بزرگنمايي:

بازار آریا - دبیرخانه مجمع کشورهای صادرکننده گاز برای نخستین بار گزارش ماهانه بازار گاز حاوی ارزیابی مهم‌ترین تحولات بازار گاز در سال 2022 را برای استفاده عموم منتشر کرد.

به گزارش شانا، دبیرخانه مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) برای نخستین بار گزارش ماهانه بازار گاز خود را برای استفاده عموم منتشر کرده است. نسخه ماه ژانویه 2023 گزارش ماهانه مجمع، بازار جهانی گاز را از منظر تقاضا، تولید، مصرف، تجارت و قیمت‌ها بررسی کرده است که در گزارش پیش رو به آن می‌پردازیم:
کاهش 13 درصدی تقاضای گاز اتحادیه اروپا در نوامبر 2202
در بخش تقاضا، تقاضای گاز اتحادیه اروپا در ماه نوامبر 2022 نسبت به مدت ماه مشابه سال 2021، 13 کاهش یافته و به 41 میلیارد مترمکعب رسیده است. علت این کاهش نیز زمستان نسبتاً معتدل در اروپا و قیمت‌های نسبی بالای گاز بوده که منجر به محدود شدن تقاضای گاز در بخش خانگی و صنعتی شده است. در انگلیس تقاضای گاز در ماه دسامبر نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن 9 دهم درصد کاهش یافت و به 8.1 میلیارد مترمکعب رسید که دلیل عمده آن افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بوده است، به‌نحوی که تقاضای گاز بخش نیروگاهی 7 درصد و صنایع هم 4 درصد کاهش یافت. با این حال تقاضای بخش خانگی در این کشور یک درصد رشد یافته است.
افزایش 18 درصدی مصرف گاز در آمریکا
در آمریکا، تقاضا گاز در ماه دسامبر نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن 18 درصد افزایش یافته است که عمده دلیل آن را می‌توان سرما و یخبندان قطبی در این کشور در دسامبر 2022 همچنین بهبود فعالیت‌های اقتصادی در ایالات متحده آمریکا دانست. به این ترتیب تقاضای بخش صنعتی 35 درصد، خانگی 35 درصد و تجاری در این کشور 18 درصد رشد کرده اما تقاضای بخش نیروگاهی کاهش 19 درصدی را نشان می‌دهد.
افزایش 10 درصدی تولید گاز در چین
در ماه نوامبر مصرف گاز چین با افزایش 1.9 درصدی به 33 میلیارد مترمکعب رسید که علت آن کاهش محدودیت‌های ناشی از کرونا، همچنین بهبود فعالیت‌های اقتصادی این کشور بوده است.
در آسیای جنوب شرقی نیز شاهد افزایش مصرف گاز به‌دلیل بالا رفتن مصرف برق، همچنین برودت هوا هستیم، به‌نحوی که مصرف ژاپن با 1.3 درصد افزایش به 10 میلیارد مترمکعب رسید. مصرف گاز در کره جنوبی نیز در این ماه به 7.5 میلیارد مترمکعب رسید که رشد 9 درصدی را نشان می‌دهد، مصرف برق در این کشور 17 درصد رشد کرده است.
بررسی آمارها در بخش مصرف گاز در دسامبر 2022 حاکی از افزایش مصرف آن است که به ترتیب ایالت متحده آمریکا با 96 میلیارد مترمکعب، اتحادیه اروپا با 41 میلیارد مترمکعب و چین با 33 میلیارد مترمکعب بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.
در ماه دسامبر مصرف گاز در ژاپن با 1.3 درصد رشد به 10 میلیارد مترمکعب رسید که ناشی از هوای سرد و افزایش مصرف گاز برای تولید برق، همچنین افت تولید برق هسته‌ای به‌دلیل تعطیلی سه نیروگاه هسته‌ای در این کشور بوده است.
مصرف گاز کره جنوبی نیز با 9 درصد افزایش به 7.5 میلیارد مترمکعب رسید که ناشی از سوزاندن گاز بیشتر در نیروگاه‌های کرده بود. مصرف گاز نیروگاهی در کره با 17 درصد افزایش نسبت به ماه مشابه سال پیش از آن به 2.1 میلیارد مترمکعب رسید.
افت تولید گاز در اتحادیه اروپا و افزایش تولید در چین
در بخش تولید گاز باید به این مؤلفه توجه داشت که تولید گاز بر اساس تقاضا انجام می‌شود و به‌طور عمده نیز فصلی است.
تولید گاز در اتحادیه اروپا در ماه نوامبر 2022 نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن با افت 4.8 درصدی به 16.4 میلیارد مترمکعب رسیده است که عمده سهم تولید گاز این اتحادیه به سه کشور نروژ با 10.4 میلیارد مترمکعب، انگلیس 3.17 میلیارد مترمکعب و هلند 1.3 میلیارد مترمکعب برمی‌گردد.
آمارها حاکی از این است که تولید گاز در چین با افزایش 10 درصدی نسبت به سال 2021 به 18.9 میلیارد مترمکعب در نوامبر رسیده است. تولید تجمعی گاز این کشور در 11 ماه سال 2022 به 197 میلیارد مترمکعب رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل 6 درصد افزایش یافته است.
تولید گاز در آمریکا در ماه دسامبر به 84.9 میلیارد مترمکعب رسید که 0.7 درصد نسبت به ماه مشابه سال پیش از آن افزایش داشت. تولید گاز در هند در ماه نوامبر با یک درصد افزایش نسبت به ماه مشابه سال پیش از آن و 2 درصد افزایش نسبت به ماه اکتبر 2.8 میلیارد مترمکعب رسید.
