بازار آریا - دنیای اقتصاد - عاطفه چوپان : بورس تهران پس از پنج هفته صعود متوالی، هفته جدید را نه با احتیاط، بلکه با شتابی مضاعف آغاز کرد؛ شتابی که خیلی زود به سبزپوشی فراگیر تابلو و ثبت رکوردهای تازه در نماگرهای اصلی بازار انجامید. تغییر در سیاست ارزی و حذف ارز توافقی، همزمان با به رسمیت شناختن ارز تالار دوم، عملا معادلات ذهنی فعالان بازار را بازنویسی کرد و بهعنوان یک محرک بنیادی، نقش سوخت تازهای را برای موتور بازار سهام ایفا کرد. این تحول، در کنار سیگنالهای آشکار حمایتی از سوی دولت، سطح انتظارات مثبت را در میان معاملهگران بهطور محسوسی افزایش داد و جریان تقاضا را در ابتدای هفته تقویت کرد.
عکس :علی محمدی
در بورس شنبه چه گذشت؟
معاملات روز شنبه بورس تهران، تصویری کمابهام از برتری مطلق سمت تقاضا در تالار شیشهای ترسیم کرد؛ تصویری که خود را در رکوردشکنی همزمان شاخصها نشان داد. شاخص کل با رشد ۲.۴۸درصدی و افزایش بیش از ۹۳ هزار واحدی، در سطح ۳میلیون و ۸۶۰ هزار واحد آرام گرفت؛ سطحی که نهتنها بیانگر ثبت رکوردی تازه در تاریخ بازار سرمایه است، بلکه از شتاب گرفتن موج صعودی در ابتدای هفته حکایت دارد.
همزمان با حرکت پرقدرت شاخص کل، شاخص هموزن نیز مسیر صعودی مشابهی را تجربه کرد و با رشد ۲.۱۷ درصدی، از نیمه کانال یکمیلیون واحد عبور کرد و به محدوده یک میلیون و ۷۰ هزار واحد رسید. این همسویی معنادار، نشان میدهد که رشد بازار محدود به چند نماد شاخصساز نبوده و سهمهای کوچک و متوسط نیز بهطور فعال در موج صعودی اخیر مشارکت داشتهاند؛ مولفهای که از منظر تحلیلگران، معمولا بهعنوان یکی از نشانههای مهم پایداری و عمق گرفتن روند صعودی تلقی میشود.
بررسی جزئیات تابلوی معاملات نشان میدهد از مجموع ۷۹۰ نماد معاملاتی، حدود ۶۳۰ نماد در پایان روز با صف خرید کار خود را به اتمام رساندند؛ آماری که از وجود تقاضایی سنگین، فراگیر و کموقفه در بازار حکایت دارد. برتری ۳.۵هزار میلیارد تومانی ارزش سفارشهای خرید نسبت به سفارشهای فروش، گواه دیگری بر غلبه انتظارات صعودی در معاملات روز شنبه است. در این میان، حضور پررنگ سرمایهگذاران حقوقی نیز قابلتوجه بود؛ بهگونهای که بیش از ۶۵ درصد ارزش معاملات در هر دو سمت خرید و فروش به این گروه اختصاص یافت؛ موضوعی که از نقش فعال بازیگران بزرگ در هدایت جریان معاملات و تثبیت روند صعودی بازار خبر میدهد.
خبرهای مهم شنبه
دیروز اظهارات وزیر اقتصاد و معاون رئیسجمهور درباره حمایت قاطع از بازار سرمایه، همزمان با تغییر مسیر سیاست ارزی، باعث شد سمت تقاضا از همان دقایق ابتدایی معاملات فعال شود؛ بهطوری که ۹۶درصد نمادها در محدوده مثبت تابلو قرار گرفتند و ارزش سفارشهای خرید از مرز ۴ هزار میلیارد تومان عبور کرد. با این حال، این تصویر پرقدرت از معاملات، یک روی دیگر نیز دارد؛ همزمانی جهش شاخصها با نزدیک شدن نسبت قیمت به سود(P/E) و ارزش دلاری بازار به محدودههای مقاومتی مهم، موجب شده بخشی از فعالان حرفهای بازار، هفته جاری را نه صرفا ادامه یک روند صعودی، بلکه مقطعی حساس و تعیینکننده برای سنجش پایداری رشد یا ورود بازار به فاز اصلاحی تلقی کنند.
از طرفی تحولات اخیر در سیاست ارزی، مسیر جریان نقدینگی را بهطور معناداری به سمت صنایع بزرگ و دلاری بورس تهران تغییر داد. حذف ارز توافقی و رسمیت یافتن ارز تالار دوم، بار دیگر توجه فعالان بازار را به صنایعی جلب کرد که بیشترین حساسیت را نسبت به نرخ ارز دارند.
