بزرگنمايي:

بازار آریا - شرکت بوتان 46 سهامدار داشت. هفده نفرشان از فرزندان سهامداران اولیه بودند. آنها با سه سرپرست دیگر صاحب 34.3درصد سهام بودند که در اواسط سال‌های دهه شصت برای کار و تحصیل به خارج از کشور رفته بودند، در همین اثنا شکایتی علیه آنها در دادسرا مطرح شد.
این پرونده از سال‌‌‌‌‌1358 تا 18 تیر 1382 از سوی نهادهای مرتبط مرتبا پیگیری می‌شد و مدیران شرکت بوتان برای ادای توضیحات متعدد به اتهاماتی چون وابستگی به دربار، عدم‌‌‌‌‌پرداخت وجوهات شرعیه، فرار از پرداخت مالیات به دلیل زیانده بودن و مسائل دیگر، بارها به دادگاه احضار شدند تا اینکه سرانجام پس از بیش از20 سال‌حکم به برائت شرکت بوتان از موارد اتهامی صادر شد. همین پرونده همراه با مسائلی از قبیل عدم‌‌‌‌‌رعایت نرخ فروش گاز مایع از سوی مدیران و رانندگان، کمبود عرضه، اخذ وجه برای تعویض سیلندر و... مدت‌‌‌‌‌های زیادی از وقت خلیلی و مدیران منطقه‌ای را گرفت و او را با مشکلاتی از قبیل مراجعات مکرر به دادگاه، دخالت سازمان‌های متعدد به بهانه کنترل و بازرسی در کار شرکت، تهیه لوایح حقوقی برای دادسرا، اداره اماکن، اداره تعزیرات، ستاد مبارزه با گران‌فروشی، پاسخ وکیل شرکت به دادگاه دستگیری مدیران، استعفای برخی از مدیران به علت شرایط پرتنش حقوقی، رفتن پیش‌‌‌‌‌روحانیون ذی‌نفوذ برای حل مساله درگیر کرد. در بعضی موارد، احکامی مثل پرداخت جریمه نقدی، تبعید و زندان در مورد وی صادر می‌شد. همه این مسائل محسن خلیلی را در شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، کرمان و 24شهر دیگر، در سال‌های 1360 تا 1377 درگیر کرد. مطالعه پرونده حقوقی محسن خلیلی و برخی از کارآفرین ها نشان می‌دهد بیش از صدها روز از وقت آنها، در محاکم صرف حل و فصل مسائل خرد و کم‌اهمیت می‌شد. موسسه‌‌‌‌‌ای که دو‌هزار نیرو و صدها معضل روزمره و پیچیده برای حضور در بازار و رقابت با شرکای داخلی و خارجی داشت، دیگر فرصتی برای اندیشیدن به برنامه‌های جدی و توسعه فعالیت‌ها نداشت، با این وجود شرکت بوتان به گسترش برنامه‌هایش توجه داشت. با پیروزی انقلاب مشکلات خاص ناشی از تب و تاب پیروزی و بحران دولتی‌کردن به شرکت تحمیل شد.
حفظ شرکت در این وضعیت بحرانی مستلزم علاقه و تلاش علیه شعارهای ضد‌سرمایه‌داری و فعالیت‌های سیاسی گروه‌های مختلف بود که محسن خلیلی این تلاش را عهده‌دار بود. دخالت غیر‌مسوولانه نیروهای بیرون و داخل شرکت به حدی بود که بسیاری از صاحبان صنایع امکان فعالیت در این دوره را غیر‌عملی می‌دانستند، در‌نتیجه کسب‌وکار خود را رها کردند و به خارج از کشور رفتند. این دخالت‌‌‌‌‌ها و فشارها بر بسیاری از شرکت‌ها تا سال‌1368 همچنان اعمال می‌شد؛ گرچه از سال‌1364 از قدرت و شتاب آن کاسته شده‌بود.
