بزرگنمايي:

آريا بازار- آثار به دست آمده از اكتشافات باستان‌شناسي گوياي اين مطلب است كه ورود سنگ‌هاي قيمتي به زندگي آدمي تقريبا به 6 هزار سال پيش برمي‌گردد. نشانه‌هاي تاريخي هم نشان مي‌دهند كه اولين كاربرد سنگ‌هاي قيمتي در زندگي بشر، مصارف زينتي بوده است. در اين ميان، ايرانيان از اولين اقوامي بودند كه با استفاده از كاني‌هاي موجود در طبيعت و تغيير شكل دادن آنها، علم گوهرشناسي را پايه‌گذاري كردند.

تجارت سنگ‌هاي قيمتي در سده گذشته از چنان گستردگي در جهان برخوردار شده كه اقتصاد شماري از كشورها را تحت تأثير مستقيم خود قرار داده است. در حال حاضر تايلند در زمينه تجارت سنگ‌هاي رنگي از جمله پيش‌روترين كشورهاست و لقب عروس سنگ‌هاي قيمتي جهان را كسب كرده است. شهر چانتاگوري تايلند به دليل وجود بورس سنگ‌هاي ياقوت، آنتروپ بلژيك به دليل وجود بورس الماس و بورس بزرگ سنگ‌هاي قيمتي ايدرواشتاين آلمان، از شهرت جهاني برخوردارند. اما متأسفانه با وجود پتانسيل‌هاي قابل توجه ايران در برخورداري از ذخاير قابل توجه سنگ‌هاي قيمتي، اين بخش تاكنون نتوانسته سهم تعريف شده‌اي در اقتصاد كشور براي خود كسب كند.

چرا اطلاعات سنگ‌هاي معدني محرمانه است؟!
استان‌هاي قم، خراسان، كرمان، همدان، اصفهان، سمنان و كردستان از مهم‌ترين مناطق داراي معادن سنگ‌هاي قيمتي و نيمه قيمتي در كشورمان به شمار مي‌روند. متأسفانه اكتشاف و بهره‌برداري معادن سنگ‌هاي قيمتي در كشور، متولي مشخصي ندارد. حتي اطلاعات معادني كه مورد شناسايي و حتي استخراج قرار مي‌گيرند، همواره به صورت محرمانه باقي مي‌ماند. در اين ميان، به دليل اين كه بخش‌هاي مختلف اقتصادِ سنگ‌هاي قيمتي سامان‌دهي و مديريت نشده‌اند، اتفاقات ريز و درشت مبهمي در اين حوزه به وقوع مي‌پيوندد كه سيماي واقعي آنها تا سال‌ها در هاله‌اي از ابهام باقي مي‌ماند.

محمد فراهاني يكي از برگزيدگان سومين همايش ملي طلايه داران اقتصاد مقاومتي است كه با ابتكار عمل در عرصه زمين‌شناسي و گوهرتراشي موفقيت‌هاي زيادي كسب كرده است. او كه از رزمندگان دفاع مقدس و كارشناس ارشد زمين‌شناسي است با تاسيس آموزشگاه گوهر تراشي، كارگاه توليد سنگ‌هاي قيمتي و نيمه‌قيمتي و يك موزه سنگ‌هاي قيمتي در استان قم توانسته جان تازه‌اي در سطح استان به اين عرصه بكر و سرشار از سود بدهد.

بعد از 10 سال از شغل كارمندي استعفا دادم
آقاي فراهاني درباره ورود به عرصه گوهرتراشي و استخراج سنگ‌هاي با ارزش، مي‌گويد: «من به مدت 10 سال كارشناس سازمان زمين شناسي تهران بودم اما سرانجام تصميم خودم را گرفتم و از شغل كارمندي استعفا دادم تا در بخش خصوصي فعال شوم. به همراه تعدادي از متخصصان اولين شركت مهندسين مشاور در زمين شناسي و معدن را در استان قم تأسيس كرديم كه هدف آن فعاليت روي معادن داخل و خارج از كشور بود. در مالزي روي معادن آهن و طلا كار كرديم و در داخل كشور نيز روي سنگ‌هاي قيمتي و نيمه قيمتي»
او مي‌افزايد: «زماني كه رهبر معظم انقلاب بحث اكتشاف معادن و پرهيز از خام فروشي و لزوم فرآوري مواد معدني را پيش كشيدند، ورود به عرصه فرآوري به يكي از دغدغه هايمان تبديل شد. متاسفانه بيشتر مواد معدني ما به صورت خام و با قيمتي بسيار نازل به خارج از كشور مي‌رود. دست به كار شديم و با تهيه تجهيزات و دستگاه‌هاي گوهرتراشي يك كارگاه تأسيس كرديم. در كنار آن يك مركز پژوهش‌هاي معدني و آموزشگاه فني و حرفه‌اي براي توليد سنگ‌هاي قيمتي و نيمه قيمتي و زيورآلات سنتي داير كرديم. در آن مقطع متأسفانه بيشتر سنگ‌هاي قيمتي و حتي زيورآلات از كشور تايلند وارد مغازه‌هاي استان قم مي‌شد. هدف اصلي ما اين بود كه با خلق ارزش افزوده در كشور اشتغالزايي كنيم. افراد سرپرست‌هاي خانوار و تحت پوشش بهزيستي در كانون توجه ما قرار داشتند».