به طور کلی ۲هزار و ۴۷۷میلیارد تومان سرمایه حقیقی وارد بورس شد و ارزش معاملات خرد با رشد ۲درصدی نسبت به روز چهارشنبه ۱۴هزار و ۴۹۴میلیارد تومان ثبت شد. در این میان، گروه محصولات شیمیایی با ثبت ورود ۳۸۰میلیارد تومان پول حقیقی، در صدر جدول جذب نقدینگی قرار گرفت. پس از آن، صنعت فلزات اساسی که طی هفتههای گذشته از کانون توجه بازار فاصله گرفته بود، با جذب ۳۱۵میلیارد تومان پول حقیقی، بار دیگر به جمع صنایع پیشران بازگشت. گروههای پالایشی و بانکی نیز هر یک با حدود ۱۷۸میلیارد تومان ورود پول حقیقی، جایگاههای بعدی را به خود اختصاص دادند و نشان دادند که موتور اصلی حرکت بازار همچنان در اختیار صنایع بزرگ است. با وجود فضای مثبت حاکم بر معاملات، همه گروهها از این موج منتفع نشدند. برخی صنایع از جمله چندرشتهای صنعتی و استخراج نفت و گاز، بیشترین خروج پول حقیقی را در معاملات روز شنبه تجربه کردند. در بخش صندوقهای سرمایهگذاری نیز خروج سرمایه از صندوقهای درآمد ثابت و طلا و ورود پول به صندوقهای سهامی و شاخصی، نشانهای از افزایش ریسکپذیری سرمایهگذاران و تقویت نگاه صعودی به بازار سهام در ابتدای هفته تلقی میشود.
پیام سیاستگذار، موتور تقاضای بورس را روشن کرد
ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: «روز گذشته را میتوان یکی از سبزترین روزهای بازار سرمایه در طول سال دانست. حدود ۹۶ درصد نمادها در محدوده مثبت معامله شدند و بیش از ۶۲۰ نماد بازدهی مثبت ۲ تا ۳ درصدی داشتند. از منظر جریان نقدینگی نیز شاهد ورود بیش از ۲.۵ همت پول حقیقی به سهام، حقتقدمها و صندوقهای سهامی بودیم که بخش قابلتوجهی از آن به صندوقهای سهامی اختصاص یافت؛ موضوعی که نشاندهنده خوشبینی فعالان نسبت به بازار سرمایه است.» او با بیان اینکه رشد دیروز را نمیتوان صرفا با اعداد شاخص یا سبزپوشی تابلو توضیح داد، افزود: «آنچه دیروز رخ داد، بیش از آنکه یک واکنش قیمتی باشد، پاسخ بازار به یک پیام سیاسی بود. رشد معنادار شاخصها، همراهی بدنه بازار و افزایش محسوس مشارکت معاملهگران نشان داد که حرکت روز شنبه نه از جنس هیجان، بلکه حاصل یک برداشت مثبت از فضای تصمیمسازی و سیگنالهای ارسالشده از سوی سیاستگذار بود.»
سماوی ادامه داد: «حضور چهرههای شاخص دولت و مقامات اقتصادی در فضای بازار، فارغ از محتوای سخنان، حامل یک پیام نمادین مهم بود؛ اینکه بازار سرمایه دیده میشود. در بازاری که طی سالهای اخیر بیش از هر چیز از بیتوجهی و تصمیمهای ناگهانی آسیب دیده، همین نشانههای توجه میتواند اثر روانی قابلتوجهی بر رفتار سرمایهگذاران بگذارد و بخشی از اعتماد ازدسترفته، بهویژه پس از رویدادهای سال ۱۳۹۹ را احیا کند.»
این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به همجهتی شاخص کل و شاخص هموزن گفت: «همزمانی رشد این دو شاخص نشان میدهد که افزایش قیمتها محدود به چند نماد بزرگ و شاخصساز نبود و کلیت بازار در این رشد مشارکت داشت. چنین رفتاری معمولا زمانی مشاهده میشود که سرمایهگذاران احساس کنند ریسک سیستماتیک بازار کاهش یافته و میتوانند فراتر از چند سهم خاص، به کل بازار نگاه کنند.» او افزایش ارزش معاملات را نیز نشانهای مهم دانست و تصریح کرد: «رشد ارزش معاملات این برداشت را تقویت میکند که نقدینگی واردشده صرفا نوسانگیرانه نیست و بخشی از آن با نگاه کوتاهمدت و حتی شکلگیری تدریجی نگاه میانمدت وارد بازار شده است. به باور من، بازار دیروز بیش از آنکه به سودآوری شرکتها واکنش نشان دهد، به کاهش نااطمینانی سیاستی پاسخ داد؛ تمایزی که در مقاطع مختلف بازار اهمیت زیادی داشته است.» سماوی در ادامه خاطرنشان کرد: «تجربه نشان داده حتی در دورههایی که بازار از منظر سودآوری و نسبتهای ارزشگذاری در سطوح جذاب قرار داشته، اگر احساس تغییر در قواعد بازی و حمایت سیاستی وجود نداشته، رشد پایداری شکل نگرفته است. دیروز اما نشانههایی از گفتوگو، شنیدهشدن بازار و تمایل به ثبات دیده شد و همین موضوع موتور حرکت تقاضا را روشن کرد.»
