بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای‌اقتصاد - گروه اقتصاد بین‌الملل : دمای هوا در خاورمیانه در طول سه‌دهه گذشته بسیار سریع‌تر از میانگین جهانی افزایش یافته است. بارش‌‌‌ها در این منطقه کاهش داشته است و کارشناسان خشکسالی‌‌‌های شدیدی را پیش‌بینی می‌کنند. براساس گزارشی از آسوشیتدپرس، خاورمیانه یکی از آسیب‌‌‌پذیرترین مناطق جهان در برابر تاثیرات تغییرات آب‌وهوایی است و در حال حاضر، اثرات تغییرات آب‌‌‌وهوایی در این منطقه مشهود است. در عراق، توفان‌‌‌ شن به‌دفعات در سال‌جاری هوای شهرهای مختلف این کشور را آلوده کرده و تجارت به تعطیلی کشیده شده و حتی هزاران نفر روانه بیمارستان شده‌اند. در مصر افزایش شوری خاک در دلتای نیل، زمین‌‌‌های کشاورزی مهم را از بین برده است. در افغانستان هم، خشکسالی باعث مهاجرت جوانان از روستاها به شهرها و تلاش برای یافتن شغل شده است. در هفته‌‌‌های اخیر، دمای هوا در برخی مناطق این منطقه به بیش از 50درجه سانتی‌گراد رسیده است.
کنفرانس سالانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در سال‌جاری (معروف به COP27) طی ماه نوامبر در مصر برگزار خواهد شد که می‌‌‌تواند توجه‌ها را به این منطقه جلب کند. به‌‌‌نظر می‌رسد که دولت‌‌‌ها در سراسر خاورمیانه، متوجه خطرات تغییرات اقلیمی شده‌‌‌اند؛ به‌‌‌ویژه آسیب‌‌‌هایی که در حال حاضر به اقتصادشان وارد می‌شود.
لاما ال هاتو، مشاور تغییرات اقلیمی محیطی که با بانک جهانی همکاری داشته و متخصص مسائل خاورمیانه و شمال آفریقاست، معتقد است ما به معنای واقعی کلمه اثرات تغییرات اقلیمی را در مقابل خود می‌‌‌بینیم. این تاثیرات چیزی نیست که 9 یا 10سال بعد ظاهر شود و به ما آسیب بزند؛ کشورهای بیشتری این موضوع را درک می‌کنند که باید در این مورد اقدامی انجام دهند.
مصر، مراکش و سایر کشورهای منطقه، ابتکارات خود را برای انرژی پاک افزایش داده‌‌‌اند. اما اولویت اصلی آنها در کنفرانس سالانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد این است که برای تخصیص بودجه بین‌المللی بیشتر تلاش کنند تا بتوانند با خطراتی که به دلیل تغییرات آب‌‌‌‌وهوایی با آن روبه‌رو هستند مقابله کنند.
یکی از دلایل آسیب‌‌‌پذیری خاورمیانه این است که با بالارفتن سرعت افزایش دما، ذخیره اضافی برای کاهش آسیب به میلیون‌ها نفر وجود ندارد؛ این منطقه در شرایط عادی هم دمای بالا و منابع آب محدودی دارد.
براساس گزارشی از صندوق بین‌المللی پول که در اوایل سال‌جاری منتشر شده است، دولت‌‌‌های خاورمیانه نیز توانایی محدودی برای سازگاری دارند. اقتصاد و زیرساخت‌‌‌ها ضعیف هستند و مقررات اغلب اجرا نمی‌‌‌شوند. در این کشورها فقر گسترده است و ایجاد شغل از اولویت بیشتری نسبت به مقابله با تغییرات آب‌‌‌وهوایی برخوردار است. دولت‌‌‌های مطلق مانند مصر، جامعه مدنی را به‌شدت محدود می‌کنند و مانع مشارکت مردم در مسائل زیست‌‌‌محیطی و آب‌‌‌وهوایی می‌شوند. از طرفی، کشورهای در حال توسعه به کشورهای خاورمیانه و سایر مناطق فشار می‌‌‌آورند تا انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای را کاهش دهند؛ حتی اگر خودشان به وعده‌‌‌ها عمل نکنند.
تهدیدهای ناشی از تغییرات آب‌‌‌وهوایی بسیار مهلک هستند. با توجه به اینکه منطقه خاورمیانه درحال گرم‌تر و خشک‌تر شدن است، سازمان ملل هشدار داده که ممکن است تا سال 2025، تولید محصولات کشاورزی این منطقه 30‌درصد کاهش یابد. به گفته بانک‌جهانی انتظار می‌رود منطقه خاورمیانه تا سال 2050 به دلیل کمبود آب، 6 تا 14‌درصد از تولید ناخالص داخلی خود را از دست بدهد. براساس گزارش بانک‌جهانی، در مصر، میزان بارندگی در 30سال گذشته 22‌درصد کاهش یافته است.
براساس این گزارش، پیش‌بینی می‌شود خشکسالی‌‌‌ بیشتر و شدیدتر شود. به گفته ناسا، مدیترانه شرقی اخیرا شاهد بدترین خشکسالی خود در 900سال گذشته بوده و این امر به کشورهایی مانند سوریه و لبنان که کشاورزی در آنها متکی بر بارندگی است، ضربه سنگینی وارد کرده است.
