بازار آریا - مهم‌ترین بازارهای پایتخت دوباره رنگ و بوی تحریم به خود گرفته‌اند. در آخرین روزهای هفته گذشته، این وضعیت بیشتر در چهارراه ‌استانبول مشهود بود. قیمت هر قطعه اسکناس آمریکایی درست بعد از محدودیت‌های جدید بین‌المللی فاز صعودی به خود گرفت تا نوسانات رو به بالا دست از سر بازارهای داخلی برنداشته باشد.

فعالان بازار می‌گویند قیمت هر دلار بلافاصله بعد از انتشار خبرهایی مبنی بر تحریم وارد کانال 32 هزار تومانی شد؛ هر چند خیلی زود از این کانال فاصله گرفت و به صورت متوسط با قیمت 31 هزار و 200 تومان روی میز معامله رفت؛ نکته قابل‌توجه اما واکنش سریع هر قطعه اسکناس آمریکایی به خبرهای بین‌المللی بود. انگار چشم دلار با وجود اینکه به گفته سکان‌داران اقتصادی برجام به معیشت گره نخورده، همچنان و در سایه، به بیانیه‌های وقت و بی‌وقت ایالات متحده آمریکا دوخته شده؛ چرا که درست بعد از اینکه وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد 10 شرکت و یک کشتی را به بهانه تسهیل صادرات نفت ایران در فهرست تحریم قرار داده است، فعالان بازار از افزایش قابل ‌توجه قیمت هر دلار خبر دادند. به عبارتی درحالی‌که قیمت دلار در معاملات نقدی روز پنج‌ شنبه 7 مهر ماه افزایش را تجربه کرد و به یک قدمی کانال 32 هزار تومان رسید با انتشار این خبر بازار سریعا واکنش نشان داد.
عبور قیمت دلار از کانال 32 هزار تومان
در آخرین روز هفته، قیمت دلار از کانال مذکور عبور کرد و بر روی 32 هزار و 150 تومان قرار گرفت. این قیمت در مقایسه با روزهای گذشته، تقریبا بیش از 250 تومان افزایش را نشان می‌دهد. ناگفته نماند که قیمت دلار در آخرین روز هفته در صرافی‌های بانکی در کانال ٢٨ هزار و ٨١٣ تومان فروخته شد. از طرفی نرخ خرید دلار از مردم در صرافی‌های بانکی نیز برابر با ٢٨ هزار و 5٢6 تومان گزارش شد. کف مقاومتی نرخ دلار در صرافی‌های بانکی برابر با ٢٨ هزار تومان اعلام شده است. به این ترتیب کف مقاومتی ٢٨ هزار تومان و سقف مقاومتی ٢٩ هزار تومان گزارش شد. همچنین قیمت فروش هر یورو نیز در صرافی‌های بانکی 28و ٨١٣ تومان و بهای خرید آن از مردم نیز برابر با 28 هزار و 5٢6 تومان گزارش شد. هر چه هست به نظر می‌رسد بعداز تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران و سیگنال‌های ضد و نقیض برجامی انتظارات صعودی بار دیگر در معاملات تقویت شده است. در این میان واکنش بازارساز به شوک شبانه به قیمت دلار هم قابل‌توجه بود؛ چرا که گفته می‌شود مرز 32 هزار تومان برای بازارساز از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ در حالی بازارساز به راحتی اجازه عبور از این مرز را نمی‌داد که بهای دلار از این خط قرمز عبور کرد. حالا باید دید در هفته جاری و در معاملات نقدی هم اسکناس آمریکایی از مرز یاد شده عبور می‌کند یا بازاساز با تزریق عرضه مانع از کانال‌شکنی قیمت دلار خواهد شد.
پیش‌بینی قیمت دلار در نیمه دوم سال 1401
دلار در روزهای گذشته وارد کانال 32 هزار تومان شد تا مسیر افزایشی را در پیش بگیرد؛ اما بازار در نیمه دوم سال 1401 چه روندی را طی خواهد کرد؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از فعالان اقتصادی را درگیر کرده است. چرا که روند صعودی قیمت دلار دوباره شدت گرفته و به نظر می‌رسد ناآرامی‌ها به بازار دلار هم رسیده است. قیمت دلار که در چند روز گذشته، در کانال 31 هزار تومان درحال نوسان بود، در آخرین روز روز هفته گذشته، در بازار آزاد وارد کانال 32 هزار تومان شد. بر اساس گزارش برخی از کانال‌های تلگرامی دلار با قیمت 32 هزار تومان کار خود را شروع کرد. اما در ادامه روز نوسانات ادامه داشت و کف و سقف معاملات به ترتیب به 31 هزار و 930 و 32 هزار و 150 تومان رسید. دلار سلمانیه هم دیروز روندی کاهشی را طی کرد و به 32 هزار و 450 تومان رسید.