او با تاکید بر اینکه بازار بیش از هر چیز به پیشبینیپذیری نیاز دارد، افزود: «بارها گفتهایم که بازار سرمایه باید بهعنوان یک رکن اصلی اقتصاد از سوی سیاستگذار پذیرفته شود. بورس با شوک کنار نمیآید، اصلاح را میپذیرد و با ثبات همراه میشود.»
این تحلیلگر بازار سرمایه در عین حال هشدار داد: «نباید فراموش کرد که یک روز مثبت الزاما به معنای آغاز یک روند پایدار نیست. بازار سرمایه نشان داده اگر سیگنالهای سیاستی با اقدام عملی و تداوم تصمیمگیری همراه نشود، این واکنشهای اولیه بهسرعت فرسوده میشود. از این رو، دیروز را باید بهمثابه یک آزمون برای دولت دانست.» سماوی در پیشبینی روند هفته جاری گفت: «انتظار میرود بازار وارد فاز تثبیت همراه با نوسان ملایم شود و شاخص کل بهتدریج به سمت محدوده ۴میلیون واحد حرکت کند. در صورتی که جریان نقدینگی حفظ شود و پیام ثبات از سوی سیاستگذاران نهتنها در گفتار بلکه در عمل تکرار شود، بازار میتواند سطوح قیمتی جدیدی را تجربه کرده و به سمت کانالهای تعادلی بالاتر حرکت کند.»
او اظهار کرد: «معاملات دیروز را میتوان نشانهای از بازگشت گفتوگو میان بازار و سیاستگذار دانست. اگر این گفتوگو ادامه یابد و سیاستهای حمایتی از سطح وعده فراتر رود، بازار توان ادامه مسیر را خواهد داشت؛ در غیر این صورت، خطر بازگشت به همان احتیاط مزمن گذشته همچنان وجود دارد.»
بازار در آستانه تغییر سطح سودآوری
محمد خبریزاد، تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به معاملات دیروز بورس تهران گفت: «بازار سهام دیروز یک روز تاریخی دیگر را پشت سر گذاشت. شاخص کل رشد حدود ۲.۵ درصدی را ثبت کرد و شاخص هموزن نیز با افزایش حدود ۲.۱۷ درصدی همراه شد. در مجموع، با روزی کاملا مثبت در بازار مواجه بودیم؛ بهطوریکه ارزش معاملات خرد به حدود ۱۴.۵ همت رسید و ورود پول حقیقی نیز در محدوده ۲۶۰۰میلیارد تومان قرار گرفت که بالاترین رقم ورود نقدینگی در دو ماه اخیر محسوب میشود.»
او با تاکید بر خاصبودن معاملات دیروز افزود: «رشد روز گذشته بازار را میتوان در چند عامل جستوجو کرد، اما مهمترین محرک، برداشتی بود که فعالان بازار از اظهارات وزیر اقتصاد داشتند. در کنار آن، شایعاتی که طی روزهای اخیر منتشر شد مبنی بر اینکه احتمالا دیگر شاهد دلارهای ۷۰ یا ۷۵ هزار تومانی نخواهیم بود و دولت در گام نخست به سمت انتقال کامل معاملات ارزی به تالار دوم با نرخهای بالای ۱۰۰ هزار تومان حرکت میکند، نقش مهمی در شکلگیری این فضای مثبت ایفا کرد.»
خبریزاد ادامه داد: «بر اساس این برداشت، این احتمال وجود دارد که دولت در ادامه مسیر، به سمت تکنرخیکردن ارز حرکت کند. در صورتی که نرخ تسعیر شرکتها به سطوح بالای ۱۰۰ هزار تومان برسد، سودآوری بنگاهها وارد یک سطح جدید میشود و بازار سهام عملا یک جهش و تغییر لول اساسی را تجربه خواهد کرد.»
این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح کرد: «همین چشمانداز باعث شده حتی با وجود رشدهای اخیر، بازار همچنان ارزنده تلقی شود. رشدی که دیروز شاهد آن بودیم، از منظر شدت و گستردگی، کمسابقه است و میتوان گفت پس از سال ۱۳۹۹ نمونهای مشابه آن را کمتر در بازار دیدهایم.» او با اشاره به نقش واقعیشدن نرخ ارز در این تحولات گفت: «آنچه امروز بازار به آن واکنش نشان داد، واقعیشدن نرخ ارز شرکتها و کاهش رانت توزیعی در ساختار فعلی معاملات ارزی، بهویژه در بازار توافقی بود. این موضوع بهعنوان یک محرک بنیادی، نگاه سرمایهگذاران را نسبت به آینده سودآوری شرکتها تغییر داده است.»
خبریزاد در پایان با نگاهی به ادامه مسیر بازار اظهار کرد: «در هفته جاری و هفته آینده گزارشهای ماهانه شرکتها منتشر میشود و این احتمال وجود دارد که بخشی از اثر افزایش نرخ ارز در این گزارشها منعکس شود. در صورت تایید این روند در دادههای عملیاتی شرکتها، میتوان انتظار داشت که فضای مثبت بازار تداوم پیدا کند و واکنش دیروز بورس صرفا محدود به یک روز نباشد.»