بازار آریا - به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، کارآفرینی به مثابه خلق ارزش تولیدی و قدرت ترکیب منابع دارای دلالت‌های اقتصادی و اجتماعی بوده و به مثابه مکانیزمی برای حرکت از «انسان اقتصادی» به مفهوم پاراتوئی به «انسان کارآفرین» به مفهوم شومپیتری است.
یکی از نمود‌های اجتماعی و عینی کارآفرینی در ارتباط با گروه‌های اجتماعی، ظهور نوعی کارآفرینی قومی و شبکه‌ای است که در عملکرد دریانی‌های آذری زبان تهران در بخش سوپرمارکت داری و فروشگاه زنجیره‌ای کاملا مشهود است.
مستندات و شواهد در خصوص کنش‌اقتصادی دریانی‌های آذری‌زبان در شهر تهران نشان از موفقیت آنها به لحاظ اقتصادی و اجتماعی دارد. این گروه توانسته‌اند در حوزه‌های مختلف فعالیت اقتصادی تجربه موفق و منحصربه فردی را به نمایش بگذارند که بخشی از آن تابع روحیه کارآفرینی و نظام انگیزشی خاص و خلقیات آنها بوده است.
مستندات و شواهد در خصوص کنش‌اقتصادی دریانی‌های آذری‌زبان در شهر تهران نشان از موفقیت آنها به لحاظ اقتصادی و اجتماعی دارد منوچهر علی‌ن‍ژاد (هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه یزد) در مقاله‌ای با عنوان « تبیین جامعه شناختی اخلاق اقتصادی آذری زبان‌ها و دلایل موفقیت آنها » با تاکید بر روحیه کارآفرینی دریانی‌ها در بخش سوپرمارکت‌داری و فروشگاه زنجیره‌ای این موضوع را مورد مطالعه قرار داده است.
* فروشگاه‌های زنجیره‌ای
این پژوهش مطرح می‌کند که طبق مستندات و شواهد آماری اولین فروشگاه زنجیره‌ای خرده‌فروشی به نام «فروشگاه زنجیره‌ای یاران دریان» با بیش از 80 شعبه از سال 1378 تاکنون توسط این گروه ایجاد و دایر شده و بیش از 1000 سوپرمارکت در تهران توسط این گروه اداره و مدیریت می‌شود. از این رو سوال و پرسش اصلی در این مقاله این است که دلایل اصلی موفقیت این گروه چه بوده و تبیین‌های جامعه‌شناختی کنش‌های اقتصادی این گروه بویژه دریانی‌ها در بخش سوپرمارکت و فروشگاه زنجیره‌ای چیست؟ مولفه‌های تاثیرگذار و اخلاق محور آن کدامند؟

در واقع نویسنده در این پژوهش تلاش کرده است تا دلایل موفقیت دریانی‌ها را در بخش سوپرمارکت‌داری و فروشگاه زنجیره‌ای بر اساس روحیه کارآفرینی آنها شناسایی و تبیین کند. اینکه دلایل موفقیت این گروه در بخش سوپرمارکت داری چه بوده و چگونه توانستند در یک فضای رقابتی به مزیت نسبی در زمینه سوپرمارکت‌داری دست یافته و به شیوه اخلاقی عمل کنند.
روش مورد استفاده در این مقاله کیفی و با استفاده از روش تئوری زمینه‌ای بوده و سعی شده با استفاه از انواع کدگذاری‌های باز، محوری و گزینشی، دلایل رفتار‌های اقتصادی موفقیت‌آمیز دریانی‌ها در قالب دلایل فرایندی و تاریخی و همچنین رفتار‌های استراتژیک این گروه در جلب مشارکت، اعتمادسازی، مشتری مداری، روحیه رقابت پذیری و نحوه کسب مزیت رقابتی در مقایسه با سایر رقبا در پرتو روحیه کارفرینی آنها سنجیده شود.
اخلاق اقتصادی دریانی‌های آذری‌زبان در ارتباط با مجموعه‌ای از روحیات، خلقیات و ته‌نشت‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی آنها بوده و در قالب روحیه اقتصادی خاص این گروه در عرصه کسب و کار و رفتار‌های تولیدی نمایان می‌شود در این پژوهش با تعدادی از آذری زبان‌های دریانی و سوپرمارکت‌دار (حدود 30 نفر) مصاحبه انجام شده و سعی شده با استفاده از تکنیک گلوله برفی و با شناسایی شبکه‌ای افراد کلیدی دلایل موفقیت آنها شناسایی و استخراج گردد. در اعتبارسنجی نیز بر اساس معیار اشباع شدگی و بسندگی موضوعی عمل شده و هنگامی که ادله و یا موضوع جدیدی وجود نداشته مصاحبه‌ها و حجم نمونه خاتمه یافته است.