اما بازار در نیمه دوم سال 1401 چه روندی را طی می‌کند؟
برزو حق‌شناس، کارشناس بازارهای مالی به تجارت‌نیوز گفت: «بازار دلار در چند روز گذشته به دلیل ناآرامی‌ها، با افزایش همراه شد. اما دولت سعی کرد که جلوی افزایش قیمت را بگیرد و در این زمینه هم موفق بود». حق‌شناس توضیح داد: «اما اگر بخواهیم به صورت بلندمدت پیش‌بینی کنیم، در نیمه دوم سال 1401 اگر خبر قطعی در رابطه با مذاکرات برجام منتشر نشود و مذاکرات به بن‌بست برسد، دلار تا پایان سال وارد کانال بالای 35 هزار تومان و حتی نزدیک 40 هزار تومان نیز خواهد رسید. اگر برجام به نتیجه برسد، با اینکه ارزش ذاتی دلار بالاتر است، اما دولت قیمت‌ها را کنترل می‌کند». وی افزود: « باید توجه کرد که ارزش واقعی دلار بالاتر از این اعداد است و دولت هم این را می‌دانند. سیاست‌های پولی کشور در وضعیت مناسبی قرار ندارد. اما در عین حال دولت ادعا می‌کند که سرعت رشد نقدینگی را کاهش داده است. البته این ادعا درست است، ولی باید به این نکته توجه کرد که دولت قبلی دست به چاپ پول زده بود. به همین دلیل است که سرعت رشد نقدینگی کاهش یافته است». این کارشناس بازارهای مالی ادامه داد: «دولت در مواجهه با مسائل داخلی و خارجی دست به ارزپاشی و خبردرمانی زده و قیمت‌ها را کنترل می‌کند. اما این کنترل‌ها ادامه داشته باشد، فنر دلار از دست دولت در می‌رود و با جهش قیمت بیشتری مواجه خواهیم شد».
پتانسیل رشد قیمت وجود دارد
در این میان بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که به دلیل تورم بالا، قیمت دلار روندی صعودی دارد. در این زمینه یک کارشناس بازارهای مالی معتقد است که تنها با احتساب تورم 50 درصدی، دلار به بالای 40 هزار تومان می‌رسد.
فردین آقابزرگی، کارشناس بازارهای مالی می‌گوید: «یکی از شاخص‌هایی که در نوسان قیمت دلار تاثیرگذار است، رشد تولید ناخالص ملی و مقایسه آن با رشد حجم نقدینگی است. در حال حاضر تولید ناخالص ملی در شرایط مناسبی قرار ندارد. حجم نقدینگی پنج هزار و 300 میلیارد تومانی نیز نشان‌دهنده وضعیت نامطلوب در بازار ارز است».
این کارشناس بازارهای مالی ادامه داد: «با توجه به تورم 50 درصدی در کشور از ابتدای سال، پتانسیل رشد قیمت دلار در ادامه سال را تقویت می‌کند. برای مثال، اگر سامانه نیما قیمت دلار در ابتدای سال را 28 هزار تومان اعلام کرده باشد، با روند تورمی که در کشور وجود دارد، دلار باید خود را تطبیق بدهد تا فنر نرخ دلار فشرده‌تر نشود. درصورت فشرده‌تر شدن فنر دلار، در ادامه قیمت‌ها به صورت جهشی افزایش پیدا می‌کند و دلار در بازه زمانی کوتاهی به بالای 40 هزار تومان، یعنی به قیمت واقعی خود خواهد رسید».