در همین حال محدودیت‌های ارزی، خروج نیروی انسانی ماهر، عدم‌همکاری شرکت‌های بزرگ صاحب تکنولوژی خارجی و تحریم ایران از سوی اروپا و آمریکا همچنان بر شرکت‌های صنعتی تاثیرگذار بود. گروه بوتان با وجود همه این محدودیت‌ها، بر فعالیت خود در زمینه توسعه شرکت افزود. در 10‌سال منتهی به 1368 چندین شرکت تازه به مجموعه بوتان اضافه شد‌ که عبارت بودند از: شرکت سرویس گاز که سال‌1358 به‌منظور تولید و فروش انواع سیلندر، مخازن گاز، روشنایی رگولاتور و سیلندر خودرو تاسیس شد و با ایجاد آن سرمایه شرکت به پنج‌میلیارد ‌ریال افزایش یافت. این شرکت، دو واحد در تهران و بم داشت، شرکت تولیدی صنعتی بهسا شرکت آلیاژدار که در سال‌1359 تاسیس شدند. چینی کُرد و شرکت زمرد سام و بوتان گاز کرمان و ارومیه شرکت‌های دیگر بودند. روند توسعه شرکت در دو دهه‌پس از جنگ نیز ادامه یافت و شرکت‌هایی مثل گسترش صادرات کالای صنایع، تحقیقات صنایع خانگی و شرکت سخت آژند، بوتان ران، سرمایه‌گذاری قشم و کامل پیوند، شرکت کاشی کرد، آوین کرد، شرکت بیتا و موسسه نیکوکاری بخشی از 35شرکت وابسته به بوتان بودند که تا سال‌1379 در حوزه تولید، سرمایه‌گذاری، آموزش، تحقیقات بازرگانی و خدمات فعالیت می‌کردند.
شرکت بوتان ران با سرمایه 10‌میلیارد‌ ریالی و با استفاده از ناوگان اختصاصی خود به صدور و توزیع گاز مایع در خارج از کشور پرداخت. حمل محموله‌های ترانزیت به کشورهای همسایه، حمل صادرات مواد رنگی از اراک و اصفهان به عراق و افغانستان، حمل گاز مایع و پتروشیمی در داخل کشور و احداث ترمینال در مسیر جاده قم، بخشی از فعالیت‌های این شرکت است. بوتان ران امکانات واگنی حمل گاز را نیز در اختیار دارد. شرکت توسعه انرژی آسیا در سال‌1384 با سرمایه دو‌میلیارد‌ریال تاسیس شد؛ هدف از تاسیس آن خرید و فروش گاز و مشتقات نفتی از آسیای‌میانه بود. شرکت صنعتی بوتان به‌منظور استفاده از معافیت مالیاتی 10ساله و تحول در تولید محصولات در تابستان 1381 واحدهای تولیدی خود را از تپه سفید به شهرک صنعتی کاوه در ساوه انتقال داد، پس از نیم‌قرن، تولید‌کنندگان لوازم‌خانگی و انجمن توزیع‌کنندگان گاز مایع بیش از 90‌درصد نیازمندی کشور را در زمینه لوازم گازسوز و ظروف تحت‌فشار در داخل کشور تامین می‌کنند.
شرکت بوتان در 55 سال‌دامنه فعالیت‌های خود را گسترش داده‌است. این فعالیت‌ها عبارتند از: از حمل‌ونقل و توزیع گاز مایع و فرآورده‌های پتروشیمی، طراحی، تولید و نصب ایستگاه‌های پرکنی گاز مایع، تانک‌های ذخیره سازی، کارخانه‌‌‌‌‌های تولید سیلندر، آبگرمکن رادیاتور، شوفاژ دیواری، کولر گازی، انواع مایکروفر، اتصالات گاز مایع، تولید چینی بهداشتی، جارو برقی و بیش از 250مدل لوازم‌خانگی (طی 45 سال‌تولید صنعتی)، فعالیت‌های ساختمانی مثل توسعه صنایع ساختمانی بهار (تاسیس 1382)، حمل‌ونقل بین‌المللی مثل بوتان اینترنشنال در ترکمنستان (1382)، فعالیت در انواع لیزینگ (لیزینگ شید و خرید و فروش سهام شرکت اندوخته فردا.) بخش بزرگی از فعالیت‌های بوتان در این سال‌ها صرف تنوع‌بخشی به‌کار اقتصادی؛ متناسب با تقاضای بازار و گسترش ظرفیت شرکت بود. در سال‌های اخیر، برخی کالاها از مجموعه تولیدات شرکت حذف و برخی مثل جارو، کولر گازی و مایکروفر به مجموعه تولیدات اضافه شد. گروه بوتان در سال‌1384 به فعالیت‌های خود سازماندهی تازه‌‌‌‌‌ای داد؛ هدف از این اقدام تغییر نقش بوتان، از یک واحد پشتیبانی صرف به یک واحد راهبردی مادر بود، همچنین برخی قسمت‌‌‌‌‌ها به‌صورت مستقل و درآمدزا شروع به سازماندهی کردند تا امکان ارزیابی، درآمدزایی و توسعه فعالیت وجود داشته‌باشد.