بزرگنمايي:

آريا بازار- بحث فعاليت اپراتورهاي مجازي تلفن همراه يا همان MVNOها از  مدتهاي پيش وارد فاز جدي‌تري شده تا شايد بدين ترتيب پس از وقفه چندساله ايران نيز به جمع کشورهاي ارائه کننده اين خدمات بپيوندد بر همين اساس به تازگي از صدور اولين پروانه اپراتور مجازي براي شرکت کيش سل پارس خبر داده‌اند.

علي‌اصغر عميديان-رئيس سازمان تنظيم مقررات ارتباطات راديويي - در اين باره اعلام کرد: شرکت کيش سل پارس با اپراتور تلفن همراه رايتل قرارداد همکاري منعقد کرده و با توجه به برنامه‌ريزي انجام شده انتظار مي‌رود تا اوايل آذر، سيم‌کارت‌هاي اين اپراتور با پيش شماره 0999 به عنوان اولين اپراتور MVNO، وارد بازار شود.

معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات با اشاره به اينکه پروانه MVNO، پنج ساله است، افزود: در حال حاضر از سوي رگولاتوري براي 24 شرکت، موافقت اصولي پروانه اپراتور مجازي تلفن همراه صادر شده و در صورتيکه هر کدام از اين شرکت‌ها بتوانند با يکي از اپراتورهاي تلفن همراه قرارداد همکاري به امضاء برسانند، پروانه MVNO را دريافت مي‌کنند.

وي درباره الزام اپراتورهاي تلفن همراه کشور براي عقد قرارداد عمده‌فروشي با دارندگان موافقت اصولي پروانه MVNO گفت: براساس مصوبه کميسيون تنظيم مقررات ارتباطات اپراتورهاي تلفن همراه تا سوم آبان سال جاري فرصت دارند تا براي عقد حداقل يک قرارداد عمده‌فروشي با دارندگان موافقت اصولي پروانه اپراتور مجازي تلفن همراه اقدام کنند.

عميديان افزود: همچنين براساس اين مصوبه، اپراتورهاي تلفن همراه حداکثر تا سوم آذر سال 1395 فرصت دارند حداقل يک قرارداد ديگر را با ساير دارندگان موافقت اصولي MVNO منعقد کنند.

بدين ترتيب طبق آنچه پيش از اين اعلام شده بر اساس بررسي‌هاي صورت گرفته، راه ورود اپراتور چهارم تلفن همراه از طريق MVNO  خواهد بود و به نظر مي‌رسد زمان چنداني تا آغاز به کار اپراتورهاي مجازي باقي نمانده باشد.

اما اپراتورهاي مجازي (Mobile Virtual Network Operator) قرار است با استفاده از ظرفيت‌هاي مازاد اپراتورهاي صاحب شبکه يعني همان اپراتورهاي اصلي تلفن همراه (همراه اول، ايرانسل و رايتل) بدون داشتن شبکه زيرساخت، خدماتي را به کاربران بازارهاي خاص عرضه کنند.

در خصوص اينکه اپراتور مجازي چيست و چه کارکردي دارد مدير وقت بررسي‌هاي اقتصادي سازمان تنظيم مقررات ارتباطات راديويي پيش از اين اعلام کرده بود: سرويس‌هاي اپراتور چهارم که به عنوان اپراتور مجازي در کشور فعاليت خواهند کرد همان سرويس‌هاي مشابه اپراتورهاي موجود را ارائه مي‌دهند و عمده تفاوتي که خواهند داشت اين است که شبکه دسترسي يا همان طيف راديويي را ندارند.

حسين فلاح در توضيح بيشتر اين مطلب گفت: با توجه به اين‌که کشور از نظر پوشش تلفن همراه به درجه اشباع رسيده است و مشترکان مي‌توانند علاوه بر خدمات تلفني از خدمات اينترنتي نيز با استفاده از سيم‌کارت‌هايشان استفاده کنند لازم است روي اين بستر موجود خدمات محتوايي و ارزش افزوده جديد ارائه شود.

