بازار آریا - اکو ایران /داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد، زخمی که کرونا بر جمعیت شاغلان کشور وارد کرده، التیام یافته و سرانجام شمار شاغلین در مقایسه با ایام قبل از کرونا، بیشتر شده است.
از سال 97 تا کنون، شمار افراد در سن کار ( 15 ساله و بیشتر) در کشور افزایش یافته و در سال 1402 این رقم به 64.6 میلیون نفر رسیده است. در مقابل نسبت افراد شاغل به کل جمعیت در سن کار روند نزولی داشته و به دنبال شیوع کرونا کمتر شده است. به بیان دقیق‌تر علی‌رغم بیشتر شدن افراد در سن کار، تعداد شاغلین کشور کاهش یافته است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال 97 شمار افرادی که موفق به پیدا کردن شغل شده‌اند، بالغ بر 23.8 میلیون نفر بود. این جمعیت در سال 98 با رشد 1.8 درصدی مواجه شده و از مرز 24 میلیون نفری عبور کرد. البته این روند فزاینده ادامه‌دار نبود.
با شیوع بحران کرونا در سال 99، بیش از یک میلیون نفر از تعداد شاغلین کاسته شده و بار دیگر جمعیت شاغل به سطح 23 میلیون نفری بازگشت. به دنبال کاهش قرنطینه‌ها و سازگارتر شدن مردم با شرایط موجود، برخی افراد بار دیگر به بازار کار بازگشته‌اند. با این حال تا سال 1401 جمعیت شاغل در کشور به 23.7 میلیون نفر رسیده است. این رقم بیش از نیم میلیون نفر کمتر از تعداد شاغلین کشور در سال 1398 است.
در سال 1402 جمعیت شاغل در کشور با رشد 3.2 درصدی مواجه شده و خالص اشتغال کشور به 774 هزار و 371 نفر رسید. خالص اشتغال نشان می‌دهد در هر سال نسبت به سال قبل، چند نفر به جمعیت شاغلین اضافه و یا از آن کاسته شده است. به این ترتیب، مجموع جمعیت شاغل در کشور در پایان سال 1402 به 24 میلیون و 490 هزار و 182 نفر رسیده است. این تعداد، بیشترین جمعیت شاغل در 6 سال گذشته بود. در ادامه جمعیت شاغلین کشور از سال 97 تا سال 1402 بررسی شده است.
التیام زخم حاصل از کرونا در بدنه اشتغال کشور
در مفاهیم اقتصاد نیروی کار، از مجموع افراد 15 ساله و بیشتر به عنوان جمعیت در سن کار یاد می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال 1397 حدود 61 میلیون نفر از جمعیت کشور در این بازه سنی قرار داشته‌اند. این رقم تا سال 1400 به سطح 63 میلیون نفری رسید. در ادامه این روند افزایشی، جمعیت در سن کار کشور در سال 1402 به 64.5 میلیون نفر رسید.
از میان افراد حاضر در این بازه سنی،‌ گروهی توان و تمایل به مشارکت در بازار کار داشتند. به همین منظور به جست‌وجوی کار پرداختند. به این دسته از افراد، «جمعیت فعال» گفته می‌شود.
در میان افراد فعال، گروهی موفق به یافتن شغل نشده و «بیکار» مانده‌اند. در مقابل برخی کار یافته و به گروه «شاغلان» پیوسته‌اند. شواهد آماری حاکی از آن است که در سال 97، حدود 39 درصد از جمعیت در سن کار، شاغل بودند. این رقم در سال 98، بالا رفته و به 39.3 درصد رسید، اما با شیوع کرونا با وجود آنکه جمعیت در سن کار بیشتر شده، شمار شاغلین کاهش یافت. بنابراین، نسبت افراد شاغل به کل جمعیت در سن کار نیز در مقایسه با سال 98 کمتر شده و به سطح 37 درصدی رسیده است. حال این سوال مطرح می‌شود که با شیوع کرونا چه تعداد از شاغلین از بازار کار خارج شده و یا چند نفر به آن پیوسته‌اند؟

خالص اشتغال نیز از ضربه کرونا در امان نماند
بررسی‌ها حاکی از آن است که با شیوع کرونا، خالص اشتغال در ایران کاهش یافته و به سطوح منفی رسیده است. خالص اشتغال از کسر تعداد شاغلین در دو مقطع زمانی حاصل می‌شود. این رقم نشان می‌دهد که در فاصله دو بازه زمانی، چه تعداد شغل به وجود آمده و به افراد شاغل اضافه شده یا چه تعداد شغل از بین رفته است. ارقام منفی این شاخص بیان‌گر از بین رفتن اشتغال و کاهش جمعیت شاغل است.
