بزرگنمايي:

بازار آریا - صنعت نفت ایران نوروز امسال با امضای تمدید قرارداد صادرات گاز به عراق، پرچم سرمایه‌گذاری خارجی و ارزآوری برای کشور را بالا ببرد که به‌ نظر می‌رسد نویددهنده تداوم جایگاه ویژه این صنعت راهبردی در رشد اقتصادی سال 1403 خواهد بود.

به گزارش شانا، در نخستین روزهای سال 1403 که از سوی رهبر معظم انقلاب با عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری شده است، با امضای این قرارداد بین مجید چگنی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران و زیادعلی فاضل، وزیر برق عراق گزارش‌هایی با عناوین «نفت، پرچم‌دار ورود سرمایه‌گذاری خارجی به کشور»، «تحریم‌ها مانع ورود سرمایه‌گذاری خارجی در نفت نشد»، «سرمایه‌گذاری خارجی در نفت بیش از کل دوره برجام» و... در سر خط خبرهای اقتصادی رسانه‌ها قرار گرفت تا سریال شاگرد اولی نفت در رکوردشکنی‌های اقتصادی دولت سیزدهم تداوم یابد.
جواد اوجی و همکارانش از شهریورماه 1400، زمانی که وزارت نفت دولت سیزدهم را تحویل گرفتند تاکنون، با پیشبرد طرح‌های مختلف و اجرایی کردن پروژه‌های راهبردی در مسیری حرکت کردند که نام صنعت نفت در صدر گزارش‌ها و جدول‌های آماری نهادهای اقتصادی به چشم بخورد.
بسیاری از تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که با توجه به برنامه‌ریزی و اقدام‌های جهادی‌ مدیران و کارکنان صنعت نفت، رکوردشکنی‌ این دستگاه اجرایی در سال جاری نیز استمرار خواهد داشت.
تحقق یک رؤیا
به همین دلیل است که پیش‌بینی‌های مسئولان ارشد اقتصادی از جمله رؤسای کل بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه، وزیر امور اقتصاد و دارایی و صاحب‌نظران از روند ادامه‌دار تأثیرگذاری صنعت نفت در رشد اقتصادی در سال 1403 حکایت دارد.
ایستادن روی سکوی نخست در سالی که گذشت با کسب رشد بالای 20 درصدی بخش نفت و گاز و کمک به رشد 25 درصدی اقتصاد کشور در بازه زمانی 9 ماه 1402، کسب جایگاه نخست در وصول درآمدهای ارزی با وصول ارزی بیش از 80 درصد این درآمدها، رتبه نخست سرمایه‌گذاری خارجی با جذب 4.8 میلیارد دلار سرمایه و 5 پروژه در 1402 در زمره همان دستاوردهایی است که نام وزارت نفت را در گزارش‌های دوره‌ای و فصلی وزارت امور اقتصاد و دارایی، سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی و مرکز آمار ایران در قله فتوحات اقتصادی نشان می‌دهد.
این در حالی است که شاید در زمان آغاز به‌کار دولت سیزدهم که حتی مسئولان دولت پیشین راهی دشوار را برای آینده وزارت نفت متصور و معتقد بودند بدون برجام نمی‌توان پروژه‌های نفتی و این صنعت را پیش برد و صادرات و تولید نفت را افزایش داد، کمتر کارشناس اقتصادی یا حتی مسئولی می‌توانست نوید این رکوردها و تصاحب جایگاه‌های نخست عرصه‌های اقتصادی ایران را بدهد، اما وزارت نفت بدون آنکه سرنوشتش را به برجام و مذاکرات گره بزند و به گفته وزیر نفت، منتظر خارجی‌ها بماند، با برنامه‌ریزی برای مدیریت کاستی‌ها به‌ویژه پیشبرد طرح‌های نیمه‌تمام، اقدام‌های مهمی را دنبال کرد.
