چاپ

بازار آریا - صنایع فرهنگی بومی در ایران، قابلیت های زیادی برای رشد و توسعه دارند و می توانند به عنوان منبعی ارزشمند در خلق ثروت مورد توجه بیشتر قرار گیرند. پژوهشگران کشورمان در یک مطالعه تحقیقاتی، الگو و پیشنهادهایی را برای توسعه کارآفرینی در این صنایع ارائه داده اند.
امروزه نقش و اثرگذاری کارآفرینی بر روند رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهای توسعه یافته و اشتغال زا به طور کامل آشکار شده است.
کارآفرینی را می‌توان یک فرآیند پویا نامید که شامل آرمان، تحول، دگرگونی و خلاقیت می‌شود. این فرآیند به کاربرد و استفاده نیرو و انگیزه افراد در جهت خلق و اجرای ایده های نو و همچنین راه حل های کاربردی احتیاج دارد. کارآفرینی نیروی اصلی توسعه اقتصادی محسوب می‌شود که با استفاده از تغییر و نوآوری، رشد تولید و خدمات را ایجاد می‌کند. اهمیت مفهوم کارآفرینی به حدی است که آن را به عنوان قلب فعالیت های توسعه اقتصادی تعریف کرده اند.
به گفته صاحب نظران، کارآفرینی به عنوان یک راهبرد برای توسعه کشورها، ایجاد اشتغال و رفاه، شناخت فرصت های مناسب و افزایش تولید به حساب می‌آید، چرا که نوآوری های آن، تقاضاهایی برای محصولات و خدمات جدیدی که قبلاً وجود نداشته اند، به بار می‌آورد. در نتیجه، عرضه محصولات جدید را افزایش خواهد داد و موجب افزایش اشتغال و بهبود وضعیت زندگی افراد جامعه می‌شود. توجیهات اخیر مفهوم کارآفرینی به واسطه پتانسیل این مفهوم در ایجاد فرصت‌های خلاق برای تولید و تأثیر این مقوله بر توسعه اقتصادی است. همچنین کارآفرینی، به عنوان یک رفتار اجتماعی مطلوب شناخته شده و برنامه ریزی برای توسعه آن برای ایجاد تحول در عرصه اقتصاد ضروری است.
تیمی پژوهشی از محققان واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به اهمیت بالای این موضوع، مطالعه ای را انجام داده اند که در آن الگوی توسعه کارآفرینی در حوزه صنایع فرهنگی بومی ایران مورد بررسی قرار گرفته است.
در این تحقیق، ابتدا تجزیه و تحلیل داده‌ها به صورت کمی انجام شد تا از این طریق، یافته‌های بخش کیفی موردتایید قرار گیرند و بدین ترتیب الگوی توسعه کارآفرینی در حوزه صنایع فرهنگی بومی ایران با 6 بعد، 21 مقوله اصلی و 122 مقوله فرعی طراحی گردد.
بر این اساس، عوامل زمینه‌ساز الگوی توسعه کارآفرینی در حوزه صنایع فرهنگی بومی ایران شامل عوامل حمایتی و عوامل محیطی؛ عوامل علی شامل عوامل فردی، عوامل ساختاری، عوامل قانونی و عوامل مالی؛ عوامل مداخله‌گر شامل متغیرهای مالی، نظام مدیریت، فناوری؛ راهبردها شامل مدیریت و برنامه‌ریزی کلان فرهنگی، رهبری کارآفرینانه، سیاست‌گذاری، تجاری‌سازی و راهبرد اقتصادی و نهایتاً پیامدها شامل رشد و توسعه کشور، توسعه فرصت‌های محیطی، کارکرد اقتصادی، رفاه و پویایی اجتماعی و سالم‌سازی ساختاری بودند.
به گفته علی اکبر رضایی، استادیار و پژوهشگر گروه مدیریت وبرنامه ریزی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و همکارانش، «بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل های کیفی و کمی، به منظور توسعه کارآفرینی در حوزه صنایع فرهنگی بومی پیشنهادهایی به مسئولان و تصمیم گیرندگان موضوع ارائه شده است که در صورت به کارگیری و عملیاتی نمودن آن ها، گامی مثبت در خصوص توسعه کارآفرینی صنایع فرهنگی برداشته خواهد شد».
آن ها می گویند: «در راستای زمینه سازی برای توسعه کارآفرینی در حوزه صنایع فرهنگی بومی ایران پیشنهادات زیر مطرح هستند: دولت به صورت همه جانبه حمایت‌های مالی از کسب و کارهای صنعت فرهنگی کشور انجام دهد؛ مکانیزم همکاری نهادهای دولتی مرتبط با کارآفرینی صنایع فرهنگی بومی طراحی شود؛ برای سرمایه گذاری بخش خصوصی مشوق های اقتصادی سرمایه گذاری و مالیاتی ارائه شود؛ شبکه‌های کاری بین کارآفرینان حوزه فرهنگی برقرار شود و مراکز رشد و پارک های علم وفناوری تخصصی برای صنایع فرهنگی بومی ایجاد شود».
در این تحقیق همچنین در راستای تقویت علل توسعه کارآفرینی در حوزه صنایع فرهنگی بومی ایران پیشنهاد شده است: برنامه ریزی لازم برای ایجاد، توسعه و تقویت ویژگی های فردی مؤثر در توسعه کارآفرینی صورت گیرد؛ زیرساخت‌های سخت افزاری و نرم افزاری خاص صنایع فرهنگی بومی توسعه یابد؛ حق مالکیت معنوی برای آثار فرهنگی بومی کارآفرینانه قانونی و ساختارمند شود؛ قوانین و مقررات حمایتی از کارآفرینان حوزه صنایع فرهنگی بومی تدوین شود؛ قوانین مرتبط با کسب و کار صنایع فرهنگی بومی تسهیل شود و فرآیند اخذ مجوز و راه اندازی کسب و کار نظام‌ مند گردد؛ قانون کپی رایت به طور کامل اجرا شود؛ سطح درآمد جوامع محلی فعال در صنایع بومی ارتقا یابد؛ تسهیلات بانکی مناسب به منظور سرمایه گذاری بخش خصوص در حوزه صنایع فرهنگی اعطا شود».
رضایی و همکارانش در ادامه آورده اند: «بررسی های ما نشان می دهند که به دلیل زود بازده نبودن صنایع بومی بایستی حمایت مالی و معنوی از کارآفرینان صورت گیرد. همچنین بایستی برنامه آگاه سازی و آموزش جوامع محلی از درآمد اقتصادی صنایع فرهنگی بومی تدوین و اجرا شود؛ فرآیندهای سرمایه گذاری در جوامع محلی هدف صنایع بومی تسهیل و تشریح شوند و مکانیزاسیون صدور مجوزهای کسب و کار به منظور ایجاد هماهنگی بین سازمان های صادرکننده مجوز صورت گیرد».
این یافته های علمی پژوهشی که راهکارهای موثری را برای توسعه کارآفرینی در حوزه صنایع فرهنگی بومی ایران ارائه می دهند، در فصلنامه «پژوهش‌های مدیریت راهبردی» وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی منتشر شده اند.