چاپ

بازار آریا - تحلیلگر مسائل اقتصادی با بررسی روش های پولشویی در کارگزاری های بورس توصیه کرد این شرکت‌ها، چک لیست‌ هایی را تهیه و در اختیار واحد مبارزه با پول‌شویی قرار دهند.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس ، رضا ویسی با اشاره به اینکه پولشویی دارای فرآیند پیچیده، مستمر، دراز مدت و گروهی است که بطور معمول در مقیاسی بزرگ انجام می‌شود به تسنیم اعلام کرد: طبق این فرآیند عواید حاصل از فعالیت‌های مجرمانه با گذر از مراحل مختلف وارد نظام مالی و فعالیت‌ های قانونی می‌شوند و با پنهان ماندن منشأ غیرقانونی آن ظاهری قانونی می‌یابند.
پولشویی مراحل سه‌گانه تشکیل می‌دهد که ممکن است همزمان در جریان یک انتقال انجام شود. ولی گاهی ممکن است در اشکال متفاوت و جداگانه صورت گیرد. دراین راستا نخستین مرحله، جایگذاری است که پرخطرترین مرحله پولشویی برای مجرمان است. چراکه در این مرحله احتمال آشکار شدن جرم بسیار زیاد است.
پول گردآوری‌ شده از راه بزهکاری باید به‌حساب اشخاص واریز شود. البته واریز شدن پول نقد کلان به یک یا چند حساب در یک بانک مشخص، نگاه‌ها را به سمت خود جلب خواهد کرد. بنابراین یکی از آسان‌ترین راه‌هایی که پول شویان در پیش می‌گیرند استفاده از حساب های بانکی اجاره‌ای است که پول‌های نقد را چندین بار و به میزانی کمتر از اندازه تعیین‌شده برای گزارش دهی به حساب‌های بانکی اجاره‌ای واریز می‌کنند و این کار بیشتر با اسکناس‌های ریز یا آمیزه‌ای از اسکناس‌های گوناگون انجام می‌شود.
ممکن است این افراد از بانک چک مسافرتی یا حواله‌های پولی دریافت و سپس آنها را در بانک مورد نظر سپرده‌گذاری کنند. جایگزینی از راه حواله، الکترونیک، خرید دارایی، سفته‌بازی و جابجایی انبوه، قمار و شرط‌ بندی، جابجا کردن ارز، خرید بیمه و خرید سهام از دیگر روش‌های پاک کردن پول در این مرحله است.
مرحله بعدی لایه‌گذاری است و تلاش برای پنهان کردن سرمایه‌ها از راه لایه سازی‌های پیچیده در داد و ستدهای مالی صورت می‌گیرد که از ردیابی پول‌ها جلوگیری می‌کند و ابهام و سردرگمی برای دیگران پدید می‌آورد. در واقع در این مرحله با درست کردن شبکه‌های پیچیده از داد و ستدهای بانکی که با هدف گریز از هرگونه حسابرسی صورت می‌گیرد، پول‌های غیرقانونی از منبع آن جدا می‌شود. به‌ عنوان‌ مثال پول را به حسابی در خارج واریز می‌کنند و یا اینکه سهام بی‌نام شرکت‌های صوری را خریداری می‌کنند.
در این مرحله، استفاده از حساب‌های الکترونیک نیز رواج دارد و از آن‌ رو که اطلاعات کافی برای تشخیص پول‌های ناپاک وجود ندارد روش عالی برای پول شویان است که بتوانند پول‌ها را جابجا کنند. هدف پول شویان در این مرحله آن است که شناسایی پول‌های ناپاک از سوی دولت و مأموران مالیاتی دشوارتر شود.
مرحله ادغام یا در واقع مرحله آخر که مرحله درهم‌آمیزی هم نامیده می‌شود هنگامی روی می‌دهد که بتوان پول شسته شده را برای بکار افتادن بی‌ آنکه شناسایی شود به سامانه قانونی بازگرداند. صدور کارت اعتباری، خرید دارایی‌های مالی و فروش دوباره، صادرات و واردات، ایجاد مؤسسات مالی از روش‌ هایی است که پول شویان بکار می‌گیرند تا بتوانند پول‌های ناپاک را به سامانه قانونی بازگردانند.
حال این مراحل چگونه در بورس اتفاق می‌افتد، پول‌شویان از حساب های کارگزاران و یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای لایه کردن سرمایه‌ها استفاده می‌کنند. برای مثال ارسال و دریافت پول و انتقال وجوه بصورت سریع از طریق چندین حساب و موسسه مالی متعدد یکی از این شیوه‌ها است. برای جلوگیری از افشای این روش پول‌شویان از طریق برخی سپرده‌های متعدد با وجوه کم (کمتر از سقف گزارش دهی توسط نهادهای ناظر) این عمل را انجام می‌دهند.
روش دیگری که مرسوم است پول‌شویی از طریق اختلاس است که مجرمان با خرید سهام شرکت‌های پوششی، کنترل شرکت‌های مذکور را به دست می‌گیرند و پول‌های نامشروع را از مناطق امن پول‌شویی وارد کرده و از آنها بدون آنکه کسی متوجه شود، استفاده می‌کنند. مجرمان (سهامدارن عمده این گونه شرکت‌ها) به عنوان مدیران و اداره کنندگان شرکت‌های مذکور هستند و کسب و کاری صوری در این شرکت‌ها راه می‌اندازند. سهام شرکت مذکور به شرکت‌های ناشناس (مستقر در مناطق امن پول‌شویی) فروخته می‌شود و در مقابل پول نا مشروع تحصیل می‌شود.
