چاپ

بازار آریا - آخرین خبر/ با پایان گرفتن سال 1402 آخرین خبر برای تحلیل اقتصاد ایران در سالی که گذشت و همچنین پیش بینی وضعیت سال جدید با محمود جامساز از کارشناسان مطرح اقتصادی به گفتگو نشسته است. وی کسری بودجه را یکی از مهمترین چالش های اقتصاد ایران در سال آینده دانست.
محمود جامساز، اقتصاددان، درباره تحقق شعار سال 1402 معتقد است: صرفا با اسم گذاری و شعار نمی‌شود اقتصاد را اصلاح کرد. اقتصاد مقوله‌ای است که در یک فرایند علمی باید دیده و اصلاح شود. تصمیم‌سازی‌ها باید با دیدگاه توسعه گرا و مبتنی بر اصول و الزامات علم اقتصاد اتخاذ شوند، بی اعتنائی و عدم فهم علم اقتصاد توسط تصمیم سازان اقتصادی و حکومت اندیشه های واپسگرای سیاستگذاران، اقتصاد کشور را زمین گیر کرده است.

اندیشه‌های واپسگرائی و دگماتیسمی که در ذات خود ایستائی را باز تولید میکنند و توسعه را ابزار استثمار کشور توسط غرب میدانند. مسیر را بیراهه رفته، منابع ارزشمند ثروت ملی را باتلاف کشانده و اقتصاد کشور را بسمت فروپاشی سوق داده اند، که به عقب ماندگی بسیار فاحش کشور ثروتمندی که در زمانی نه چندان دور از پنجمین ارز پر قدرت جهان برخوردار بود، نسبت به کشورهائی که در بیش از 4 دهه گذشته حجم اقتصادشان حتی بیک پنجم اقتصاد ما نمیرسید منجر شده است.
وی افزود: با این وصف مسئولین با افتخار از غبطه و حسادت کشورهای غربی نسبت به پیشرفتهای اقتصادی و علمی جمهوری اسلامی سخن میگویند در حالیکه جز در حوزه صنایع نظامی در راستای تلاش برای دستیابی باهداف ایدئولوژیک که بیشترین منابع کشور را بلعیده است. در دیگر زمینه های اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی و امثالهم نه تنها به پیشرفت نائل نشده ایم بلکه با چالشها و بحران های عظیمی روبرو شده ایم که میتوان به بخشی از این موارد از جمله کسری های مستمر بودجه، حجم بزرگ نقدینگی در بخش پولی اقتصاد، بانکهای ورشکسته، سقوط ارزش پول ملی و قدرت خرید جامعه، افزایش قیمت ارزهای معتبر خارجی، گسترش فقر، سفره های خالی معیشتی اکثریت آحاد جامعه که متصل به رانت و مصادر قدرتهای سیاسی و اقتصادی نیستند، معضل بزرگ بی مسکنی، اجاره نشینی و افزایش حاشیه نشینان، بیکاری و مهاجرت یا به بیانی دیگر فرار نخبگان و از دست دادن نیروهای متخصص نظیر پزشکان و پرستاران و اساتید دانشگاه ها و‌مفاسد اقتصادی و اختلاسها و‌ آسیب های زیست محیطی اشاره کرد.
همچنین در حوزه سیاست خارجی نیز متحمل تحریمهای بزرگ و قرار گرفتن در انزوای اقتصادی و سیاسی شده ایم که زیانها و مصائب آن در قالب تورم و‌گرانی و فرو‌افتادن در گرداب فقر و فاقه متوجه اکثریت آحاد جامعه شده است.
