بازار آریا - علت ایجاد جوی سنگین علیه دولت نه صرف تورم بلکه افزایش قیمت کالاهای مصرفی مهم مردم است.

به گزارش خبر فوری، معمولا سال اول ریاست جمهوری یک رئیس جمهور بهترین سال اقتصادی دولت او است. علت این اتفاق، جو نسبتا مثبت بازار نسبت به تغییرات سیاسی است. دولت‌های روی کارآمده در دوران جمهوری اسلامی ایران معمولا این تغییر و جوّ مثبت را تجربه کرده و توانسته اند از طریق آن، حداقل برای 4 سال اعتماد عمومی را به خود جلب کرده و توشه لازم برای انتخابات دور بعد را هم فراهم کنند.
با افزایش روزافرون تورم بسیاری برآنند که آنچه برای دولت سید ابراهیم رئیسی اتفاق افتاده خلاف تجربه های قبلی است. هنوز یک سال هم از ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی نگذشته اما تورم که مهم ترین شاخص اقتصادی است هر روز در حال بالاتر رفتن است. این در حالی است که او در شرایطی دولت را تحویل گرفت که ایران در یک بحران اقتصادی به سر می برد و همه انتظار داشتند، تغییر دولت حداقل یک شوک مثبت به بازار بدهد.
برای فهم دقیق این مطلب ابتدا به تفاوت شاخص تورم در یک سال ابتدایی دولت های مختلف ایران (بعد از انقلاب) و یک سال قبل از روی کارآمدن دولت می پردازیم و سپس این آمار را با آمار دولت سید ابراهیم رئیسی مقایسه می کنیم.

نام دولت	نرخ تورم سال اول دولت	نرخ تورم سال قبل انتخاب دولت
حسن روحانی	1393: 15.6 1392: 34.7	1391: 30.5
محمود احمدی نژاد	1385: 11.9 1384: 10.4	1383: 15.2
محمد خاتمی	1377: 18.1 1376: 17.3	1375: 22.2

این اعداد در حالی شرایط حداقل سه رئیس جمهور قبل از رئیسی را نشان می دهد که نرخ تورم در اسفند سال 1399 حدود 36 درصد و در مرداد 1400 که آخرین ماه ریاست جمهوری حسن روحانی و اولین ماه حضور سید ابراهیم رئیسی در پاستور است حدود 45 درصد بوده است. بر اساس آمار، تورم در ماه اردیبهشت 1401 نیز حدود همین عدد است. بر اساس تحلیل اکو ایران، احتمالا تورم سالیانه 1401 بین 37 الی 53 درصد باشد. این نشان می دهد که ابراهیم رئیسی کار بسیار سختی در کنترل تورم سالیانه خواهد داشت و به همین سبب، نمی‌تواند شوکی را که برای ثبات اقتصادی و سیاسی احتیاج دارد به بازار وارد کند.
البته بی انصافی است که نگوییم دولت رئیسی توانست در ابتدای ورودش به پاستور زنجیره تورمی را بشکند و حداقل مانع از افزایش تورم 45 درصدی ماه های پایانی دولت روحانی شود اما این کنترل کوتاه مدت تر از سایر دولت ها بود. دولت رئیسی توانست از مرداد تا دی ماه تورم را کنترل کند اما از دی ماه 1400 تا اردیبهشت 1401 شرایط تغییر کرد و مجددا روند تورم افزایشی شد. این در حالی است که دولت های قبل حداقل تا 2 سال بعد از ورود به پاستور می توانستند تورم را کنترل کنند.
موافقان دولت چه می گویند؟
پایگاه ایرنا بعد از افزایش انتقادات از رئیس جمهور و دولتش جهت کنترل تورم در گزارشی تقصیر را به گردن دولت قبل انداخت و مدعی شد ابراهیم رئیسی به خوبی توانسته تورم را کنترل کند.
ایرنا در گزارش خود چنین نوشت: «منتقدان فراموش کرده‌اند که آیت‌الله رئیسی در تابستان 1400 اقتصاد ایران را با بالاترین تورم تاریخ 70 سال اخیر ایران تحویل گرفت و باید آن را شرایط بحرانی تورم نامید.»
بر اساس ادعای نویسنده ایرنا و بر اساس آمار بانک مرکزی، نرخ تورم در تیرماه 1400 در پایان دولت دوازدهم به 57 درصد رسید که بالاترین نرخ تورم از سال 1322 بدین سو در اقتصاد ایران محسوب می ‌شود. در اوایل دهه 1320 اقتصاد ایران به علت تبعات جنگ جهانی دوم به شدت آسیب دید و نرخ تورم به 100 درصد هم رسید.
پس از آن دوره، اقتصاد ایران هیچ‌گاه تورم بالای 50 درصد به خود ندیده بود و در سال 1374 در دوره ریاست مرحوم رفسنجانی نرخ تورم به 49.5 درصد افزایش یافت.
اما در سال‌های پایانی دهه 90 به علت سیاست‌های اقتصادی نادرست دولت دوازدهم، ایران بار دیگر تورم سنگین را تحمل کرد و نرخ تورم به بالای 50 درصد رسید و دولت دوازدهم کار خود را با تورم تاریخی 57 درصد به پایان رساند.
به عبارت دیگر رئیسی اقتصادی را تحویل گرفت که پس از جنگ جهانی دوم، چنین شرایط بحرانی در تورم به خود ندیده بود.
ایرنا در انتها تاکید می کند، اکنون با گذشت هشت ماه از تغییر دولت، طبق گزارش مرکز آمار، نرخ تورم سالانه حدود 5 درصد و تورم نقطه به نقطه 8.9 درصد کمتر شده است. با این حال همچنان اقتصاد ایران با تورم حدود 40 درصد دست و پنجه نرم می‌کند. اما عملکرد دولت جدید سبب کاهش شتاب تورم شده است و این حقیقتی است که منتقدان دولت آن را سانسور می‌کنند.
تورم کالاهای اساسی کار دولت رئیسی را سخت تر می کند
شاید برخی ادعاهای موافقان دولت صحیح باشد اما علت ایجاد جوی سنگین علیه دولت نه صرف تورم بلکه افزایش قیمت کالاهای مصرفی مهم مردم است. در واقع، اتفاقی که برای دولت رئیسی افتاده افزایش قیمت کالاهای اساسی است و این شاید مهم تر از افزایش تورم سالیانه باشد. در طول بیش از 8 ماه ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی، قیمت پراید از 115 میلیون تومان به بیش از 200 میلیون رسید. همچنین، قیمت برنج از 40 هزار تومان به نزدیک 100 هزارتومان رسید و قیمت خرید و اجاره مسکن نیز به ترتیب 20 و 80 درصد افزایش را تجربه کردند.
این روند نشان می دهد که حتی اگر دولت بتواند روند تورم سالیانه را متوقف کند باز در کنترل قیمت کالاهای اساسی ناموفق بوده و همین امر باعث تضعیفش می شود. باید دید دولت رئیسی در آینده چه برنامه ای دارد و چگونه می تواند مانع از افزایش قیمت ها شود.