بزرگنمايي:

بازار آریا - خراسان / گزارش نظارتی مجلس، توضیحات وزیر نفت و واکنش قالیباف نشان از پررنگ شدن معضل ناترازی گاز دارد، آمارهای مربوط به این ناترازی و راهکارهای پیشنهادی مجلس در این باره چیست؟
گزارش کمیسیون انرژی مجلس درباره ناترازی تولید و مصرف گاز که دیروز در صحن علنی مجلس قرائت شد، هشدارهای جدی درباره این مسئله مطرح کرد. این گزارش نشان می دهد که افت فشار مخزن گازی پارس جنوبی به حدی جدی است که در صورت بی توجهی به آن، سالانه به اندازه یک فاز معادل 28 میلیون متر مکعب در روز، افت تولید گاز برای کشور روی خواهد داد. کمیسیون انرژی در این گزارش خواستار تشکیل معاونت راهبردی انرژی رئیس جمهور برای سامان دهی سیاست گذاری در این حوزه شده است. پس از قرائت این گزارش، رئیس مجلس با انتقاد از کم کاری های صورت گرفته درباره اجرای قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر در موضوع مربوط به بهینه سازی مصرف سوخت و انرژی، بر تامین 80 میلیارد دلار منابع برای رفع ناترازی، از محل صرفه جویی انرژی در کشور به جای برداشت از صندوق توسعه ملی تاکید کرد.
به گزارش خبرگزاری خانه ملت، در جلسه «سه شنبه نظارتی» این هفته مجلس، گزارش کمیسیون انرژی قرائت شد که هشدارهای جدی درباره ناترازی تولید و مصرف گاز در کشور داشت. در این گزارش، با اشاره به رتبه دوم ایران در ذخایر گازی جهان، رتبه سوم در تولید گاز طبیعی و البته رتبه چهارم در مصرف این حامل انرژی آمده است: به رغم افزایش عرضه گاز طبیعی به طور متوسط سالانه هفت درصد برنامه ریزی مناسبی برای مهار رشد افسارگسیخته تقاضا و مصرف گاز در بخش های مختلف انجام نشده است و با توجه به شروع افت فشار مخازن گازی میدان پارس جنوبی، چالش جدی برای تامین گاز طبیعی در آینده بسیار نزدیک وجود خواهد داشت. این موضوع در سال های اخیر به ویژه در فصول سرد با افزایش تقاضای بخش خانگی برای گرمایش تشدید شده است. به طوری که تنها در سال 98، حدود 12 میلیارد لیتر گازوئیل و نفت کوره با ارزش بیش از پنج میلیارد دلار برای جبران کمبود گاز توسط نیروگاه ها سوزانده شده است. در امسال نیز به رغم کاهش و بعضاً قطع گاز بخش های مختلف صنعت و در مواقعی کاهش صادرات و مصرف مقادیر بیشتر نفت کوره در مقایسه با گذشته، اعمال خاموشی در صنایع و بخش های خانگی و تجاری محتمل است. این آمار نشان می دهد که در صورت بی توجهی و نبود برنامه ریزی و اقدام سریع، کشور با بحران جدی برای امنیت انرژی روبه رو خواهد شد به نحوی که واردات این حامل انرژی یا بازگشت به دهه ماقبل 70 شمسی و خرید و توزیع وسایل گرمایشی نفتی و زغالی بین مردم اجتناب ناپذیر خواهد بود.
افت اورژانسی فشار گاز پارس جنوبی و نیاز به 20 میلیارد دلار برای حفظ وضع فعلی
این گزارش در بخش چالش ها، به طور مشخص به وضعیت نامناسب میدان مشترک گازی پارس جنوبی اشاره کرده و افزوده است: این میدان به عنوان بزرگ ترین میدان گازی جهان، تامین کننده حدود 70 درصد گاز مورد نیاز کشور است. با این حال، افزایش بی رویه برداشت موجب افت فشار مخازن این میدان شده و چنان چه تصمیم فوری گرفته نشود، سالانه به اندازه یک فاز معادل 28 میلیون متر مکعب در روز، افت تولید روی خواهد داد. برای جلوگیری از وقوع چنین اتفاقی و صرفاً برای حفظ وضعیت تولید فعلی، در مجموع به 20 میلیارد دلار سرمایه گذاری برای اجرای طرح های فشار افزایش مخازن پارس جنوبی نیاز است. با فرض وجود توان داخل برای فشارافزایی، نحوه تامین منابع مالی لازم برای آن هم اکنون مشخص نیست.
کسری بیش از 400 میلیون متر مکعب گاز تا 10 سال آینده
گزارش نظارتی مجلس با بیان پیش بینی هایی از وضعیت تولید و مصرف گاز آورده است: مطابق تعهدات شرکت ملی گاز ایران در افق 1410، میزان تقاضای گاز طبیعی در کشور بیش از 1350 میلیون متر مکعب در روز پیش بینی می شود. این در حالی است که مقدار گاز شیرین قابل تحویل حدود 950 میلیون متر مکعب در روز خواهد بود. به بیان دیگر اختلافی حدود 400 میلیون متر مکعب در تراز تولید و مصرف گاز طبیعی وجود خواهد داشت.
گزارش کمیسیون انرژی مجلس در بخشی دیگر بحران های احتمالی ناشی از تامین نشدن گاز را به صورت زیر ترسیم کرده است: از دست رفتن تولید برق کشور حداقل به میزان 70 درصد، توقف فعالیت صنایع سنگین مانند فولاد و آلومینیم، توقف خدمات عمومی و شهری می شود.
