چاپ

بازار آریا - مارتین ایندیک ترجمه: محمدحسین باقی ارزیابی رئیس‌‌‌‌جمهور از آنچه باید در کانال کیسینجر انجام شود، به طرز چشمگیری تغییر کرده بود و او همچنان درباره این مساله شک و تردید داشت که آیا مشاور امنیت ملی او، مرد این کار هست یا نه؟ رئیس‌‌‌‌جمهور به هیگ گفت: «من در هنری نمی‌‌‌‌بینم که بتواند از پس این کار برآید.» رئیس‌‌‌‌جمهور این مساله را گوشزد کرد که او پس از انتخابات به کیسینجر گفته بود که «اکنون زمان فرارسیده که آن پیرزن [گلدا مایر] را تحت‌‌‌‌فشار قرار دهیم.» او سپس نگرانی خود را بیان کرد که وقتی هویت یهودی کیسینجر به میان می‌‌‌‌آید، «نقطه‌‌‌‌ کور» او متلاشی نمی‌‌‌‌شود: «او کاملا به آن چیزی حمله می‌‌‌‌کند که دستور کار یهودیان خواهان آن است... او نمی‌‌‌‌خواهد برای اسرائیلی‌‌‌‌ها کاری کند؛ مگر دادن اطمینان خاطر به آنها و دادن تسلیحات بیشتر به آنها.» این یک ارزیابی زیرکانه از کاری بود که مشاور امنیت ملی‌‌‌‌اش آمادگی انجام آن را داشت؛ اگرچه کیسینجر از پیشنهاد نیکسون [مبنی بر این] که او این استراتژی را برای خدمت به منافع دولت دنبال می‌‌‌‌کرد نه منافع ملی آمریکا به‌‌‌‌شدت ناراحت شد.
دیدگاه او، مانند دیدگاه کیسینجر، این بود که یک توافق موقت تنها چیزی بود که اسرائیلی‌‌ها دنبالش می‌‌رفتند و اینکه مصری‌‌ها هم به‌‌سادگی آن را می‌‌پذیرفتند، «با این اطمینان که ما تمام توانمان را به‌کار خواهیم برد تا سپس به یک حل‌‌وفصل تمام‌‌عیار برسیم.» نیکسون از کیسینجر می‌‌خواست تا این رویکرد را درباره اسماعیل به بوته‌‌ آزمون بگذارد. یک‌‌بار دیگر، به نظر می‌‌رسید که کیسینجر باید به غرایز رئیس‌‌جمهور برای متناسب ساختن آن غرایز با استراتژی‌‌اش شکل دهد. او می‌‌توانست این کار را با جدی گرفتن اسماعیل و با مشارکت دادن رئیس‌‌جمهور در این فرآیند انجام دهد. بنابراین کیسینجر ترتیبی داد که اسماعیل با نیکسون قبل از شروع مباحثاتشان ملاقات کند. هدایت نماینده‌‌ سادات به کاخ بیضی‌‌شکل این سیگنال را به رئیس‌‌جمهور مصر می‌‌داد که نیکسون به او توجه می‌‌کند؛ هرچند چنان‌که خواهیم دید، به‌‌واقع او چنین نکرد.
در آماده‌‌سازی برای چنین جلساتی در دفتر بیضی‌‌شکل، مشاور امنیت ملی معمولا یک یادداشت توجیهی را همراه با نکاتی برای استفاده‌‌ رئیس‌‌جمهور در مذاکرات نزد وی ارسال می‌‌کند. اما کیسینجر روشی را ابداع کرده بود که نیکسون ترجیح می‌‌داد: ارائه سه گزینه به او تا از آن میان دست به انتخاب بزند. کیسینجر متعاقبا درباره دستگاه بوروکراتیکِ مواجه ساختن رئیس‌‌جمهور با گزینه‌‌ای میان جنگ هسته‌‌ای، سیاست فعلی یا تسلیم شوخی می‌‌کرد تا اطمینان دهد که او راه میانه را برخواهد گزید. کیسینجر نشان او را می‌‌دانست. گزینه اولی که کیسینجر ارائه کرد این بود که «عقب بایستید» و «اجازه دهید این دو طرف‌‌ درباره موضع خود بیشتر تامل ‌‌کنند.» مخالفت شدید نیکسون با این گزینه «تاخیر»- اگرچه سپس آن را پذیرفت- در پاسخ او مشهود بود. در کنار جمله‌‌ای که خواستار توقف تا پس از انتخابات اسرائیل بود، با خطی ناخوانا نوشت: «کِی [اشاره به حرف اولِ نام کیسینجر] مطلقا خیر. من در دو انتخابات تاخیر داشتم و امسال مصمم هستم که از رخوت و سکون خارج شوم.» در کنار جمله‌‌ای که می‌‌گفت خطر کمی در تاخیر وجود دارد، او با پیش‌‌آگاهی‌‌ای شدید نوشت: «کاملا مخالفم. این کار آماده شدن برای انفجار است.»
