بزرگنمايي:

بازار آریا - دنیای‌اقتصاد : در حال حاضر مهم‌ترین آسیب صنعت لوازم خانگی ایران، پدیده قاچاق است. تجارت غیرقانونی لوازم خانگی تقریبا در اغلب کشورها وجود دارد، اما تفاوت قاچاق لوازم خانگی در ایران با سایر کشورها در نرخ آن است؛ یعنی در حالی که نرخ قاچاق لوازم خانگی در اکثر کشورها رقمی ‌بین سه تا پنج درصد سهم بازار است، این رقم در بازار ایران به طور متوسط بالای 50 درصد و در حال حاضر بیش از نیمی ‌از بازار هفت میلیارد دلاری صنعت لوازم خانگی در دست عاملان واردات خاکستری است. اهمیت این آمار از آن جهت است که نشان می‌دهد در صورت امحای قاچاق از اقتصاد صنعت لوازم خانگی کشورمان، جهش چشمگیری در افزایش ظرفیت اشتغال در این صنعت و همچنین رونق در صنایع بالا و پایین‌دستی پدید می‌آید که برکات آن دارای اثرات انباشتی بسیار مثبت در اقتصاد ایران است.
با تمام این اوصاف صاحب‌نظران معتقدند تولیدکنندگان داخلی باید خودشان را به گونه‌ای اثبات کنند که مردم به سمت کالاهای ایرانی سوق پیدا کنند و این اتفاق جز با ارتقای کیفیت و همچنین تغییر قیمت‌ها نمی‌افتد. در حال حاضر از نظر قیمت، محصولات داخلی در بسیاری موارد شانه به شانه کالاهای خارجی می‌زنند هر چند تولیدکنندگان داخلی معتقدند هزینه‌های تولیدات‌شان بالا رفته و حتی قیمت‌های کنونی پاسخگوی سوددهی نیست، اما جا دارد اهالی این صنعت از خود بپرسند چگونه است که کالاهای خارجی که تولیدکننده آنها تمامی ‌مالیات‌ها را به کشور مبدأ می‌پردازد و به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند، علاوه بر سودآوری برای تولیدکننده و واسطه‌ها، رضایتمندی مصرف‌کننده نهایی را به همراه دارد؟! شاید منطقی‌ترین پاسخ به این سوال تولید با هزینه‌های بالاتر از استانداردهای جهانی باشد. در واقع به دلیل استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی ‌و فقدان تحقیق و توسعه همگام با دنیا، هزینه‌های تولید به جای کاهش، همواره روند افزایشی خود را طی کرده است. از طرفی نکته مهم این است که تولید برخی کالاها در صنعت لوازم خانگی کشور به صرفه نیست و باید در این بخش واردات به صورت قانونی انجام شود.
آسیب واردات قاچاق به صنعت لوازم خانگی
دبیر انجمن تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری کشور گفت: خلأها و نقاط ضعف قانونی در مواردی همچون ته‌لنجی، مرزنشینی، تعاونی‌های مرزی و... در موضوع واردات قاچاق به کشور وجود دارد که تولید لوازم‌خانگی را در داخل با چالش مواجه کرده است.
محمدرضا شهیدی با اشاره به این مطلب افزود: هرچند این موارد در قانون با اهداف خوبی برای مرزنشینان تدوین و تصویب شد، اما شاهد سوء استفاده‌های زیادی در این زمینه هستیم.
وی بیان کرد: مطابق برآوردها سالانه فقط در بخش تلویزیون بین 600 تا 700 هزار دستگاه و در کل بخش لوازم‌خانگی بیش از چند میلیون دستگاه کالای قاچاق به کشور وارد می‌شود که عمده آنها حاصل سوءاستفاده از قانون است.
شهیدی خاطرنشان‌ کرد: در این راستا مساله در ستاد مبارزه با قاچاق کالا مطرح شده تا جلوی منافذ شبه‌قانونی گرفته شود، زیرا نقاط زیادی در قانون وجود دارد که جای سوءاستفاده را باز گذاشته است.
وی با اشاره به موضوع قاچاق سوخت به خارج از کشور یادآور شد: اکنون گازوئیل که حدود یک‌بیستم نرخ جهانی قیمت دارد، در مناطق مرزی به‌راحتی قاچاق می‌شود و از آن طرف تلویزیون و دیگر کالاهای خارجی به داخل قاچاق می‌شوند که قیمت‌هایی به‌مراتب پایین‌تر از تولیدات داخلی دارند.
دبیر انجمن تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری کشور یادآور شد: نظیر این مشکل در قاچاق آرد، روغن و... از مناطق مرزی نیز وجود داشت که با طرح‌های جدید وزارت صمت جلوی قاچاق آنها تا حدود زیادی گرفته شد.
وی گفت: قیمت محصولات قاچاق به طور متوسط 30 تا 40 درصد پایین‌تر از تولیدات داخلی است، این در حالی است که مواردی همچون بیمه، مالیات، مالیات ارزش‌افزوده، گمرکی و ... 30درصد قیمت تمام‌شده تولیدکنندگان داخلی را تشکیل می‌دهد.
شهیدی تصریح‌ کرد: قرار دادن این دو مقوله در کنار هم، عدم توان رقابت محصولات داخلی با کالای قاچاق را نشان می‌دهد که این مساله ناشی از خلأهای قانونی است و تا این شرایط را داریم ارزش اقتصادی شرکت‌های ما نمی‌تواند بزرگ شده و منجر به کاهش تولید و اشتغال ‌شود.