تقاضا برای آب در اردن و کشورهای حوزه خلیج‌فارس فشار غیرقابل تحملی به سفره‌های آب زیرزمینی وارد می‌کند. در عراق، افزایش خشکی، افزایش توفان‌‌‌ شن را به دنبال داشته است. در عین حال، گرم‌شدن آب‌وهوا باعث می‌شود که رویدادهای آب‌وهوایی سخت و ویرانگر، مانند سیل‌‌‌های مرگبار که بارها در سودان و افغانستان رخ داده است، تکرار شود.
تغییرات آب‌‌‌و‌‌‌هوا پیامدهای اجتماعی بالقوه خطرناکی دارند. کریم الگندی، یکی از محققان اندیشکده چتم هاوس، می‌‌‌گوید بسیاری از کسانی که شغل خود را در حوزه کشاورزی یا گردشگری از دست می‌دهند، برای یافتن کار به شهرها مهاجرت می‌کنند. الگندی همچنین می‌‌‌گوید این اتفاق احتمالا بیکاری شهری را افزایش می‌دهد، خدمات اجتماعی را تحت فشار می‌گذارد و می‌‌‌تواند تنش‌‌‌های اجتماعی را افزایش دهد و بر امنیت تاثیرگذار باشد. از سوی دیگر، صندوق بین‌المللی پول تخمین می‌‌‌زند که سازگار کردن زیرساخت‌‌‌ها و اقتصاد برای مقابله با آسیب‌‌‌های تغییرات آب‌وهوایی بسیار پرهزینه خواهد بود؛ به طوری‌که معادل 3/ 3درصد از تولید ناخالص داخلی منطقه در 10سال آینده هزینه خواهد داشت. این هزینه‌‌‌ها باید به برخی ابتکارات، از ایجاد سیستم‌های استفاده از آب کارآمدتر و روش‌های جدید کشاورزی گرفته تا حفاظت از سواحل، تقویت شبکه‌‌‌های ایمنی اجتماعی و بهبود کمپین‌‌‌های آگاهی‌رسانی تخصیص داده شود، بنابراین یکی از اولویت‌‌‌های اصلی خاورمیانه و سایر کشورهای درحال توسعه در کنفرانس سالانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد امسال این است که ایالات‌متحده، اروپا و دیگر کشورهای ثروتمندتر را تحت فشار قرار دهند تا به وعده‌‌‌های بلندمدت خود مبنی بر تامین میلیاردها دلار بودجه برای مقابله با تغییرات آب‌‌‌وهوایی عمل کنند. کشورهای توسعه‌‌‌یافته تاکنون در انجام این وعده‌‌‌ها کوتاهی کرده‌‌‌اند. همچنین بیشتر پولی که آنها فراهم کرده‌‌‌اند، صرف کمک به کشورهای فقیرتر در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای شده است.
براساس گزارش آسوشیتدپرس، موضوع اصلی در کنفرانس سالانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل امسال عمل به تعهدات است. هدف از این گردهمایی، تشویق کشورها به درک چگونگی دستیابی به اهداف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای و حتی هدف‌گذاری برای کاهش بیشتر است؛ چراکه به گفته کارشناسان، اهدف فعلی در آینده هم می‌‌‌توانند مانند حالا به گرمایش فاجعه‌بار منجر شوند. کشورهای درحال توسعه همچنین خواستار این هستند که کشورهای ثروتمند روشن کنند چگونه وعده‌‌‌های داده‌شده از کنفرانس سالانه تغییرات اقلیمی سال گذشته مبنی بر تامین مالی 500میلیارد دلاری برای مقابله با تغییرات آب‌‌‌وهوایی طی پنج‌سال آینده را اجرا می‌کنند. این کشورها همچنین می‌خواهند اطمینان حاصل کنند که حداقل نیمی از این بودجه برای سازگارشدن با تغییرات آب‌‌‌وهوایی است؛ نه کاهش اثرات تغییرات آب‌‌‌وهوایی.
با این‌‌‌حال اتفاقات جهانی، عامل بازدارنده‌‌‌ای است که باعث شده است، سرعت اجرای تصمیماتی که در کنفرانس سالانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل گرفته می‌شود، کاهش یابد. افزایش قیمت جهانی انرژی و تنش میان روسیه و اوکراین برخی از کشورهای اروپایی را وادار کرده است تا به زغال‌سنگ برای تولید برق روی بیاورند؛ گرچه آنها اصرار دارند که اقدام آنها موقتی است. اقتصاد چند کشور در خاورمیانه همچون عربستان‌سعودی و کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز به‌شدت به منابع سوخت فسیلی وابسته است؛ مصر نیز از جمله کشورهای خاورمیانه است که به‌طور فزاینده‌‌‌ای گاز تولید می‌کند.
ادامه شرایط تورمی و احتمال رکود می‌‌‌تواند کشورهای بزرگ را در انجام تعهدات خود برای تامین مالی مقابله با تغییرات آب‌‌‌وهوایی دچار تردید کند. در حالی که مقامات بین‌المللی اغلب بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای تاکید می‌کنند، لاما ال هاتو معتقد است باید به خاطر داشت که کشورهای آفریقایی، خاورمیانه و سایر کشورهای در حال توسعه جهان، سهم عمده‌‌‌ای در تغییرات آب‌وهوایی نداشته‌‌‌اند؛ اما بار اصلی آن را متحمل می‌‌‌شوند.