وجوه حاصل شده به مدیران و اداره کنندگان (مجرمان) شرکت پوششی انتقال و به شکل دستمزدهای کلان، خرید ماشین‌های لوکس و مسافرت‌های تجاری هزینه می‌شود که مراحل این روش به این ترتیب است. دریافت چک که همان پول کثیف متعلق به مجرمان طی مراحل زیر گردش می‌یابد. دریافت چک توسط شرکت‌های پوششی از کارگزاری در ازای فروش سهام شرکت از طریق عرضه خصوصی سهام انجام می‌شود.
روش دیگر انتقال وجوه نقد (پول‌های کثیف) است که توسط مجرمان به حساب بانک مستقر در خارج در مناطقی که مبارزه با پول‌شویی در آنها بسیار ضعیف است، انجام می‌شود. روش دیگر افتتاح حساب در کارگزاری و انتقال الکترونیکی وجوه نقد از بانک مستقر در خارج (مستقر در مناطق امن پول‌شویی) انجام می‌شود.
در روش دیگر، خرید سهام شرکت پوششی از کارگزاری در ازای پرداخت وجوه نقد توسط کارگزاری مستقر در خارج انجام می‌شود. راه دیگری که توسط مجرمان پیموده می‌شود، اختلاس وجوه نقد و انتقال وجوه نقد از واحد حسابداری و مالی شرکت به مجرمان (مدیران، کارکنان شرکت) انجام می‌شود و در نهایت خرید انواع دارایی‌های لوکس انجام می‌گیرد.
یکی از روش‌های مرسوم مجرمان پولشویی از طریق دست کاری در قیمت سهام است که به معنی تغییر عمدی ارزش اوراق نسبت به ارزش واقعی آن است و از طریق روش‌های همچون ایجاد تقاضای کاذب برای سهم و یا شایعه پراکنی انجام می‌پذیرد.
به نظر اکثر کارشناسان این حوزه، سه شیوه مختلف دست کاری قیمت شناسایی شده است. در دست کاری بر مبنای اطلاعات، دست کاری کننده با انتشار اطلاعات گمراه کننده و یا شایعات ساختگی اقدام به دست کاری قیمت اوراق بهادار می‌کند. شیوه دیگر، دست کاری بر مبنای عمل است. اعمالی به غیر از معاملات که ارزش واقعی با ارزش درک شده دارایی‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند دست کاری بر مبنای عمل می‌نامند.
در این حالت دست کاری کننده قیمت اوراق بهادار ابتدا اقدام به تملک اوراق بهادار می‌کند و سپس قیمت پیشنهادی بالاتری برای اوراق بهادار در تملک مطرح می‌کند. در این شرایط قیمت اوراق بهادار در بازار افزایش می‌یابد. بنابراین دست کاری کننده اوراق بهادار قادر خواهد بود به فروش اوراق بهادار اقدام کند.
در نهایت بعد از فروش اوراق بهادار از سوی دست کاری کننده اوراق بهادار، دیگر قیمت پیشنهادی برای خرید اوراق بهادار دنبال نخواهد شد. ضمن اینکه شیوه دیگر نیز دست کاری بر مبنای معامله نام دارد .این نوع دست کاری اوراق بهادار زمانی رخ می‌دهد که یک معامله گر بزرگ و یا گروهی از معامله گران بطور خیلی ساده با خرید تدریجی و ایجاد تقاضای کاذب و سپس فروش یکجای اوراق بهادار، اقدام به دست کاری قیمت می‌کنند.
از آنجایی که بخش عمده معاملات صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بصورت بلوک‌های بزرگ یا فقط از یک سهم است. بنابراین شناسایی و دست کاری قیمت براساس معامله بسیار سخت و دشوار است. در روش دست کاری در قیمت، پول‌شویان سرمایه اولیه جهت دست کاری در قیمت سهام را فراهم می‌کنند.
در حقیقت پول‌شویی و دست کاری در قیمت به عنوان مکمل یکدیگر هستند. دستکاران در قیمت، کنترل یک شرکت پوششی را بدست می‌آورند و سپس سهام شرکت مذکور را با قیمت بسیار ناچیز به مجرمان می‌فروشند. این سهم‌ها در ازای انتقال دارایی و یا خدمات مشاوره‌ای ساختگی به مجرمان داده می‌شود. مجرمان یک حساب معاملاتی به اسم یک شرکت صوری باز می‌کنند، سهم‌ها توسط حساب معاملاتی آنها به شرکت های مستقر در مناطق خارج به قیمتی که دستکاران مشخص می‌کنند فروخته می‌شود. سهم‌ها بطور متناوب بین این دو رد و بدل شده و به تدریج قیمت آن بالا می‌رود. در مرحله آخر سهم‌ها به قیمت بسیار بالاتر از ارزش واقعی فروخته می‌شود.
با توجه به آسیب‌شناسی که در این حوزه بدست آمده، توصیه می‌شود شرکت‌های کارگزاری فعال در بازار سرمایه، چک لیست‌ هایی را بر اساس قوانین، آیین نامه ها و دستورالعمل‌های اجرایی مبارزه با پول‌شویی، تهیه کنند و در اختیار واحد مبارزه با پول‌شویی قرار دهند تا از موارد مشابه پولشویی جلوگیری کرده و یا به حداقل ممکن کاهش یابد.