وی تصریح کرد: این مساله باید حتما جزو جراحی‌های بزرگ اقتصادی دولت قرار بگیرد و جلوی صادرات قاچاق به‌ویژه سوخت، همچنین واردات شبه‌قانونی به نام ته‌لنجی، مرزنشینی و تعاونی‌های مرزی گرفته شود.
راه جلوگیری از واردات قاچاق
نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی نیز گفت: تغییر قیمت در لوازم خانگی باید با هماهنگی سازمان صمت انجام شود که امسال ما هنوز با افزایش قیمتی مواجه نبوده‌ و تغییری نداشته‌ایم. با وجود این در بازار لوازم خانگی با رکود شدیدی مواجه هستیم، قیمت کالاها در سال‌های اخیر افزایش یافته و قدرت خرید مردم کم شده است.
محمد‌رضا اسلامیان با اشاره به این مطلب افزود: با توجه به اینکه کارخانه‌های ما افزایش قیمت حامل‌های انرژی، مواد اولیه و حقوق و دستمزد را در سال جدید داشتند ولی عدم تقاضا از سوی مردم و ندادن مجوز افزایش قیمت از سوی وزارت صمت باعث شده تا این لحظه افزایش قیمت در لوازم اساسی و مطرح خود نداشته باشیم.
نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در ادامه درباره کیفیت لوازم خانگی داخلی اظهار کرد: حدود چهار سال است که کالای لوازم خانگی وارد نشده و در این چهارسال برندهای داخلی ما توانسته‌اند، زیرساخت‌های لازم را انجام دهند و به حد مطلوبی از تولید برسند. اکنون با تولید در سطح کیفیت جهانی فاصله داریم، اما نیاز بازار تامین شده و تا حدودی کیفیت و خدمات پس از فروش مطلوب وجود دارد. سهم بسزایی از بازار را تولیدات ایرانی پوشش داده و می‌توان گفت حدود 70 درصد به خودکفایی در لوازم خانگی رسیده‌ایم.
وی در ادامه افزود: قدرت خرید مردم کاهش یافته و افزایش قیمت را هم در سه سال اخیر شاهد بوده‌ایم که این موضوع تاثیر مستقیم در توزیع و خرید مردم دارد، ولی به نسبت کالاهای خارجی قیمت کالای داخلی مناسب‌تر است.
اسلامیان درباره حق انتخاب مردم برای انتخاب کالای خانگی مورد نیاز خود تصریح کرد: قدرت مقایسه و انتخاب برای مردم زمانی شکل می‌گیرد که کالای خارجی هم در بازار وجود داشته باشد، در حالی که چهار سال است کالایی به صورت قانونی وارد نشده و این قدرت انتخاب را از مردم می‌گیرد.
وی افزود: در قسمت بعدی، قیمت کالا مطرح می‌شود که متاسفانه قدرت خرید آنقدر پایین آمده که حتی خرید کالای ایرانی هم برای مردم سخت شده است. برای مثال پایین‌ترین قیمت یک یخچال و فریزر ایرانی معمولی حدود 10 میلیون تومان است. یخچال و فریزر ایرانی هم داریم که حدود 35میلیون تومان قیمت دارد، اما وقتی قدرت خرید مردم برای خرید این کالاها هم پایین آمده، تقاضا در بازار وجود ندارد.
اسلامیان درباره نیاز کشور به واردات کالای خانگی گفت: آن قسمتی که ما توانمندی تولیدش را نداریم و در بازار نیاز آن احساس می‌شود قطعا باید وارداتش انجام شود، چون واردات هدفمند ایجاد رقابت و تا حدودی از قاچاق کالا جلوگیری می‌کند.
وی افزود: وقتی ورودی کالایی را ببندیم و نخواهیم به صورت قانونی وارد شود، اما نیازش در بازار وجود داشته باشد، این کالا به صورت قاچاق تامین می‌شود و وقتی کالای قاچاق خدمات پس از فروش ندارد، در نهایت این مصرف‌کننده است که ضرر می‌کند.
اسلامیان در ادامه تاکید کرد: کالاهای خارجی که اکنون در بازار مشاهده می‌کنید، خدمات پس از فروش ندارند چون به صورت قانونی وارد نشده‌اند. در سه یا چهار سال اخیر روی کیفیت برندهای ایرانی و خدمات پس از فروش آنها کار شده و زیرساخت‌های لازم را در سراسر کشور برای آن ایجاد کرده‌ایم، ولی با خدمات مطلوب جهانی فعلا فاصله داریم.
نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی با بیان اینکه با ادامه این وضع در آینده هم تقاضا برای کالای خانگی به روال کنونی کم خواهد بود، افزود: افزایش قیمت‌ها، حقوق و دستمزد و... باعث می‌شود که تولید کالای خانگی کاهش یابد. وقتی توانمندی تولید کالایی را نداریم یا صرفه اقتصادی برای تولید آن وجود ندارد، باید کالایی را که به صورت قاچاق عرضه می‌شود بتوانیم به صورت هدفمند و قانونی وارد کنیم. در این صورت می‌توان از ورود کالای قاچاق جلوگیری کرد که در نهایت مصرف‌کننده منتفع شود.