بررسی‌ها همچنین حکایت از آن دارد که پس از چهار سال از گذشت کرونا، سرانجام در سال 1402 زخم حاصل از فراگیری این بیماری در بدنه اشتغال کشور التیام یافته و تعداد شاغلین از دوره پیش از آغاز کرونا بیشتر شده است.
برش اول؛‌ خالص اشتغال کشور پیش از کرونا چگونه بود؟
جمعیت کل افراد شاغل 15 ساله و بیشتر در سال 1397 معادل 23.8 میلیون نفر اعلام شده است. در سال 98، 429 هزار و 964 نفر به تعداد شاغلین کل کشور اضافه شد و بدین ترتیب جمعیت شاغل با رشد 1.8 درصدی به سطح 24.2 میلیون نفر رسید. بررسی‌ها خبر از آن می‌دهد که در این برهه زمانی بخش خدمات بیشترین شمار شاغلین را به خود اختصاص داده است. بخش کشاورزی نیز کمترین سهم از جمعیت شاغل را در برگرفته است. رویه افزایش جمعیت شاغلین کشور ادامه‌دار نبوده و در سال 99 خالص اشتغال کشور به ارقام منفی تنزل پیدا کرده است.

ضربه سهمگین کرونا بر بدنه بازار کار
در سال 99 یک بیماری فراگیر جهان را در بر گرفته است. به دلیل تهدید سلامت و جان انسان‌ها به دلیل شیوع گسترده این بیماری، به سرعت اثرات آن در بازار کار نمایان شده است. بررسی‌ها خبر از آن می‌دهد که در سال 99 بالغ بر یک میلیون نفر از جمعیت شاغل در کشور کاسته شده است. به این ترتیب، شمار شاغلان کشور با ثبت رشد منفی 4.1 درصدی به مرز 23 میلیون نفری سقوط کرده است. این رقم کمترین میزان ثبت شده از جمعیت شاغل در بازار کار در 6 سال گذشته محسوب می‌شود.
با گذر از سال 99 به دلیل سازگارتر شدن افراد با شرایط موجود، 184 هزار و 405 نفر به بازار کار بازگشته‌اند. بر این اساس، نرخ رشد جمعت شاغل در سال 1400 به سطوح مثبت بازگشت، اما کمتر از یک درصد بود. در سال 1401، این نرخ به 1.14 درصد صعود کرد و جمعیت شاغل در کشور به 23.7 میلیون نفر افزایش پیدا کرد.
شواهد آماری حاکی از آن است که با وجود اینکه تعداد شاغلین کشور یک سال پس از شیوع کرونا شروع به افزایش کرده، اما هنوز جمعیت افراد دارای کار در سال 1401، بالغ بر نیم میلیون نفر کمتر از شمار شاغلین کشور در سال 1398 و پیش از دوره کروناست. به بیان دیگر، تا سال 1401 هنوز شماری از شاغلان که در اثر شیوع کرونا از بازار خارج شده بودند، به آن بازنگشته‌اند. اما آیا روند فزاینده تعداد شاغلین بازار کار در سال 1402 ادامه‌دار شده و این رقم به سطوح پیش از فراگیری کرونا برگشته است؟
در سال 1402 همه چیز عادی می شود!
در سال 1402 جمعیت شاغل در کشور با رشد 3.26 درصدی رو‌به‌رو شده است. این رقم بالاترین میزان ثبت شده از رشد جمعیت شاغل در 6 سال گذشته محسوب می‌شود.
بنابراین، در پایان سال 1402، شمار شاغلین کشور به 24 میلیون و 490 هزار و 182 نفر رسید. این رقم بیشترین جمعیت شاغل در کشور از ابتدای سال 97 تا کنون است. به این ترتیب، با گذشت 3 سال از ایام کرونا، سرانجام تعداد زیادی از افراد خارج شده از بازار، کار خود را از سر گرفته و افراد جدیدی نیز به این بازار پیوسته‌اند.