بازار آریا - پس از عرضه خودرو در بورس کالا با هدف شفاف‌سازی در فرآیند قیمت‌گذاری و کاهش فاصله قیمتی خودرو بین بازار و کارخانه، به نظر می‌رسد بازار خودرو از شرایط دونرخی‌بودن خارج و به بازاری سه‌نرخی تبدیل شده است. در همین زمینه سعید مدنی، مدیرعامل اسبق سایپا، به تجارت‌نیوز می‌گوید:« چندنرخی‌شدن یک کالا باعث می‌شود در بازار آن رانت ایجاد شود و در حاشیه بازار افراد سودجو برای منفعت شخصی خود از این رانت سوء‌استفاده کنند.».

به گزارش تجارت‌نیوز ، یکی از عوامل رکود هشت‌ماهه بازار خودرو، وجود اعداد و ارقام مختلف برای قیمت خودرو در کارخانه و بازار است. فاصله قیمتی زیاد بین خودروهای کارخانه‌ای و بازار در این سال‌ها باعث شد که متقاضیان زیادی در صف لاتاری دولتی بایستند و خودرو را از کالایی مصرفی به کالای واسطه‌ای و درنهایت به کالایی سرمایه‌ای تبدیل کنند. خودروسازان و کارشناسان بارها از دولت درخواست کردند که قیمت‌گذاری دستوری را حذف و با یک نرخ بازار رو مدیریت کند. اما دولت همچنان اصرار بر اجرای این روش در بحث قیمت‌گذاری دارد. دولت نه‌تنها حاضر به تک‌نرخی‌کردن خودرو نشد بلکه اکنون تعدادی از محصولات با سه نرخ عرضه می‌شوند. عرضه خودرو در بورس کالا که با هدف شفاف‌سازی در فرآیند قیمت‌گذاری اجرا شده بود، حال تبدیل به مشکلی شده که دوباره می‌تواند سود دلالان را افزایش دهد. سعید مدنی، کارشناس صنعت خودرو و مدیرعامل اسبق سایپا، در گفتگو با تجارت‌نیوز به بررسی شرایط بازار و قیمت خودرو و البته ارائه نرخ‌های جدید در بورس کالا پرداخته است.
عرضه خودرو در بورس کالا را آیا موفق ارزیابی می‌کنید؟ آیا با عرضه قطره‌چکانی می‌توان به تعدیل و کشف قیمت خودرو امید داشت؟
طرح عرضه خودرو در بورس کالا جهت کاهش فاصله قیمت خودرو در بازار و کارخانه صورت گرفت. به نظر می‌رسد دولت به دلیل ترس از آزادسازی قیمت‌ها دست به اجرای چنین طرحی زد تا قیمت واقعی خودروها کشف شود.
البته می‌توان گفت که عرضه خودرو در بورس کالا نتیجه مثبت داده و قیمت واقعی خودروها در بازار کشف شده است و مصرف‌کننده می‌تواند خودرو موردنظر خود را با قیمتی نسبتا تعادلی خریداری کند.
مادامی که دولت یک روش جایگزین برای قیمت‌گذاری دستوری پیدا و اجرا کند، پدیده چندنرخی شدن آن کالا ادامه‌دار خواهد بود. در حال حاضر چه در بورس کالا و چه در طرح‌های فروش خودروسازان، تقاضای کاذب وجود دارد. برای مثال، هنگامی که برای فروش 3000 خودرو، دو میلیون نفر ثبت‌نام می‌کنند، یعنی کالا با این نوع قیمت‌گذاری به دست مصرف‌کننده واقعی نمی‌رسد.
اگر این روش قیمت‌گذاری از بین برود، با این اقدام حاشیه سود دلالان هم از بین می‌رود و در نهایت کالا به قیمت تعادلی و به دست مصرف‌کننده واقعی می‌رسد. این قیمت تعادلی چیزی بین قیمت خودرو در درب کارخانه و بازار خواهد بود.
سه‌نرخی شدن بازار خودرو تاکنون چه تاثیری در بازار داشته است؟
چندنرخی شدن هر کالایی نشان‌دهنده یک نابسامانی در اقتصاد هر کشوری است. همانطور که نباید دلار با چند نرخ عرضه شود، خودرو هم باید از حالت چندنرخی بودن خارج شود.
چندنرخی شدن یک کالا موجب می‌شود در بازار آن رانت به وجود آید و در حاشیه بازار افراد سودجو برای منفعت شخصی خود، از این رانت سوء‌استفاده کنند. البته باید توجه کرد که از این رانت سودی عاید خودروساز نمی‌شود که در آخر بتوانند جهت توسعه و پیشرفت خود استفاده کنند.

عرضه خودرو در بورس کالا قیمت‌گذاری دستوری را حذف می‌کند؟
هنوز خودروهای پرتیراژ خودروسازان در بورس کالا عرضه نشده و نمی‌توان پیش‌بینی کرد که قیمت‌گذاری دستوری حذف می‌شود یا خیر. اما ممکن است با عرضه این خودروهای پرتیراژ در بورس کالا، قیمت آن‌ها را کاهش دهد و دولت با مشاهده این نتایج، دست از قیمت‌گذاری بردارد و یک قدم به سیستم آزاد قیمت‌گذاری کالا نزدیک‌تر شود.
چگونه می‌توان از چندنرخی شدن قیمت خودرو جلوگیری کرد؟
تنها مساله‌ای که می‌تواند تمام مشکلات صنعت و بازار خودرو را برطرف کند، آزادسازی شیوه قیمت‌گذاری است. با آزادسازی قیمت‌گذاری دستوری، عرضه و تقاضا متعادل می‌شود و خریداران صرفا برای کسب حاشیه سود محصولات بی‌کیفیت خودروسازان را نمی‌خرند. در نهایت خودروساز هم مجبور به ارتقای کیفت می‌شود یا قیمت خودرو را پایین‌تر می‌آورد. در این روش هم خودروساز و هم خریداران سود معقولی کسب می‌کنند.
برای مطالعه بیشتر، خبر ترکیه چگونه صادرکننده خودرو شد؟/ عقب‌ماندن خودروسازی ایران از ترک‌ها را بخوانید.