بزرگنمايي:

بازار آریا - طرح «کالابرگ الکترونیک» ابتکار عمل دولت سیزدهم بوده که در جهت حمایت از امنیت غذایی و بهبود وضع معیشت خانوارها و با هدف ریشه کن کردن مشکل سوء تغذیه و توزیع عادلانه یارانه‌ها به اجرا درآمده است.با این حال طرح به زعم کارشناسان نیازمند بازنگری و رفع برخی ایرادهاست و در بلندمدت تاثیر شگرفی در کاهش تورم خواهد داشت.

دولت سیزدهم همزمان با آغاز فعالیت خود در جهت کاهش شکاف طبقاتی و افزایش قدرت خرید دهک‌های کم درآمد جامعه اقداماتی را در دستور کار خود قرار داد که یکی از این اقدامات اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی بود.
این طرح با هدف بهبود وضع معیشت و قدرت خرید خانوار و حفظ ثبات قیمتها صورت گرفت و 11 قلم کالای اساسی از جمله شیر و پنیر، ماست، گوشت منجمد، مرغ، تخم مرغ، برنج، ماکارونی، قند و شکر و حبوبات در این طرح گنجانده شدند تا افراد با استفاده از اعتبار کالابرگ خود این اقلام را خریداری کنند.
اجرای این طرح در شرایطی که حذف ارز ترجیحی به عنوان حراجی بزرگ اقتصادی در دستور کار قرار گرفت، یکی از دغدغه‌های مهم دولت بود و تلاش کرد از طریق اجرای طرح کالابرگ، ضمن تقویت بنیه اقتصادی مردم، شرایط بهبود وضع معیشت و ارتقای سطح سلامت غذایی مردم را فراهم کند.
دولت سیزدهم به منظور تثبیت قیمت‌ها و جبران افزایش قیمت‌ها و حفظ قدرت خرید اقشار متوسط و کم درآمد سبد کالا را به نرخ سال قبل به مردم ارائه کرد تا ضمن ریشه‌کن کردن مشکل سوء تغذیه خانوارها و حفظ سلامت افراد، بستر توزیع عادلانه یارانه‌ها و حذف فاصله طبقاتی را فراهم کرده باشد.
تداوم پرداخت یارانه‌ها حداقل تا 10 سال دیگر
در همین راستا حمید حاج اسماعیلی _ کارشناس اقتصادی در گفت وگو با ایسنا در ارزیابی اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی اظهار کرد: پیش‌بینی ها نشان می‌دهد که پرداخت یارانه‌ها همچنان ادامه خواهد داشت زیرا به دلیل شرایط تحریمی و شرایط تورمی ممکن است تا چند سال آینده دولت این برنامه را برای حمایت از دهک های ضعیف ادامه دهد.
وی ادامه داد: با توجه به آنکه با مشکلات اقتصادی مواجه هستیم معتقدم پرداخت یارانه‌ها حداقل تا 10 سال آینده ادامه خواهد داشت و امکان حذف یارانه‌ها وجود ندارد لذا یارانه می تواند همچنان جزو برنامه‌های جدی کشور باقی بماند.
بازنگری جدی در طرح کالابرگ به منظور کارآمدی بیشتر
این کارشناس اقتصادی درعین حال بر لزوم بازنگری جدی در طرح کالابرگ به جهت کارآمدی بیشتر و بهینه کردن آن تاکید کرد و گفت: برای آنکه کالابرگ جزو برنامه‌های اساسی برای حمایت از دهک‌های ضعیف قرار بگیرد باید بازنگری شود.از گذشته پرداخت یارانه نقدی روش موفق و کارآمدی نبوده است و معتقدم تغییر یارانه نقدی به یارانه کالا کار درستی بوده که دولت در پیش گرفته است و پرداخت یارانه‌ها در قالب کالابرگ و تحویل کالا به مردم می‌تواند همچنان ادامه داشته باشد چون تاثیرگذاری بیشتری دارد.
حاج اسماعیلی اجرای طرح کالابرگ را در بلند مدت بر کاهش تورم اثرگذار دانست و گفت: درحال حاضر اجرای کالابرگ مختص دهک اول تا هفتم درآمدی است ولی همه دهک‌هایی که براساس قانون مستحق دریافت یارانه هستند بهتر است که از طریق پرداخت کالابرگ مورد حمایت قرار بگیرند.
اعتراض به نحوه پرداخت یارانه و تحویل کالا
این کارشناس اقتصادی اشاره‌ای به بازدید میدانی خود در یکی از فروشگاه‌های متصل به طرح کالابرگ داشت که در آن افراد نسبت به نحوه خرید کالابرگ اعتراض داشتند و توضیح داد: در این فروشگاه مردم به نحوه پرداخت اعتبار یارانه و تحویل کالا اعتراض داشتند و باید 600 هزار تا 800 هزار تومان خرید می‌کردند تا بتوانند از اعتبار تشویقی 200 هزار تومانی خود استفاده کنند.در واقع نحوه تحویل کالا در این فروشگاه به شکلی بود که افراد باید بیشتر از مقداری که یارانه به آنها در قالب پرداخت کالابرگ تعلق می‌گرفت خرید می‌کردند تا از یارانه کالا بهره‌مند شوند، درحالی که این کار محل اشکال است.
فراهم کردن امکان استفاده از یارانه به اندازه 200 هزار تومان
حاج اسماعیلی ادامه داد: این یک ضعف بزرگ است که افراد به اندازه 200 هزار تومان امکان استفاده از سهمیه یارانه را ندارند و باید به فرض 600 هزار تومان خرید کنند که شارژ 200 هزار تومانی برای آنها قابل استفاده شود چون خیلی از افرادی که برای خرید کالابرگ به فروشگاه‌ها مراجعه می‌کنند جزو دهک‌های ضعیف و اول تا سوم هستند.
وی خاطرنشان کرد:اینکه مردم را مجبور کنیم که فرضا 800 هزار تومان خرید کنند تا از یارانه تشویقی 200 هزار تومان بهره‌مند شوند، شایسته نیست چون کسی که برای خرید کالابرگ مراجعه کرده قطعا قدرت خرید مازاد بر یارانه را نداشته و ضعیف بوده است بنابراین ایرادات و اشکالات طرح باید برطرف و امکان استفاده از مبلغ یارانه و اعتبار مضاعف برای گروه‌های ضعیف فراهم شود در غیر این صورت احتمال اینکه از خرید کالابرگ منصرف شوند وجود دارد از این رو باید با برنامه‌ریزی یا از طریق مذاکره با فروشگاه‌ها یا روش‌های دیگر این مساله را برطرف کرد.
در طرح کالابرگ دولت با اقدامات پیشگیرانه در زمینه مقابله با فقر به سمت توزیع عادلانه منابع و یارانه‌ها گام برداشته و اقدامات حمایتی از دهک‌های ضعیف درآمدی را مدنظر قرار داده است.به اعتقاد کارشناسان با توجه به اجرای طرحی با چنین گستردگی وجود برخی ایرادات و اشکالات دور از انتظار نیست و لازم است در بلندمدت و به تدریج ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف طرح در جهت رفع ایرادات آن اقدام کرد