛ ٢٨ درصد نيز مشترک " ايرانسل " هستند که ٤٩ درصد آن در اختيار " ام تي ان " است.

محدوديت شرکت هاي خارجي براي ورود به بازار ارتباطات سيار ايران
نويسنده در بخش ديگري از گزارش خود نيز مدعي است ايران براي ورود شرکت هاي خارجي به بازار ارتباطات سيار خود بايد سيطره خود بر اين حوزه را کاهش دهد.
" شش ايراني که فيلمي ازخود را در حال رقص و لب خواني آهنگ " شادي "، اثر فارل ويليامز، روي " يوتيوب " گذاشته بودند، در سال ٢٠١٤ ميلادي دستگير شدند و اين نشان مي دهد اين کشور هنوز با پذيرش رفتارهايي در اينترنت که در غرب عادي است، فاصله دارد.
ايراني ها مي توانند از نرم افزار هاي غير قانوني براي رفع فيلتر استفاده کنند و برخي از تحليل گران ادعا مي کنند که بيش از ٦٠ درصد شهروندان ايراني پيش از اين در " فيس بوک " حساب کاربري دارند و از فن آوري براي دور زدن موانع استفاده مي کنند.
مديران شرکت هاي ارتباطات سيار اميدوارند که اين کشور به علت اشتياق به جذب سرمايه، به تدريج از سيطره خود بکاهد."
"نجمه بزرگمهر" در پايان گزارش خود در "فايننشال تايمز" به محدوديت شرکت هاي خارجي براي ورود به بازار ارتباطات سيار ايران مي پردازد و به نقل از مارک والاس، سفير پيشين آمريکا در سازمان ملل که اکنون نماينده گروه فشار " اتحاد بر ضد ايران هسته اي است، مدعي است ايران از اين فن آوري براي رديابي و دستگيري برخي از شهروندان خود استفاده مي کند! به همين دليل بسياري از شرکت ها در واکنش به چنين نگراني هايي همچنان از سرمايه گذاري مستقيم در ايران بيم دارند.
" کريم ياساي، تحليل گر ارشد در " شرکت تحليلگران ميسون "، گفت رشد بيشتر بازار ارتباطات سيار مستلزم برداشته شدن بيشتر محدوديت هاي سرمايه گذاري شرکت هاي خارجي است.
وي گفت: « ما بر اين باوريم که دولت خواستار خصوصي سازي برخي از زيرساخت هاي تله کام و جذب سرمايه گذاري خارجي است، اما سيطره خود را بر اين بازار حفظ خواهد کرد. ميزان مخاطرات اين کار متوسط تا زياد است؛ اما ممکن است در بلند مدت سود احتمالي آن بيشتر از مخاطراتش باشد. »
" آرينج " ، گروه فرانسوي فعال در زمينه ارتباطات سيار، براي خريد سهم اندکي از " همراه اول " اقدام کرد؛ اما به علت پيچيدگي هاي فعاليت در ايران با توجه به باقي ماندن برخي از تحريم ها، فقط با بررسي زمينه هاي " همکاري احتمالي و مسائل تجاري " موافقت کرد.
" ودافون " نيز به جاي سرمايه گذاري مستقيم در ايران، از طريق قرارداد مشارکت با " هاي وب " ( از شرکت هاي ارائه دهنده خدمات اينترنتي که اميد دارد به گروهي پيشرفته در زمينه ارتباطات سيار تبديل شود ) سرمايه گذاري کرده است.
" وودافون " در مصر شبکه دارد وبه علت ارسال پيام هاي متني از سوي دولت مبارک در جريان " بهار عربي " با انتقاداتي روبرو بود. " وودافون " اعلام کرده است " هاي وب " که مالکيت آن در اختيار خانواده ميري است، هيچ ارتباطي با دولت ندارد.
ديگو ماسيدا، رئيس بخش بازار هاي مشارکتي " وودافون " گفت اين شرکت فقط تابع مشتريان خود است: « شرکت هاي چند مليتي کم کم وارد اين بازار مي شوند و بسياري از آنها از مشتريان ما در سطح جهان هستند؛ بنابراين ما مي خواهيم وقتي در ايران فعاليت تجاري مي کنند، بتوانيم به آنها ارتباطاتي با کيفيت بالا ارائه دهيم.
« پس از برآورد دقيق بازار، تصميم گرفتيم همزمان با اين که آنها خدمات ارتباطي براي مشتريان " هاي وب " و " وودافون " را تقويت مي کنند، پيش برويم. »