بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای اقتصاد : سه شرکت بزرگ خودروساز کشور در سال 1400 مجموعا 22 هزار میلیارد تومان زیان کردند. حال بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که خودروسازان به‌طور متوسط ثانیه‌ای 700 هزار تومان، معادل روزی 60 میلیارد متحمل زیان شدند. بر این اساس زیان ماهانه و فصلی خودروسازان نیز محاسبه شده است و این ارقام حیرت‌انگیز ضرورت اصلاح کلان صنعت خودرو را دوچندان می کند.
مجمع سالانه خودروسازان بزرگ کشور در شرایطی هفته گذشته برگزار شد که طبق گزارش‌های رسمی ارائه‌شده، سه شرکت بزرگ خودروساز کشور، سال 1400 را نیز با زیانی هنگفت پشت سر گذاشته‌اند. بنابر آمار و ارقام منتشره در صورت‌های مالی خودروسازان پس از برگزاری مجامع، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع نزدیک به 22هزار میلیارد تومان زیان طی سال گذشته به ثبت رسانده‌اند تا جمع زیان انباشته آنها به بالای 115هزار میلیارد تومان برسد. با یک محاسبه سرانگشتی مشخص می‌شود با توجه به زیان حدودا 22هزار میلیارد تومانی خودروسازان بزرگ در سال 1400، آنها عملا به طور متوسط روزی نزدیک به 60میلیارد تومان زیان در سال گذشته ثبت کرده‌اند.
زیان‌دهی خودروسازان البته موضوع تازه‌ای نیست و در این سال‌ها تقریبا در صورت‌های مالی آنها خبری از سوددهی که نبوده هیچ، زیان‌هایی هنگفت نیز به ثبت رسیده است. ادعای خودروسازان این است که سیاست‌های دستوری دولت به‌خصوص در حوزه قیمت، اصلی‌ترین دلیل زیان‌دهی هنگفت آنها در این سال‌ها از جمله سال گذشته بوده است. این البته در حالی است که کارشناسان معتقدند علاوه‌بر قیمت‌گذاری دستوری، عوامل مهم دیگری مانند ساختار مالی ناکارآمد و ریخت‌و‌پاش‌ها و عدم انضباط خودروسازان در مدیریت هزینه‌ها نیز در این زیان‌دهی هنگفت نقش دارند.
ثبت این زیان هنگفت در کارنامه خودروسازان این پرسش را برای افکار عمومی ایجاد کرده که اصلا ادامه فعالیت این صنعت توجیهی دارد؟ آنها می‌پرسند وقتی خودروسازان نه محصولات مناسبی را عرضه می‌کنند، نه صادرات دارند، نه سود می‌دهند و ضرر هم می‌کنند، چه توجیهی برای ادامه فعالیت آنها هست؟ در پاسخ به این پرسش‌ها خودروسازان و تصمیم‌سازان دست روی اشتغال می‌گذارند و می‌گویند با توجه به اینکه ده‌ها هزار نفر به صورت مستقیم و صدها هزار نفر نیز به شکلی غیر‌مستقیم از خودروسازی نان می‌خورند، ادامه حیات این صنعت به اندازه کافی توجیه دارد. آنها همچنین تاکید می‌کنند که می‌توان با تغییر سیاست‌های دستوری به‌خصوص در حوزه قیمت، خودروسازی را از زیان‌دهی خارج کرد. بنابراین وقتی امکان نجات این صنعت از بحران و سودده کردن آن هست، دلیلی ندارد تعطیل شود.
مواضع خودروسازان در شرایطی است که آنها منهای زیان‌دهی سنگین، بدهی‌های هنگفتی نیز به سیستم بانکی و قطعه‌سازان دارند. طبق آخرین آماری که منتشر شده، میزان بدهی خودروسازان به قطعه‌سازها به بالای 40هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین خودروسازان بزرگ کشور حدود 45هزار میلیارد تومان نیز به سیستم بانکی بدهکارند. بنابراین با تجمیع این دو، صنعت خودرو علاوه بر زیان انباشته بالغ بر 115هزار میلیارد تومانی، 85هزار میلیارد تومان نیز بدهی دارد. به عبارت بهتر، خودروسازان در مجموع 200هزار میلیارد تومان زیان و بدهی در کارنامه‌شان به ثبت رسیده، موضوعی که ادامه حیات آنها را با علامت سوالی بزرگ روبه‌رو کرده است.