وضعیت پیچیده یورو در بازار ارز ایران
یورو در بازار آزاد ارز ایران هزار تومان کمتر از دلار فروخته می‌شود. حال و روز اسکناس اروپا در بازار جهانی طی دو دهه اخیر بی‌سابقه است. قیمت یورو در بازار آزاد ارز تهران تقریبا هزار تومان کمتر از دلار است. پنجشنبه هفتم مهر هر اسکناس یورو معادل 30 هزار و 850 تومان فروخته شد و دلار آمریکا 31 هزار و 865 تومان ارزش داشت. در صرافی ملی با اینکه قیمت دلار و یورو روز پنجشنبه برابر بود، اما میانگین نرخ فروش اسکناس اروپا در یک ماه گذشته از دلار کمتر بوده است. از طرفی قیمت دلار نسبت به ابتدای سال حدود 21 درصد رشد داشته، اما بازدهی یورو یک‌سوم اسکناس آمریکایی برآورد می‌شود. وضعیت پیچیده این روزهای یورو در بازار ارز ایران به تبع وقایع جهانی بوده. ظرف یک ماه گذشته ارزش یورو معمولا کمتر از یک دلار به‌ثبت رسیده و این اتفاق در دو دهه اخیر بی‌سابقه است.
مقایسه قیمت یورو و دلار
قیمت یورو در بازار آزاد ارز تهران حدود هزار تومان کمتر از دلار است. روز پنجشنبه هفتم مهر خرید یورو در بازار آزاد ارز حدود 30 هزار و 850 تومان تمام می‌شد و دلال‌ها هر اسکناس دلار را تقریبا 31 هزار و 865 تومان می‌فروختند. سقوط قیمت یورو به زیر دلار در بازار آزاد ارز تهران، دقیقا از یک ماه پیش کلید خورد. روز هفتم شهریور هر اسکناس یورو و دلار 29 هزار و 780 تومان فروخته شدند و حالا بعد تقریبا یک ماه یورو هزار تومان کمتر از دلار ارزش دارد. در صرافی ملی باوجود اینکه روز پنجشنبه یورو و دلار هردو با قیمت 28 هزار و 810 تومان عرضه شدند، اما میانگین نرخ فروش هفتگی و ماهانه یورو نسبت به دلار کمتر به‌ثبت رسیده است. میانگین قیمت یورو ظرف یک ماه گذشته 28 هزار و 380 تومان بوده و این رقم برای دلار 28 هزار و 530 تومان بوده. در یک هفته گذشته هم دلار به‌طور میانگین 28 هزار و 620 تومان فروخته شده درحالی که یورو 27 هزار و 820 تومان معامله شده است.
مقایسه بازدهی یورو و دلار
قیمت یورو از ابتدای سال در بازار آزاد ارز تهران تقریبا هفت درصد افزایش پیدا کرده، اما این رقم برای دلار سه برابر اسکناس اروپا محاسبه می‌شود. قیمت دلار آمریکا از روز اول معاملات بازار در سال 1401 تا پنجشنبه هفتم مهر از 26 هزار و 235 تومان به 31 هزار و 865 تومان رسیده و یورو به‌جای 28 هزار و 815 تومان، الان 30 هزار و 850 تومان فروخته می‌شود. به این ترتیب بازدهی دلار 21 درصد و بازدهی یورو هفت درصد برآورد می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازدهی یورو از ابتدای سال نسبت به دینار عراق و درهم امارات هم کمتر بوده و اسکناس اروپا فقط از لیر ترکیه اوضاع بهتری داشته است.
مقایسه قیمت یورو و دلار در بازار جهانی
قیمت یورو در بازار جهانی الان معادل 0.95 دلار ارزش دارد. سقوط قیمت یورو به زیر یک دلار درحالی از ابتدای شهریور امسال رخ داد، که این اتفاق در دو دهه اخیر بی‌سابقه بوده است. روز اول آذر سال 81 قیمت یورو و دلار برابر شد و از آن زمان همیشه ارزش یورو از اسکناس آمریکایی بیشتری بوده است. با این حال در ماه‌های گذشته رکود اقتصادی منطقه یورو و نگرانی‌ها درباره عرضه گاز روسیه، جایگاه یورو را متزلزل کرده است. علاوه بر یورو، در روزهای گذشته پوند انگلیس هم سقوط تاریخی را تجربه کرده است. قیمت پوند الان به 1.07 دلار رسیده و این رقم کمترین سطح تاریخی این اسکناس به‌شمار می‌رود.