گزینه دوم رویکرد «توافق موقتِ» وزارت خارجه بود که اکنون روی آن متمرکز شده بود که مساله‌‌ مرزهای نهایی را به مذاکرات بعدی حواله می‌‌داد و مانع خروج کامل نخواهد شد. کیسینجر با ذکر وزارت خارجه، می‌‌دانست که موجب واکنش شدید و غریزی در نیکسون می‌‌شود. گزینه‌‌ سوم دنبال کردنِ خصوصی (یعنی از طریق کانال پشت پرده‌‌ کیسینجر) «درکی بر مبنای چارچوبی برای توافق کلی» بود. این به‌‌موازات گزینه‌‌ دوم خواهد بود که بیشتر به‌‌صورت عمومی دنبال می‌‌شود. اما همان‌طور که کیسینجر اشاره کرد، این بستگی به این دارد که آیا اسرائیل می‌‌تواند متقاعد شود که حاکمیت مصر بر «بیشتر سینا» را در ازای ترتیبات امنیتی‌‌ای بپذیرد که بر اساس آن، نقاط استراتژیک را در کنترل نگاه دارد.
همچنین بستگی به این دارد که آیا مصر می‌‌تواند متقاعد شود که چنین شرایطی درباره حاکمیت خود را بپذیرد یا، به قول کیسینجر، آیا مصری‌‌ها آماده‌‌اند تا به‌طور عملی درباره حل‌‌وفصل/ توافق بیندیشند یا خیر؟ کیسینجر می‌‌دانست که نمی‌‌تواند رئیس‌‌جمهور را متقاعد کند که گزینه‌‌ اول را انتخاب کند؛ هرچند ترجیح او همین بود. پس او را به‌‌سوی گزینه‌‌ سوم هدایت کرد و به علاقه‌‌ نیکسون به مذاکرات پشت پرده و کانال‌‌های مخفی و ترجیح او بر صلحی فراگیر متوسل شد. این همچنین تضمین می‌‌کرد که این فرآیند در دستان کیسینجر باقی خواهد ماند. جای تعجب نیست، نیکسون دُم به تله داد و در حاشیه اشاره کرد: «مسیر ارجح برای اقدام». اما سپس نکته‌‌ای را در پایین صفحه افزود: «ما اکنون تنها دوست اصلی اسرائیل در دنیا هستیم. باید ذره‌‌ای به نمایندگی از آنها قدمی برداریم... اکنون زمان تحرک است و باید این را قاطعانه به آنها گفت.»
جمعه، 23فوریه973، واشنگتن دی‌سی نشست دفتر بیضی‌‌شکل با اسماعیل با دقت طراحی‌‌شده بود. نیکسون بدون حضور مشاور امنیت ملی در کنارش، با اسماعیل خوش‌‌وبش کرد. کیسینجر تقریبا در پایان جلسه وارد اتاق شد؛ ترفندی طراحی شد تا او را قادر سازد که به راجرز و سیسکو اطلاع دهد که او فقط برای چند دقیقه حضور داشت و در نتیجه از پروتکل استاندارد دعوت از نمایندگان وزارت امور خارجه برای این نشست اجتناب کرد. نیکسون که همیشه با ‌میهمانان خارجی مودب بود، از روش معمول خود فاصله گرفت تا احترام عمیق خود را برای ملت مصر و اشتیاق خود برای عادی‌‌سازی روابط ابراز کند. اسماعیل هم پاسخ و واکنش مشابه و درخوری داشت.
سپس نیکسون از یادداشت برداران خواست قلم‌‌هایشان را زمین بگذارند؛ تاکتیکی که برای تاکید بر اهمیت چیزی که قرار بود بگوید طراحی‌‌شده بود. او تاکید کرد که کانال مخفی و پشت پرده‌‌ کیسینجر، اسماعیل تنها کانالی است که او به آن تکیه خواهد کرد و سپس خاطرنشان کرد که «مساله بزرگ امری است دایر بر حاکمیت مصر و امنیت اسرائیل.» او توصیه کرد که گام‌‌هایی موقت اتخاذ شود؛ زیرا اعتقاد نداشت که دستیابی به توافق تمام‌‌عیار و یک‌‌باره امکان‌‌پذیر است. بااین‌‌حال، نگرانی‌‌های اسماعیل درباره تبدیل توافق و راه‌‌حل موقتی به دائمی را مورد شناسایی قرار داد و سخنانی گفت که هدف او توافق و راه‌‌حلی کلی است. او توصیه کرد که اسماعیل این مسائل را با دکتر کیسینجر به بحث بگذارد و بار دیگر تاکید کرد که مکالماتشان باید کاملا خصوصی نگه داشته شود.

بازار آریا