در واقع اپراتور مجازي شبکه تلفن همراه نوعي اپراتور تلفني است که خود عملأ داراي امکانات فيزيکي براي ارسال مکالمات و داده‌ها نيست. اين نوع اپراتورها با بستن قرارداد با يک اپراتور ديگر که داراي امکانات فيزيکي براي ارسال مکالمات و داده‌هاست، خدمات خود را بصورت عمده خريداري کرده و سپس با نشان تجاري و برند خود اقدام به فروش خدمات تلفن همراه، در بازار خرده‌فروشي مي‌کنند.

به عبارت ديگر MVNO سرويس ويژه‌اي متفاوت از خدمات تلفن همراه ارائه نمي‌دهد، بلکه شرکت‌هاي اپراتور مجازي مي‌توانند با استفاده از بستر تلفن‌هاي همراه محتوا و اپليکيشن‌هاي داخلي را ارائه دهند و براي رسيدن به اين نقطه لازم است ميزان توليد محتوا افزايش پيدا کند.

سرشماره يا همان کد اپراتورهاي مجازي مي‌تواند متفاوت باشد و رگولاتوري به اين اپراتورها سرشماره خاصي را ارائه کند. به عنوان مثال اپراتور مجازي طرف قرارداد همراه اول به جاي استفاده از 091 در شماره سيم‌کارت‌هاي خود از شماره مخصوص واگذار شده توسط سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي استفاده کند.

اپراتورهاي مجازي مي‌توانند سيم‌کارت‌هاي خود را از اپراتور اصلي تهيه نکرده و خودشان از شرکت توليدکننده خريداري کنند؛ در ضمن قيمت سيم‌کارت‌هاي اين اپراتورها مي‌تواند متفاوت باشد و در اين زمينه از اپراتور اصلي تبعيت نکنند.

اما براساس آمار رسمي انجمن جهاني GSM تا پايان سال ميلادي 2014 بالغ بر هزار اپراتور مجازي در سراسر دنيا شکل گرفته است به اين شکل که 992 اپراتور مجازي توسط اپراتورهاي موبايل ميزباني شده و 260 اپراتور موبايل نيز اقدام به راه‌اندازي برندهاي فرعي کرده‌اند که مجموعا تعداد تأمين کنندگان سرويس‌هاي موبايل را به بيش از 1250 مورد رسانيده است.

در ايران نيز در پروانه ارتقاء اپراتورهاي موبايل اينگونه عنوان شده که هريک از آنها بايد حداقل با دو اپراتور مجازي همکاري کنند و طبق اعلام رگولاتور سرشماره ي 0999 هم به اپراتور هاي مجازي موبايل تخصيص يافته است.

صادق عباسي شاهکوه، معاون بررسي هاي فني سازمان تنظيم مقررات ارتباطات  چندي پيش درباره نحوه فعاليت دريافت‌کنندگان موافقت اصولي اظهار کرده بود: اين متقاضيان براساس مصوبه کميسيون، از تاريخ اعطاي موافقت اصولي شش ماه فرصت دارند تا براي عقد قرارداد با حداقل يکي از اپراتورهاي تلفن همراه به عنوان اپراتور ميزبان اقدام کنند.

وي در عين حال تصريح کرده بود: در حال حاضر يکي از دارندگان موافقت اصولي پروانه MVNO، مراحل نهايي صدور پروانه را طي مي کند و احتمالا تا سه ماه پس از دريافت پروانه مي تواند سيم کارت مربوط به خود را به متقاضيان واگذار کند.

اما در ارتباط با تاريخچه اپراتورهاي مجازي بايد گفت، نخستين MVNO توسط اپراتور دانمارکي TELE2 راه اندازي شد و پس از آنکه موج اين پديده اروپا را فراگرفت، اپراتور مجازي موفق انگليس در سال 1999 ميلادي (1378 شمسي) با برند Nextel به فروش خدمات مخابراتي اپراتور UK پرداخت. موفقيت اين اپراتور فاقد شبکه و تجهيزات به شکل گيري اپراتور مجازي «ويرجين موبايل» در ايالات متحده امريکا منجر شد. اپراتوري که توانست از ابتداي آغاز به کار خود تاکنون رقمي بالغ بر 480 ميليون درآمد داشته باشد.