بزرگنمايي:

بازار آریا - حتماً بارها عبارت « نگهداری و تعمیرات » را در محافل صنعتی و مرتبط به آن شنیده اید. اما نگهداری و تعمیرات از چه جهت تا این حد اهمیت پیدا کرده است؟
در گذشته، ماشین آلات تولیدی در کاخانه ها معمولاً دستی بودند و کمتر ماشین ها و دستگاههای نیمه خودکار و خودکار دیده می شدند. به تدریج با رشد تکنولوژی دستگاه ها به سمت دستگاههای خودکار و نیمه خودکار حرکت کردند. این روند حرکتی به سوی automation یا همان اتوماسیون منجر به حرکتی در نیازهای مهارتی کارگران و کارکنان نیز شد. کارگرانی که قبلاً می بایست دارای مهارت و سرعت بالا در تولید و کاربری دستگاهها می بودند، به تدریج قدری نیازشان به این مهارت کمتر شد. بله، همگام با پیچیده تر شدن طرح و ساختار سیستم های صنعتی و بالا رفتن عامل وابستگی بین مراحل تولید یک محصول و خودکار شدن عملیات تولیدی، میزان احتیاج به مهارت های کارکنان نگهداری و تعمیرات ( نت ) افزایش یافت.
به بیانی دیگر رابطه ی مستقیمی بین میزان اتوماسیون و میزان احتیاج به مهارت در کارکنان نگهداری و تعمیرات وجود دارد.نیاز به مهارتها و تخصصهای بالا برای کارکنان نگهداری و تعمیرات، پرداخت دستمزدهای بیشتری را الزامی نمود. همچنین افزایش قیمتهای ماشین آلات و حجم قابل توجه سرمایه گذاری ها برای تاسیس واحدهای صنعتی و بالا بودن قیمت های قطعات یدکی، مخصوصاً در شرایط الزام به تهیه این قطعات از کشورهای خارجی، همگی نشانگر این حقیقت هستند که با پیشرفت زمان، جایگاه امور مدیریت فنی و نگهداری و تعمیرات در نمودارهای سازمانی صنایع سیر صعودی داشته و این امور جزء ارکان اصلی و اساسی در اداره صنعت منظور شده اند.
دلایل عمده روند افزایشی اهمیت امور نگهداری و تعمیرات ( نت ) و مدیریت فنی در صنایع در گذر زمان به شرح زیر خلاصه می شود :
1-حرکت سریع صنایع در جهت « اتوماسیون » کاری که در نتیجه احتیاج کمتری را به مهارت های امور تولید ایجاب نموده، ولی احتیاج به مهارت بیشتر کارکنان نت و مدیریت فنی را در جهت توانایی در مراقبت و تعمیر تجهیزات الزامی می نماید.
2-بالا رفتن حجم سرمایه گذاری ها و سرعت تولید و در نتیجه بروز خسارت زیاد به سیستم تولیدی در اثر رکود تولید به علت خرابیهای اضطراری.
3-بالا رفتن قیمت قطعات یدکی و قیمت اولیه ماشین آلات که احتیاج به روشهای صحیح و بهینه مدیریت بر داراییهای فیزیکی و کنترل سرعت استهلاک و هزینه های نگهداری و تعمیرات را الزامی می کند.
برای نشان دادن روند افزایشی اهمیت و نقش امور فنی در صنایع به این نکته اشاره می شود که بر اساس آمار و اطلاعات در مورد تجزیه و تحلیل نیروی انسانی به کار گرفته شده در خطوط مونتاژ، در سالهای دهه 1960 تعداد کارکنان نگهداری و تعمیرات در یک خط مونتاژ یک نفر در مقابل 22 نفر کارکنان تولیدی بوده است یعنی 5/4 درصد و این نسبت در دهه 1970 در خطوط مونتاژ به 9 مفر در مقابل 5 نفر کارکنان تولیدی (180 درصد) افزایش یافته است.
هر چند شاید آمار بالا به نظر اغراق آمیز و دور از انتظار بنماید (بیشتر بودن کارکنان نگهداری و تعمیرات از کارکنان تولیدی) اما بدون شک روند افزایشی تعداد کارکنان این بخش در مقابل تعداد کارکنان تولیدی غیر قابل انکار است.
ساختار جریان تولید و استمرار تولیدی در نسبت فعالیت های مدیریت فنی (نگهداری و تعمیرات) موثر است. در صورتی که در یک طبقه بندی کلاسیک سیستم های تولیدی رایج در صنعت به چهار طبقه پیوسته، انبوهی، دسته ای و سفارشی تقسیم شود پیچیدگی خدمات مدیریت فنی به ترتیب در تولیدی پیوسته از همه انبوه تر و پس از آن تولید انبوهی، دسته ای و سفارشی خواهد بود.
علل پیچیدگی امور نت (نگهداری و تعمیرات) در سیستمهای تولیدی پیوسته در مقایسه با سایر سیستمها شامل موارد زیر می شود :
1-پیوستگی خط تولید، منجر شده است توقف یک دستگاه تولیدی کل خط تولید را متوقف کند.
2-در بسیاری از سیستمها تولید پیوسته نیروی کار در اطراف دستگاهها وجود ندارد و یا کمتر وجود دارد (به دلیل خودکار بودن ماشین آلات) که این موجب دریافت کمتر اطلاعات و پیغام ها از وضعیت ماشین آلات می شود.
3-تشابه کمتر ماشین آلات تولیدی، موجب نیاز به تخصص بالاتر و همچنین انبار قطعات یدکی بزرگتر خواهد بود.
4-در این خطوط تولید، معمولاً توقف تولید به معنای ضایع شدن میزان زیادی مواد اولیه با ارزش است.
اما چه میزان نیروی انسانی در بخش مدیریت فنی نیاز داریم ؟ سوالی است که می تواند در طراحی سازمان بسیار موثر باشد و تعیین میزان بهینه ی آن می تواند نقطه ی مطلوبی بین توقف های خط تولید و هزینه ی نیروی انسانی این بخش ایجاد کند. میزان نیروی انسانی این بخش به شدت به ماهیت صنعت و تولیدی که در آن فعال هستیم بستگی دارد. همچنین باید دید چه میزان از سرویسهای فنی را می توانیم به خارج از سازمان برونسپاری کنیم. آیا قطعات یدکی در بازار نزدیک وجود دارد ؟ و نگته ی بسیار حائز اهمیت فرهنگ کارکنان خط تولید است که چه میزان به دستگاهها و ماشین آلات دلسوزی دارند و در محافظت از آنها دقت می کنند.
در صورتی که مورد فرهنگ کارکنان تولیدی، به گونه ای باشد که کارکنان آن نسبت به حفاظت از دستگاهها بی تفاوت باشند هزینه های نگهداری و تعمیرات و همچنین توقف تولید، فشار سنگینی را به مدیریت وارد خواهد آورد.
این مطلب توسط آقای سید حمیدرضا عظیمی تالیف شده است.
منابع مورد استفاده در این مطلب:
کتاب فارسی :
برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات (مدیریت فنی در صنایع) ، دکتر علی حاج شیر محمدی
وب سایت انگلیسی :
IDcon