کدام اهداف اجرایی شدند؟
از جمله این اهداف توسعه‌ای صنعت نفت تعیین‌تکلیف توسعه میدان‌های مشترک نفت و گاز، جمع‌آوری گازهای همراه و استفاده از آن برای تأمین خوراک پتروشیمی‌ها و صنایع خرد و کلان کشور، افزایش ظرفیت تولید صنایع پالایشی و پتروشیمی، گسترش بازاریابی‌ها و یافتن مشتریان تازه برای صادرات نفت خام، میعانات گازی، فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی و خدمات فنی و مهندسی ایرانی و ابتکار پالایشگاه فراسرزمینی از طریق تقویت دیپلماسی انرژی به‌ویژه با همسایگان و شریکان راهبردی بوده است که با محوریت تکیه بر توان داخلی دنبال می‌شود و این روند با همکاری صنعت نفت با 650 شرکت دانش‌بنیان ادامه دارد.
این تلاش‌ها تاکنون رشد 60 درصدی تولید نفت، افزایش 50 میلیون مترمکعبی تولید روزانه گاز طبیعی و افزایش ظرفیت پالایش نفت تا 210 هزار بشکه در روز را در پی داشته است.
رکورد صادرات گاز طبیعی، نفت خام و میعانات گازی هم از سال 1397 تاکنون شکسته شده که نتیجه اقدام‌های مثبت با راهبرد توسعه دیپلماسی انرژی به‌ویژه با کشورهایی مانند روسیه، چین، کشورهای منطقه و آمریکای لاتین بوده است.
در این بین نباید از رکورد تازه ذخیره‌سازی گاز در 10 سال اخیر غافل شد که سال 1402 با ذخیره‌سازی 3 میلیارد مترمکعب در مخازن شوریجه و سراجه ثبت شد.
از سویی وزارت نفت با توجه به اهمیت موضوع جمع‌آوری گازهای مشعل پالایشگاه‌های گازی این شاخص را بهبود بخشیده و جمع‌آوری گازهای همراه نفت را روزانه یک میلیون و 500 هزار مترمکعب در ابتدای دولت سیزدهم به رقم 17 میلیون و 500 هزار مترمکعب تاکنون رسانده است.
توسعه فاز 11 پارس جنوبی پس از 20 سال تعلل اقدام ماندگار دیگری است که اوجی و همکارانش به ثمر نشاندند تا تولید حداکثری گاز از این میدان مشترک سه سال زودتر انجام شود. پالایشگاه گازی فاز 14 پارس جنوبی هم به بهره‌برداری رسید که به گفته سخنگوی دولت، مجموع این اقدام‌ها همراه با مدیریت مصرف، سبب شد از قطعی گاز جلوگیری شود.
بهره‌برداری از میدان‌های نفتی سپهر و جفیر، پتروشیمی گچساران، پالایشگاه گاز هویزه خلیج فارس، فاز دوم طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان و واحد تصفیه نفت گاز پالایشگاه اصفهان چند نمونه دیگر از ابرپروژه‌هایی هستند که با اهداف یادشده در دولت سیزدهم تکمیل شدند.
جذب سرمایه‌های خارجی برای پیشبرد پروژه‌های صنعت نفت ایران از طریق تقویت دیپلماسی انرژی به‌ویژه با همسایگان و شریکان مهم که نمودش را می‌توان در اتفاق‌های اخیر مانند حرکت به سوی ایجاد قطب گازی در منطقه از طریق توسعه همکاری‌های انرژی تهران - مسکو، امضای تمدید قرارداد و افزایش صادرات گاز به ارمنستان، تمدید قرارداد صادرات گاز ایران به عراق، آغاز مذاکرات فنی تمدید قرارداد و افزایش حجم فروش گاز به ترکیه و تمایل جدی اسلام‌آباد برای عملیاتی کردن خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان مشاهده کرد، از دیگر ریل‌گذاری‌های وزارت نفت برای توسعه در بخش همکاری‌های خارجی است.
مجموع این اقدام‌ها به گواه بانک مرکزی و مرکز آمار ایران تأثیرهای مثبتی در کشور داشته و سبب رشد اقتصادی بخش نفت و گاز در سه ماه نخست، دوم و سوم سال 1402 شده است که به‌ترتیب 19.8، 25.6 و 21.8 ثبت شدند.