جامساز افزود: بی تردید رشد قابل توجه صنایع نظامی در محدودیت منابع، رشد نامتوازان اقتصادی را رقم زده، که علامت خوبی برای اقتصاد نیست، زیرا بسیاری از حوزه هائی که بشدت نیازمند سرمایه گذاری هستند از جمله محیط زیست، آموزش، بهداشت، کشاورزی، ترمیم و توسعه میدانهای نفت و گاز، پروژه های عمرانی بویژه زیر ساختها، رسیدگی به استانهای فقیر نابرخوردار و کم برخوردار، از تخصیص منابع عادلانه محروم مانده اند. بی شک این محرومیتها شرایط زندگی را برای اکثریت جامعه بسیار سخت و غیر قابل تحمل کرده که مطالبات و اعتراضات درمورد دستمزد و حقوق و ایجاد امکانات برخورداری از مواهب یک زندگی با عزت، برونداد آنست.
جامساز درخصوص چالش های اقتصادی پیش روی کشور در سال آینده گفت: بودجه امسال (1402) ما حدود هفتصد هزار میلیارد تومان کسری داشته است. البته این میزان از کسری بودجه توسط کارشناسان اقتصادی و مرکز پژوهش های مجلس پیش بینی شده بود. که یکی از آثار مهم این کسر بودجه تورم بین 40 تا 50 درصدی است که با اختلافاتی از سوی‌دو‌مرکز رسمی کشور اعلام شده است.
این اقتصاددان مطرح کشورمان در ادامه افزود: یکی از راه های جلوگیری از کسری بودجه استقراض داخلی و خارجی است یا انتشار اوراق مشارکت یا فی الواقع همان اوراق قرضه، اما این مدل با بهره بسیار بالا به تنهایی نمی تواند به تأمین کسری بودجه کمک کند. برخی دولت ها هم می روند سراغ وام گرفتن از بانک مرکزی و یا بانکها میشوند که در نهایت پایه پولی کشور رشد خواهد کرد و منجر به رشد نقدینگی و تورم خواهد شد. دولت سیزدهم هم همین مسیر را در قبال تأمین کسر بودجه پیش گرفته است.
وقتی ما امسال با هفتصد هزار میلیارد تومان کسری بودجه مواجهیم و تورم رسمی 40 درصد و تورم نقطه به نقطه حدود 55 درصد اعلام شده است در سال 1403که کسری بودجه پیش‌بینی شده 60 درصد بیشتر از برآورد کسری بودجه سال جاری است . چه وضعی خواهیم‌داشت؟! آیا منابع جدیدی کشف کرده ایم آیا می توانیم سرمایه‌های مستقیم خارجی جذب کنیم؟ یا اینکه می توانیم نفت بیشتری بفروشیم؟! البته ما درآمد خاصی نداریم و با توجه به مسائل منطقه ای و انتظارات تورمی که شکل گرفته است دولت به یک ذخایر بسیار زیاد ارزی برای کنترل قیمت دلار در محدوده 60 هزار تومان نیاز دارد ، با اینوصف تأمین کسری بودجه سال آتی نیز تورم بیشتری را بر اقتصاد کشور تحمیل خواهد کرد.
جامساز در خصوص تورم در سال 1403 اظهار کرد: خزانه خالیست و‌دولت و بانک مرکزی تحت امرش توان مدیریت قیمت ارز شناور را ندارد. بنابراین قیمت‌ها بالا می رود و به علت تورم از قدرت خریدمردم کاسته خواهد شد و در نهایت ارزش پول مالی تضیعف و نارضایتی‌ها افزایش خواهد یافت . در این راستا چگونگی پاسخ دولت بمعنای اعم کلمه به مطالبات مردم ،توضیح دهنده شرایط سال آینده خواهد بود. که البته وجود و گسترش چالش های داخلی و خا رجی موجود چشم انداز امیدوار کننده ای را ترسیم نمیکند.
وی در پایان افزود: در مجموع کسری بودجه، رشد پایه پولی، رشد نقدینگی و افزایش تورم و نرخ ارز و‌ گسترش فقر مهمترین چالش های اقتصادی ایران درسال آینده خواهند بود.