کاهش 36 درصدی واردات گاز با خط لوله در اتحادیه اروپا
بخش عمده تجارت جهانی گاز با دو روش خط لوله و ال‌ان‌جی انجام می‌شود که در بخش خط لوله در اتحادیه اروپا در دسامبر 2022واردات گاز با خط لوله به 14.6 میلیارد مترمکعب رسید که نسبت به ماه نوامبر 8 درصد افزایش یافت. با وجود این، واردات گاز اتحادیه اروپا در ماه دسامبر نسبت به ماه مشابه سال 2021 کاهش 36 درصدی را نشان می‌دهد که ناشی از کاهش واردات گاز از روسیه بوده است.
واردات گاز اروپا از روسیه در 12 ماه سال 2022، به 63 میلیارد مترمکعب رسیده است که کاهش 60 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن نشان می‌دهد. در ماه دسامبر 2021 اروپا حدود 140 میلیارد مترمکعب از روسیه گاز وارد کرده بود.
بر اساس این گزارش سهم نروژ از صادرات گاز با خط لوله به اروپا 47 درصد افزایش و سهم روسیه نیز 31 درصد کاهش یافته است.
واردات گاز چین با خط لوله نیز در نوامبر 2022 افزایش 10 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن را نشان می‌دهد. واردات کلی گاز این کشور با خط لوله در سال 2022 به 57.3 میلیارد مترمکعب رسیده که عمده واردات خط لوله چین از روسیه بوده است.
رقابت اروپا و آسیای جنوب شرقی برای واردات ال‌ان‌جی
واردات ال‌ان‌جی در بخش تجارت جهانی گاز در دسامبر 2022 نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن 7 درصد (2.44 میلیون تن) رشد کرده و از 2.4 میلیون تن به 38.4 میلیون تن رسیده است که در تاریخ تجارت ال‌ان‌جی بی‌سابقه بوده است، همچنین واردات جهانی ال‌ان‌جی در ماه دسامبر نسبت به نوامبر افزایش 10 درصدی نشان داده و بیشترین واردات نیز به اتحادیه اروپا اختصاص دارد.
آمارها حاکی از آن است که در سال 2023 شاهد رقابت بین اروپا و آسیای جنوب غربی برای واردات ال‌ان‌جی خواهیم بود، به این ترتیب به نظر می‌رسد 2023 سال خوبی برای کشورهای تولیدکننده ال‌ان‌جی باشد و همانند سال 2022 شاهد انعقاد قراردادهای اسپات و یا بلندمدت در این زمینه باشیم.
باید به این مسئله هم توجه داشت که قراردادهای گاز با خط لوله و همین‌طور ال‌ان‌جیدر اروپا به‌طور معمول تک‌محموله‌ای است؛ این در حالی است که در بازار آسیا 70 درصد قراردادهای ال‌ان‌جی به‌صورت بلندمدت بوده و سهم قراردادهای تک محموله‌ای بسیار ناچیز است.
باید به این نکته هم توجه داشت که پیش‌تر قراردادهای خط لوله به‌صورت بلندمدت بود، اما الان سهم قراردادهای تک محموله‌ای از مسیر خط لوله رو به افزایش است زیرا خطوط لوله‌ هم‌اکنون به قطب‌ها متصل هستند.
افزایش 3 درصدی صادرات ال‌ان‌جی
صادرات ال‌ان‌جی در دسامبر 2022، نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن با سه درصد افزایش به 36.4 میلیون تن رسیده است که بیشتر از آمریکا و استرالیا به بازارهای مصرف ارسال شده است.
افزایش قابل‌توجه قیمت گاز در بازارهای جهانی گاز
در ماه دسامبر 2023 قیمت گاز در بیشتر بازارهای جهان نسبت به ماه پیش افزایش یافت، اما نسبت به قیمت ماه مشابه سال پیش از آن کاهش داشت. قیمت تک‌محموله گاز در بازار تی‌تی‌اف هلند با 21 درصد افزایش نسبت به ماه پیش از آن به 35 دلار برای هر میلیون بی‌تی‌یو رسید، اما نسبت به ماه دسامبر سال 2021 حدود پنج درصد کاهش داشت.
قیمت تک محموله گاز در بازار ان‌بی‌پی انگلستان نیز با 107 درصد رشد نسبت به ماه پیش از آن به میانگین حدود 32.6 دلار به ازای هر یک میلیون بی‌تی‌یو رسید که در مقایسه با ماه مشابه سال پیش از آن حدود 10 درصد تنزل داشت.
قیمت تک‌محموله ال‌ان‌جی در بازار جنوب غرب اروپا به 28.9 دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو رسید که 19 درصد بالاتر از ماه نوامبر، اما 22 درصد پایین‌تر ماه مشابه سال پیش بود. در بازار شمال‌شرق آسیا نیز قیمت گاز قیمت تک محموله ال‌ان‌جی حدود 30.7 دلار رقم خورد که 22 درصد نسبت به ماه نوامبر افزایش و 17 درصد نسبت ماه دسامبر سال 2021 کاهش داشت.
قیمت تک‌محموله گاز در بازار آمریکا نیز با 2 درصد افزایش نسبت به ماه قبل به 5.6 دلار برای هر یک میلیون بی‌تی‌یو رسید.