با وجود این شرایط وخیم، دولت همچنان بر سیاست‌های دستوری در خودروسازی اصرار دارد و اقدام خاصی نیز در راستای تغییر وضع این صنعت صورت نگرفته است. به اعتقاد کارشناسان، هرچند شاید بتوان با اقداماتی مانند کمک‌های دولتی، تجدید ارزیابی دارایی‌ها و... خودروسازی را برای مدتی سرپا نگه داشت، با این حال ممکن است سرانجام روزی برسد که دیگر امکان جبران زیان و بدهی خودروسازان نباشد و این صنعت بزرگ زمین بخورد. از همین رو توصیه کارشناسان این است که بهتر است قبل از وقوع شرایطی که امکان جبران آن و نجات خودروسازی از نابودی نباشد، فکری به حال اصلاح این صنعت کرد. اقداماتی مانند اصلاح شیوه قیمت‌گذاری، خروج دولت از صنعت خودرو (به شرط واگذاری سهام خودروسازان به خریدارانی اصلح) می‌تواند به نجات خودروسازی کشور کمک کند.
جزئیات زیان‌دهی خودروسازان
اما نگاهی بیندازیم به جزئیات زیان‌دهی خودروسازان در سال گذشته تا مشخص شود آنها در هر فصل، ماه، هفته، روز، ساعت، دقیقه و ثانیه چقدر زیان داده‌اند. طبق آنچه در صورت‌های مالی خودروسازان آمده، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع طی سال گذشته 21هزار و 855میلیارد تومان زیان کرده‌اند. برای انجام محاسبات، عدد موردنظر را به اصطلاح گرد کرده و 22هزار میلیارد تومان در نظر می‌گیریم. با ملاک قرار دادن این عدد، سه خودروساز بزرگ کشور در مجموع طی هر فصل از سال گذشته حدود پنج هزار و 500 میلیارد تومان زیان کرده‌اند. این در شرایطی است که زیان آنها در هر ماه حدود هزار و 830 میلیارد تومان بوده است. با در نظر گرفتن 52 هفته سال، خودروسازان بزرگ کشور در سال گذشته هفته‌ای 423 میلیارد تومان زیان حاصل کرده‌اند. همچنین زیان آنها در هر روز چیزی حدود 60میلیارد تومان بوده است. اگر ملاک محاسبه را «ساعت» در نظر بگیریم، ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در مجموع ساعتی دو و نیم میلیارد تومان در سال گذشته ضرر کرده‌اند. همچنین میزان زیان آنها در هر دقیقه طی سال گذشته 42میلیون تومان محاسبه شده است. در نهایت اینکه غول‌های جاده مخصوص طی سال گذشته هر ثانیه حدود 700هزار تومان زیان دیده‌اند.
اما در حالت تفکیکی، ایران خودرو دارای بیشترین زیان در سال گذشته بوده و پس از این شرکت، سایپا و پارس‌خودرو در رده‌های بعدی ضرردهی قرار دارند. طبق صورت‌های مالی ایران‌خودرو، بزرگترین خودروساز ایران در سال گذشته بالغ بر 11هزار میلیارد تومان (11هزار و 93 میلیارد تومان) زیان دیده است.
با توجه به اینکه کل زیان سه خودروساز بزرگ کشور در سال 1400 چیزی حدود 22هزار میلیارد تومان بوده، سهم ایران‌خودرو از کل ضرر موردنظر، کمی بیش از نصف به دست می‌آید. اگر زیان ایران‌خودرو را گرد کرده و 11هزار و 100میلیارد تومان در نظر بگیریم، این شرکت در هر فصل از سال گذشته حدود دو هزار و 770میلیارد تومان زیان دیده است. زیان ایران‌خودرو در هر ماه از سال 1400 نیز نزدیک به 925میلیارد تومان محاسبه شده است. با ملاک قرار دادن «هفته» اما زیان هفتگی ایران‌خودرویی‌ها در سال گذشته 213میلیارد تومان بوده است. آبی‌های جاده مخصوص همچنین طی سال گذشته در هر روز نزدیک به 30 میلیارد تومان زیان به ثبت رسانده‌اند. میزان زیان بزرگترین خودروساز ایران طی هر ساعت از سال گذشته نیز حدودا یک میلیارد و 266میلیون تومان بوده است. این شرکت در هر دقیقه از سال 1400 حدود 21میلیون تومان زیان دیده و میزان ضرردهی‌اش در هر ثانیه از پارسال نیز 352هزار تومان محاسبه شده است.