راهکارهای رفع ناترازی گاز
گزارش مذکور در بیان راهکارهای مواجهه با چالش های بیان شده، خواستار تشکیل معاونت راهبردی انرژی رئیس جمهور شده که این معاونت وظایفی نظیر موارد زیر را خواهد داشت: مدیریت مصرف انرژی کشور و کاهش شدت انرژی با ابزارهای مالی و فنی، بهینه سازی مصرف انرژی و تدوین مقررات الزام آور در حوزه ساختمان و تمرکز بر اجرای دقیق آن با هدف صرفه جویی حداقل به میزان 200 میلیون بشکه نفت معادل نفت خام در سال، تعرفه گذاری یکپارچه حامل های انرژی و اجرای سیاست های تشویقی درباره مشترکین کم مصرف گاز و اخذ قیمت تمام شده گاز بها و جریمه مشترکین پرمصرف به ویژه در فصول سرد، بازنگری طرح های انرژی رسانی به مناطق مختلف مبتنی بر طرح های آمایش سرزمین، متنوع سازی منابع تامین برق و کاهش سهم گاز حداقل به میزان 30 درصد افزایش نیاز سالانه کشور به برق، ایجاد صندوق سرمایه گذاری توسعه میادین نفت و گاز، توسعه ظرفیت ذخیره سازی زیرزمینی گاز مشابه روند جهانی به میزان 10 تا 20 درصد مصرف سالانه برای پیک سایی در فصول سرد، افزایش متوسط بازده نیروگاه های حرارتی از 38 درصد به حداقل 50 درصد در کوتاه و میان مدت همزمان با از رده خارج کردن 15 هزار مگاوات نیروگاه با بازده کمتر از 25 درصد، حل مناقشات گازی با ترکمنستان و از سرگیری واردات گاز این کشور حداقل به میزان 50 میلیون متر مکعب در روز برای تامین نیاز شبکه شمال شرقی کشور، بهره گیری از شمارش گرها (کنتورها) ی هوشمند برای مشترکین عمده، خانگی و تجاری برای کنترل مصرف.
انتقاد قالیباف از حرف های بی عمل درباره معضل ناترازی گاز
پس از قرائت کمیسیون انرژی درباره ناترازی تولید و مصرف گاز، قالیباف رئیس مجلس با اشاره به سخنان مطرح شده در این جلسه توسط نمایندگان و نیز وزیر نفت، از بازگو کردن بدون عمل مسائل یاد شده انتقاد کرد و گفت: در سال 93 مجلس به این موضوع و در بند الف و ب ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر به موضوع مربوط به بهینه سازی مصرف سوخت و انرژی پرداخت و بحث های بسیاری در این باره انجام گرفت و راهکار ارائه داد، باید توجه کرد که قانون مذکور برای آن دوره مجلس و دولت نبوده و برای من و شما و مردم نیز است.
قالیباف خطاب به وزیر نفت اظهار کرد: اگر جناب عالی و بنده به عنوان خدمت گزار مردم در قانون گذاری و اجرا حرفمان این باشد که 10 درصد از صندوق توسعه ملی را به ما دهید یا این که 80 میلیارد دلار پول دهید تا ناترازی را اصلاح کنیم باید این پرسش انجام شود که آیا این پول وجود دارد که داده شود تا این کار را انجام دهیم. جناب عالی، من و همه کارگران و مهندسان زحمتکش نفت می دانند، ما سالانه بین 60 تا 80 میلیون دلار انرژی هایمان را هدر می دهیم، آیا نمی خواهیم در این کشور تصمیم بگیریم؟
رئیس مجلس با بیان این که بخاری هایی را که خانواده ها مصرف می کنند ما در صنعت تولید کردیم، افزود: ما نتوانستیم قدرت خرید مردم را بالا ببریم که بخاری های خود را بهینه کنند یا منابع موتورخانه ها را درست کنند. این موضوعات مشکلات ماست، مشکلات مردم نیست، ما قانون نوشتیم اما نتوانستیم تصمیم بگیریم و راهکاری درست ارائه کنیم.
افزایش پلکانی قیمت بدون هوشمندسازی اثربخش نیست
قالیباف در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: شما می گویید قیمت ها را پلکانی بالا می بریم، در وهله اول باید به این نکته توجه کرد که این موضوع سالیان سال است که اجرا می شود و در برخی موارد با اشکالاتی روبه رو بوده است زیرا تا سیستم را هوشمند نکنیم به معنای هوشمندی در تولید، هوشمندی در توزیع، هوشمندی در انتقال و هوشمندی در ذخیره سازی، این کارها به درستی اتفاق نمی افتد. 
وی با بیان این که ما در این حوزه قانون داریم اما در روش هایی که اجرا می کنیم دچار اشکال هستیم که باید با پیگیری آن ها را اصلاح کنیم، تصریح کرد: نظام حکمرانی انرژی در کشور سالانه ده ها میلیارد دلار از سرمایه ما را از بین می برد، گازی را که می توان در پتروپالایشگاه ها استفاده کرد یا در صادرات به کار گرفت و بزرگ ترین منابع درآمدی باشد، هدر می دهیم.
قالیباف با بیان این که باید بندهای قانون رفع موانع تولید اجرا شود، افزود: نه از صندوق ذخیره، اعتبار 10 درصدی است که پرداخت شود نه کسی هست که 80 میلیارد دلار به ما دهد، بلکه باید از محل صرفه جویی و سیاست های درست منابع مورد نیاز تامین شود.