* اخلاق اقتصادی دریانی‌های آذری‌زبان
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اخلاق اقتصادی دریانی‌های آذری‌زبان در ارتباط با مجموعه‌ای از روحیات، خلقیات و ته‌نشت‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی آنها بوده و در قالب روحیه اقتصادی خاص این گروه در عرصه کسب و کار و رفتار‌های تولیدی نمایان می‌شود. از آنجا که این روحیات و اخلاقیات از بستر‌های تاریخی، فرهنگی و شرایط اقلیمی خاص تبریز به عنوان گذرگاه تاریخی مبادلات و مراودات تجاری و حسن همجواری با سایر کشور‌ها نیز تاثیر پذیرفته لذا در بستر کنش اقتصادی در قالب مجموعه‌ای از ابتکار عمل‌های اقتصادی خلاقانه و کارآفرینانه آذری زبان‌ها در فضا‌های رقابتی همراه شده است. این دسته از عوامل در قالب عوامل فرایندی و تاریخی در کنار مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی و فرهنگی باعث افزایش قدرت عمل اقتصادی این گروه و ایجاد روحیه کارآفرینی آنها در کسب و کار شده است.
این گروه از آذری زبان‌ها نه تنها دارای روحیه کارآفرینی بالایی هستند بلکه توانستند این روحیه را نهادینه کرده و با فرهنگ سازی در این زمینه به تثبیت بیشتر این روحیه کمک کنند به زعم این پژوهش روحیه کارآفرینی در میان دریانی‌ها به برکت وجودی پیشگامان و کارآفرینان برتر دریانی‌ها از جمله حاج مهدی ابراهیمی دریانی شروع و با روحیه کارآفرینی و نقش آن در بسیج منابع اعم از اقتصادی و اجتماعی و تلاش برای نهادینه ساختن این روحیه در میان جامعه‌آذری زبان‌ها تداوم پیدا کرده است. به عبارت دیگر این گروه از آذری زبان‌ها نه تنها دارای روحیه کارآفرینی بالایی هستند بلکه توانستند این روحیه را نهادینه کرده و با فرهنگ سازی در این زمینه به تثبیت بیشتر این روحیه کمک کنند.
* کارآفرینی؛ قدرت و قابلیت ترکیب منابع
این پژوهش مطرح می‌کند برای این گروه کارآفرینی مصداق تعریف شومپیتر بوده که در آن شومپیتر کارآفرین را کسی می‌داند که «قدرت و قابلیت ترکیب منابع» را داراست. این گروه با دارا بودن روحیه کارآفرینی به دنبال ترکیب منابع با هدف رهایی از انزوا، فرصت‌یابی و تعقیب منابع اقتصادی و اجتماعی بودند. «مهاجرت را دلیلی بر تحرک مکانی جهت رهایی از انزوای جغرافیایی، فعالیت اقتصادی برای پویایی و رهایی از انزوای اقتصادی و تحرک اجتماعی و روابط اجتماعی احسن را برای رهایی از انزوایی اجتماعی انتخاب کردند».
یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است برخی از ویژگی‌های کارآفرینانه این گروه عبارتند از:
انتقال ازرش‌های زادگاهی: این گروه به دلیل روحیه کارافرینی و قابلیت در در ترکیب منابع، محله دریان نو را به یاد روستای دریان در تهران ایجاد کرده و یک هیئت امنای 30 نفره را متشکل از شش طایفه 5 نفر در تهران شکل دادند. روحیه بالایی الگو گیری و تقلید از پیشگامان: «اگر قصد شکارنهنگ دارید عزم دریا کنید» این نمونه‌ای از توصیه‌های اقتصادی پیشگام دریای‌ها به آن‌ها و تبعیت دریانی‌ها از او برای مهاجرت عمومی به محله دریان نو تهران بوده است. روحیه استاد-شاگردی: نتایج مصاحبه‌های اکتشافی و اولیه نشان داد که برخی از بزرگان نسل دوم دریانی شاگرد مغازه نسل اولی‌ها و از فامیل‌های سببی آنها بوده‌اند و این روحیه در جوانان جویای کار و نام نسل سوم در حال حاضر تقویت شده و همچنان ادامه دارد. عمل به توصیه یشگامان: "هرجا مغازه دونبش دیدی بدان که متعلق به دریانی‌هاست" این ادعا از روحیه اطاعت پذیری دریان‌ها برخاسته که روزگاری بزرگ حاج مهدی ابراهیمی دریانی به آن‌ها گفته بوده سعی کنید در یک فضای غیر رقابتی مغازه‌های نبش و دونبش را بخرید و از آنها حمایت می‌کرده است. * رفتار کارآفرینانه
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد رفتار کارآفرینانه دریانی‌ها به دلیل نقش برجسته پیشگامانشان با موفقیت در فعالیت‌های تولیدی مانند احداث چای عقاب، شروع و با نقش کارآفرینانه در بسیج منابع، به تثبیت و نهادینه شدن این روحیه در میان دریانی‌ها انجامیده است. به عبارت دیگر این گروه از آذری زبان‌ها نه تنها دارای روحیه کارآفرینی بالایی بودند، بلکه توانستند این روحیه را نهادینه و به تثبیت نوعی کارآفرینی قومی کمک کنند. برای این گروه کارآفرینی تجسم عینی «ترکیب منابع» بوده و از طریق مهاجرت به تهران، استقرار در محله دریان نو، خرید مغازه‌های دوبر و ایجاد انجمن‌های زادگاهی در جهت حمایت دورن گروهی و عملکرد شبکه‌ی موفق عمل کردند.
انتهای پیام/