رشد بخش نفت در 9 ماه پارسال (1402) 22.4 درصد و در مدت مشابه سال 1401، 5.7 درصد بوده است و با توجه به این ارقام رشد اقتصادی بخش نفت در 9 ماه پارسال در مقایسه با 9 ماه 1401 بیش از 292 درصد رشد نشان می‌دهد؛ رشدی که توانسته به‌طور قابل‌توجهی در میان دیگر عوامل اقتصادی بدرخشد.
چشم‌اندازی برای فعالان اقتصادی
امضای قراردادهای توسعه میدان‌های نفتی سومار، سامان، دلاوران و مسجدسلیمان، میدان گازی کیش، آغاز رسمی فعالیت‌های توسعه میدان گازی مشترک بلال، آغاز عملیات توسعه میدان گازی مختار، برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری زودهنگام پتروشیمی ابن‌سینای اندیمشک پس از 14 سال معطلی، ازسرگیری عملیات اجرایی طرح اوره و آمونیاک پتروشیمی گلستان پس از سال‌ها بلاتکلیفی، شتاب‌بخشی به روند تکمیل طرح ایران‌ال‌ان‌جی به همت گروه اقتصادی صندوق بازنشستگی نفت با تکیه بر توان داخلی تنها تعدادی از طرح‌هایی هستند که مسئولان اقتصادی دولت به پشتوانه آنها برای بخش نفت و گاز و کل اقتصاد کشور چشم‌انداز تکرار رکوردهای اقتصادی را متصور هستند.
قرار گرفتن صنعت نفت روی سکوی نخست در همه گزارش‌های اقتصادی کشور، مُهر تأیید سازمان‌های بین‌المللی را هم در پی داشته است؛ مؤسسه‌های بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و اداره اطلاعات انرژی آمریکا بارها در گزارش‌های خود بر آمارهای مربوط به افزایش ‌قابل توجه تولید و صادرات نفت ایران صحه گذاشته‌اند و در زمینه تولید گاز هم طی قرائت گزارشی در هشتمین نشست سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) در الجزایر اعلام شد تولید گاز ایران در بازه زمانی سال‌های 2012 تا 2022 با رشد میانگین سالانه 5.2 درصدی روبه‌رو بوده که بیش از 2.5 برابر رشد میانگین جهانی طی این دوره است.
صندوق بین‌المللی پول هم به‌تازگی در گزارشی اعلام کرد در سال 2023 میلادی ایران با نرخ رشد اقتصادی 5.4 درصد، دومین رتبه را در میان 30 اقتصاد برتر جهان داشته است.
توجه به مردم و کارکنان
وزارت نفت اما در کنار دستاوردهای‌ مهم برای اقتصاد کشور در زمینه‌های دیگری از جمله عمل به مسئولیت اجتماعی با تخصیص حدود 32 هزار میلیارد تومان به پروژه‌های این بخش، دستیابی به رتبه برتر ساخت کالاهای راهبردی و تحریمی با امضای بیش از 54 قرارداد به ارزش 80 میلیون دلار، احراز جایگاه نخست در بهره‌وری با رشد 16.3 درصدی در صنایع نفت و گاز و رتبه یک در تأمین امنیت انرژی کشور با برداشت روزانه یک میلیارد و 70 میلیون مترمکعب گاز، تزریق روزانه بیش از 850 میلیون مترمکعب گاز شیرین به شبکه سراسری، ظرفیت پالایش 2 میلیون و 300 هزار بشکه‌ای نفت و میعانات گازی در کشور، تولید و توزیع روزانه میانگین 115 میلیون بنزین در سراسر کشور، اجرای فرآیند تبدیل وضعیت ایثارگری شمار بالایی از کارکنان صنعت نفت در حوزه سرمایه انسانی جزو شاگرد اول‌های کابینه سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری تاکنون بوده است.
بی‌شک همه این درخشش‌ها و نتایج آن، اهتمام جمعی مدیریتی و تلاش بی‌وقفه کارکنان صنعت نفت در همه بخش‌ها و شرکت‌های اصلی، تابع و زیرمجموعه است، به‌طوری‌ که جواد اوجی، وزیر نفت هم به‌تازگی در صفحه کاربری خود در «ایکس» بر همت والای کارکنان خدوم صنعت نفت در سال 1402 تأکید و ابراز امیدواری کرد در سال «جهش تولید با مشارکت مردم» جهش درآمدهای ارزی رقم بخورد.