امضاء تفاهم نامه طلايي با بنياد شهيد و بسيج
اين فعال اقتصاد مقاومتي خاطرنشان مي‌كند: «شركت ما با بنياد شهيد و امور ايثارگران انقلاب اسلامي و بسيج يك تفاهمنامه همكاري امضاء كرده است. بر اساس اين تفاهمنامه اين دو نهاد افراد واجد شرايط را براي آموزش گوهرتراشي به ما معرفي مي‌كنند. بر اساس اين طرح ما به متقاضيان، مهارت گوهرتراشي را مي‌آموزيم، پس از تكميل آموزش، آن‌ها را براي دريافت 5 ميليون تومان وام قرض‌الحسنه به بانك كارآفريني معرفي مي‌كنيم تا دستگاه گوهرتراشي بخرند، خودمان مواد اوليه توليد مثل سنگ عقيق را در اختيارشان قرار مي‌دهيم و در نهايت محصول را به صورت تضميني از آن‌ها مي‌خريم. يعني هنرجويان را حتي بعد از پايان دوره آموزشي رها نمي‌كنيم.»
محمد فراهاني ادامه مي‌دهد: «به اين ترتيب هر هنرجو در منزل صاحب يك كارگاه گوهرتراشي مي‌شود و ماهانه سه ميليون تومان درآمد دارد. شركت ما پس از خريد محصول از زير مجموعه‌ها، توليدات انبوه را برندسازي مي‌كند، ركاب آن‌ها را آماده مي‌كند و در بازار به فروش مي‌رساند. استان قم صاحب سه معدن سنگ عقيق بسيار عالي و با كيفيت است كه متأسفانه به دليل عدم سرمايه‌گذاري و توجه به امر فرآوري در گذشته، دچار ركود شده است. تحركي كه در حال حاضر در بحث گوهرتراشي در استان قم آغاز شده مي‌تواند منجر به خروج اين معادن از ركود شود.»

ظرف 4 ماه گوهرتراش شويد و ماهانه خداقل 3 ميليون درآمد داشته باشيد
او درباره چگونگي آموزش گوهرتراشي، مي‌گويد: «گوهرتراشي كار سختي نيست و همه ظرف 4 ماه مي‌توانند يك گوهر تراش ماهر شوند. البته هرچقدر افراد ذوق و سليقه بيشتري به خرج بدهند ارزش محصول توليديشان بيشتر مي‌شود و درآمد بيشتري كسب مي‌كنند. هزينه ثبت‌نام در آموزشگاه طبق تعرفه سازمان فني و حرفه‌اي يك ميليون و 50 هزار تومان است كه طبق تفاهمنامه امضاء شده با بنياد شهيد و بسيج به افراد معرفي شده توسط اين دو نهاد 25 درصد تخفيف مي‌دهيم. در حال حاضر براي 16 نفر در عرصه گوهرتراشي به صورت مستقيم ايجاد شغل كرده‌ايم كه براي ما بسيار شيرين است.»
محمد فراهاني با استفاده از وام 30 ميليون توماني بسيج سازندگي دستگاه‌هاي گوهر تراشي آموزشگاه را تهيه كرده است. او مي‌گويد: «زماني كه از شغل كارمندي استعفا دادم و به همراه دوستانم عزم تأسيس شركت را داشتيم، سرمايه مان روي هم فقط 16 ميليون تومان بود. اما امروز ارزش مجموعه كارگاه‌هاي توليدي، آموزشگاه و موزه بالغ بر 4 ميليارد تومان است. اين رشد سرمايه در عرض كمتر از 4 سال به تنهايي نشان‌دهنده ظرفيت فوق‌العاده زياد اين عرصه براي به دست آوردن ارزش افزوده است.»

 خوشه عقيق قم و هدفگذاري براي ايجاد 200 شغل
برگزيده سومين همايش ملي طلايه‌داران اقتصاد مقاومتي درباره موزه خصوصي كه در استان قم تأسيس كرده، خاطرنشان مي‌كند: «در اين موزه بالغ بر 1100 قطعه سنگ قيمتي از 70 نوع كاني را به بازديد عموم گذاشته‌ايم. بازديد از موزه كاملا رايگان است و هدفمان شناساندن ظرفيت‌هاي معادن ايران به مردم، دانشگاهيان و بازاريان است. من و همكارانم در حال حاضر با جديت طرح خوشه عقيق قم را دنبال مي‌كنيم و معتقديم اين طرح قابليت ايجاد 200 شغل جديد و پايدار را داراست. پيشنهاد ما در اين طرح اين است كه همه گوهرتراشان قم زير نظر شركت شهرك‌هاي صنعتي قم يك خوشه گوهرتراشي تشكيل دهند و توليداتشان به صورت انبوه تحت برند عقيق قم به بازار عرضه شود. واقعيت اين است كه كيفيت عقيق قم نيم درجه از عقيق يمن بالاتر است و شامل رنگ‌هاي زيادي چون زرد، قرمز، كبود، سفيد، دودي و حديد است كه بسيار زيبا و بي‌نظير هستند.»