از ایران خودرو بگذریم و به سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ ایران که زیان‌دهی کمتری نسبت به رقیب آبی‌پوش خود در سال گذشته داشته است. طبق صورت‌های مالی سایپا، این شرکت در سال گذشته بالغ بر 9هزار و 300میلیارد تومان (9هزار و 334میلیارد تومان) زیان دیده است. با در نظر گرفتن اینکه طبق صورت‌های مالی ارائه‌شده به بورس، کل زیان سه خودروساز بزرگ کشور در سال 1400 نزدیک به 22هزار میلیارد تومان بوده، سایپایی‌ها سهمی 5/ 42درصدی از این ضرر هنگفت داشته‌اند.
اگر زیان سایپا را گرد کرده و 9هزار و 340میلیارد تومان در نظر بگیریم، این شرکت در هر فصل از سال گذشته حدود دو هزار و 330میلیارد تومان زیان دیده است. زیان سایپا در هر ماه از سال 1400 نیز نزدیک به 779میلیارد تومان محاسبه شده است. با ملاک قرار دادن «هفته» اما زیان هفتگی دومین خودروساز بزرگ ایران در سال گذشته 180میلیارد تومان بوده است. نارنجی‌های جاده مخصوص همچنین طی سال گذشته در هر روز نزدیک به 25میلیارد و 500میلیون تومان زیان به ثبت رسانده‌اند. میزان زیان سایپا طی هر ساعت از سال گذشته نیز حدودا یک‌میلیارد و 100 میلیون تومان بوده است. این شرکت اما در هر دقیقه از سال 1400 نیز حدود 18میلیون تومان زیان دیده است. در نهایت اینکه میزان ضرردهی خودروساز دوم ایران در هر ثانیه از سال گذشته نیز 296هزار تومان محاسبه شده است.
اما به پارس‌خودرو برویم و ببینیم سومین خودروساز بزرگ ایران در سال گذشته طی هر فصل، ماه، هفته، روز، ساعت، دقیقه و ثانیه چه مقدار زیان دیده است. پارس‌خودرو از نظر میزان زیان‌دهی طی سال گذشته پشت سر ایران‌خودرو و سایپا قرار گرفته است، زیرا تولید کمتری در مقایسه با این دو شرکت دارد و طبیعی است که کمتر زیان بدهد. طبق صورت‌های مالی پارس‌خودرو، سومین خودروساز بزرگ ایران در سال گذشته بالغ بر هزار و 426میلیارد تومان زیان دیده است. با توجه به اینکه کل زیان سه خودروساز بزرگ کشور در سال 1400 چیزی حدود 22هزار میلیارد تومان بوده، سهم پارس‌خودرو از کل ضرر موردنظر، کمتر از هفت درصد است. اگر زیان پارس‌خودرو را گرد کرده و هزار و 430میلیارد تومان در نظر بگیریم، این شرکت در هر فصل از سال گذشته حدود 357میلیارد تومان زیان دیده است.
زیان پارس‌خودرو در هر ماه از سال 1400 نیز نزدیک به 119میلیارد تومان محاسبه شده است. با ملاک قرار دادن «هفته» اما زیان هفتگی پارس‌خودرویی‌ها در سال گذشته 27میلیارد و 500 میلیون تومان بوده است. پارس‌خودرویی‌ها همچنین طی سال گذشته در هر روز نزدیک به سه‌میلیارد و 900میلیون تومان زیان به ثبت رسانده‌اند. میزان زیان سومین خودروساز بزرگ ایران طی هر ساعت از سال گذشته نیز حدودا 163میلیون تومان بوده است. این شرکت اما در هر دقیقه از سال 1400 حدود دو میلیون و 700هزار تومان زیان دیده است. در نهایت اینکه میزان ضرردهی پارس‌خودرو در هر ثانیه از سال 1400 نیز 45‌هزار تومان محاسبه شده است.